Mỹ hoàn thành việc rút quân sau '20 năm hiện diện quân sự ở Afghanistan'

Trong hai tuần qua, Washington và các đồng minh NATO của họ đã thực hiện một "cuộc không vận lịch sử", để sơ tán hàng chục nghìn công dân và người Afghanistan, những người đã giúp đỡ các nước phương Tây và có thể đã đủ điều kiện để sơ tán.

Tiếng súng ăn mừng vang lên ở Kabul sau khi Mỹ hoàn thành cuộc rút quân, kết thúc sự có mặt của Hoa Kỳ ở quốc gia này với tư cách một lực lượng quân sự. Người phát ngôn của Taliban Qari Yusuf cho biết: "Người lính Mỹ cuối cùng đã rời sân bay Kabul", Al Jazeera TV đưa tin hôm thứ Hai.

Một nhóm người Mỹ, theo ước tính của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken là dưới 200 người và có thể gần 100 người, muốn rời đi nhưng không thể lên chuyến bay cuối cùng.

Tổng thống Joe Biden, trong một tuyên bố, đã bảo vệ quyết định của mình về việc tuân theo thời hạn cuối cùng vào hôm nay (31/8) để rút các lực lượng Hoa Kỳ mặc dù điều đó có nghĩa là không phải tất cả những ai muốn ra khỏi Afghanistan đều có thể đi.

Ông tuyên bố với thế giới rằng sẽ đảm bảo Taliban thực hiện cam kết cho phép những người muốn rời khỏi Afghanistan đi qua an toàn. "Giờ đây, 20 năm hiện diện quân sự của chúng tôi ở Afghanistan đã kết thúc", Tổng thống Biden nói và cảm ơn quân đội Mỹ đã thực hiện cuộc sơ tán nguy hiểm. Ông dự định sẽ nói chuyện với người dân Mỹ vào chiều 31/8 (theo giờ địa phương).

Ông Biden đã hứng chịu những lời chỉ trích nặng nề từ các đảng viên Cộng hòa và một số thành viên đảng Dân chủ vì cách xử lý của ông đối với Afghanistan kể từ khi Taliban chiếm Kabul hồi đầu tháng sau một cuộc tiến công chớp nhoáng.

Tuy nhiên Tổng thống Biden đã nói rằng Hoa Kỳ từ lâu đã đạt được các mục tiêu mà họ đặt ra trong việc lật đổ Taliban vào năm 2001 vì đã chứa chấp các chiến binh al Qaeda, kẻ chủ mưu các cuộc tấn công ngày 11/9 vào Hoa Kỳ.

Tướng Frank McKenzie, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm Hoa Kỳ, nói với Lầu Năm Góc rằng quan chức ngoại giao Hoa Kỳ tại Afghanistan, Ross Wilson, đã có mặt trên chuyến bay C-17 cuối cùng, đã rời đi vào một phút trước nửa đêm ở Kabul. Ông nói với phóng viên: "Mọi quân nhân Hoa Kỳ hiện đã ra khỏi Afghanistan. Tôi có thể nói điều đó chắc chắn 100%. Nhưng chúng tôi đã không đưa được tất cả mọi người muốn đi. Nếu chúng tôi có thêm 10 ngày nữa, chúng tôi sẽ không đưa tất cả mọi người ra ngoài".

Antony John Blinken (nhà phân tích các vấn đề toàn cầu của CNN) cho biết, Hoa Kỳ đã sẵn sàng làm việc với chính phủ mới của Taliban nếu lực lượng này không thực hiện các cuộc trả đũa chống lại các đối thủ trong nước. Taliban tìm kiếm sự hợp pháp và hỗ trợ quốc tế. Lập trường của Mỹ là ủng hộ các tư cách và hoạt động hợp pháp.

Hơn 122.000 người đã được vận chuyển bằng máy bay ra khỏi Kabul kể từ ngày 14/8, một ngày trước khi Taliban giành lại quyền kiểm soát đất nước sau hai thập kỷ bị đánh bại.

Trong buổi họp báo hôm 30/8, người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki cho biết, để tiếp tục thực hiện sứ mệnh sơ tán, Ngoại trưởng Mỹ đã và sẽ gặp một số đối tác quốc tế của mình để 'tạo điểm đến an toàn" cho người sơ tán. Chỉ vào cuối tuần qua, Bộ Ngoại giao đã gửi thư cho một trăm quốc gia, nói rõ rằng phải có lối đi an toàn cho công dân, cho những người Afghanistan muốn rời đi sau ngày 31/8.

Bà Psaki khẳng định: "chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc một cách phối hợp với các đối tác của chúng tôi trên toàn thế giới" về vấn đề này, mặc dù hôm 27/8, một trong những thủ lĩnh Taliban đã phát biểu trước công chúng rằng những cá nhân muốn rời đi sau ngày 31/8 sẽ có thể làm như vậy.

Thêm vào đó, dù từ 1/9, Mỹ không có đại diện ngoại giao ở Afghanistan nhưng "chúng tôi sẽ có các phương tiện và cơ chế để có các nhà ngoại giao tại chỗ có thể tiếp tục xử lý việc sơ tán những người nộp đơn và tạo điều kiện thuận lợi cho những người khác muốn rời khỏi Afghanistan" - bà Psaki thông tin.