Theo Reuters, tại cuộc gặp ông Yuan Yubai – Chỉ huy hạm đội Biển Bắc của Trung Quốc – ngày 20/7, Đô đốc John Richardson – Tư lệnh hải quân Mỹ đã “nhấn mạnh tầm quan trọng của các hoạt động hợp pháp và an toàn ở Biển Đông và bất cư nơi nào mà các lực lượng hải quân chuyên nghiệp hoạt động”.
Ông Richardson cũng khẳng định thêm rằng các lực lượng Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép. “Hải quân Mỹ sẽ tiếp tục các hoạt động thường xuyên và hợp pháp ở khắp thế giới, trong đó có Biển Đông, để bảo đảm các quyền, tự do và việc sử dụng hợp pháp vùng biển và không phận cho tất cả các nước. Việc này sẽ không thay đổi” – ông nhấn mạnh.
Tuyên bố của ông Richardson có thể xem là lời đáp trả tuyên bố của một đô đốc cấp cao của Trung Quốc cuối tuần qua rằng các cuộc tuần tra tự do hàng hải do hải quân các nước ngoài thực hiện ở Biển Đông có thể kết thúc “trong thảm họa”.
Ông Richardson cũng cho biết ông ủng hộ việc củng cố quan hệ giữa hải quân Mỹ và Trung Quốc. “Nhưng tôi cũng sẽ tiếp tục khẳng định sự ủng hộ về việc tiếp tục duy trì các tương tác an toàn và chuyên nghiệp trên biển. Trong vấn đề này, chúng ta phải phán xét bên kia dựa trên những hành động chứ không phải bằng lời nói” – ông nói thêm.
Phát biểu của vị Đô đốc này nhắc nhớ đến việc Mỹ đã nhiều lần phàn nàn về việc máy bay và các tàu của Trung Quốc đã có những vụ ngăn chặn “không an toàn” khi đeo bám các tàu và máy bay của Mỹ, đặc biệt là ở Biển Đông.
Hãng tin nhà nước Tân Hoa xã của Trung Quốc ngày 20/7 tiếp tục cho rằng các nước ở ngoài khu vực nên đứng ngoài vấn đề Biển Đông nếu không muốn gặp phải các vấn đề không mong muốn. “Các nước phương Tây có lịch sử lâu dài không thể thiết lập được quy tắc trật tự ở nhiều nơi trên thế giới” – hãng tin này viết.
Phát biểu tại Sydney ngày 20/7, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đã tái khẳng định quyết tâm duy trì sự hiện diện của Mỹ để duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực. Ông Biden cũng nhấn mạnh dù ai chiến thắng tại cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra tại nước này vào tháng 11 tới thì Mỹ sẽ không từ bỏ chính sách hướng tới khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang được thực hiện.
Về phía Australia, phát biểu 1 tuần sau khi Tòa trọng tài thường trực ra phán quyết bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, Chỉ huy lực lượng không quân nước này Leo Davies trong ngày 20/7 tuyên bố Canberra cũng khẳng định Australia sẽ tiếp tục đóng góp vào việc duy trì an ninh khu vực và ổn định ở Đông Nam Á bất chấp việc căng thẳng quân sự ở khu vực Biển Đông đang gia tăng. “Không quân sẽ tập trung vào việc xây dựng và khuyến khích một trật tự toàn cầu dựa trên các quy tắc” – ông Davies nói thêm.
Đảng Cộng hòa của Mỹ tại Đại hội đang diễn ra Cleveland, bang Ohio đã thông qua văn bản về nền tảng chính sách đối nội và đối ngoại mới. Văn bản này đã chỉ trích việc chính phủ Trung Quốc không những đã đưa ra một tuyên bố chủ quyền hết sức phi lý trên Biển Đông mà còn tiếp tục các hoạt động nạo vét, xây dựng cảng, đường băng tại các đảo nhân tạo vốn không tồn tại trước đó. Theo AP, quan điểm như vậy thể hiện đảng này thời gian tới sẽ cứng rắn hơn với Trung Quốc.
