Theo CNN, Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi đầu tháng 2 cho biết, Mỹ không còn bị ràng buộc bởi Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF), và sẽ rút hoàn toàn khỏi hiệp ước này vào tháng 8, lấy lý do phía Nga đã đưa vào sử dụng một loại tên lửa mới mà Mỹ đã liên tục phản đối trong 6 năm, cho rằng nó vi phạm INF.
Cụ thể, INF được Mỹ và Liên Xô ký năm 1987, cấm hai bên phát triển mọi loại tên lửa hành trình phóng từ mặt đất có tầm bắn 500-5.500km. Mỹ cáo buộc tên lửa 9M729 của Nga vi phạm vì có tầm bay gần 5.000km, trong khi Moscow cũng cho rằng Washington không tuân thủ INF khi đặt các tổ hợp Aegis Ashore có thể phóng tên lửa hành trình Tomahawk với tầm bắn 2.500km tại châu Âu. Quân đội Nga hồi tháng 1 công khai mẫu tên lửa 9M729, cho biết tầm bắn của nó là 480km và không vi phạm hiệp ước, từ chối yêu cầu phá hủy tên lửa của Mỹ. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sau đó tuyên bố Washington sẽ rút khỏi INF trong vòng 6 tháng nếu Moscow không phá hủy các tổ hợp 9M729.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc, bà Michelle Baldanza hôm 11/3/2019 cho biết, nhằm phản ứng với việc Nga vi phạm INF, quân đội Mỹ đã bắt đầu quá trình chế tạo các bộ phận cho loại tên lửa hành trình phóng từ mặt đất (GLCM) mới của nước này. “Chúng tôi sẽ bắt đầu các hoạt động chế tạo các bộ phận cho một thế hệ tên lửa hành trình mới, hoạt động trước đây bị coi là vi phạm INF. Quá trình này có thể đảo ngược nếu Nga tuân thủ hoàn toàn INF trước khi chúng tôi rút khỏi hiệp ước này vào tháng 8/2019”, bà Michelle Baldanza cho biết.
Giới chuyên gia nhận định Washington đang tìm cách gây áp lực, thúc đẩy Moscow trở lại INF. Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 4/3 vừa qua cũng đã ký sắc lệnh cho phép Moscow ngừng tuân thủ điều khoản INF và yêu cầu Bộ Ngoại giao Nga thông báo cho Washington về quyết định này. Trong sắc lệnh, Tổng thống Putin khẳng định, INF sẽ không có hiệu lực cho tới khi Mỹ ngừng các hành động vi phạm hiệp ước.
Có thể nói, việc Mỹ và Nga dừng INF đã trở thành một “điểm nóng” mới trong quan hệ giữa hai nước, đồng thời là một lần nữa chính quyền Tổng thống Donald Trump rút khỏi các thỏa thuận quốc tế, sau khi đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran và thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu. “Nước Mỹ đã tuân thủ đầy đủ Hiệp ước INF trong hơn 30 năm qua, nhưng chúng tôi sẽ không tiếp tục bị ràng buộc bởi các điều khoản của hiệp ước nữa, khi mà Nga có hành động vi phạm”, ông Trump nói trong một tuyên bố. “Chúng tôi không thể là quốc gia duy nhất trên thế giới bị ràng buộc đơn phương bởi hiệp ước này, hay bất kỳ thỏa thuận nào khác”.
Phía Liên Hợp quốc đã hối thúc Mỹ và Nga duy trì hiệp ước, nói rằng Hiệp ước INF bị xé bỏ sẽ đẩy thế giới vào bất ổn và không an toàn.
