Muôn màu dịch vụ mai táng ở Sài thành

Đi đầu đám tang là một vị sư áo vàng tay chắp trước ngực, mặt khẽ cúi xuống, chầm chậm bước. Theo sau, bốn đạo tì quần đen, áo đen có nẹp trắng, khiêng chiếc kiệu nhỏ bên trong bày bàn thờ Phật.    

Quy mô một đám tang của người thân là Phật tử

6 giờ sáng… Mặc dù đã chủ định đi làm sớm, nhưng rồi tôi lại bị kẹt vào một đoàn người rồng rắn ở giao lộ Nguyễn Trãi, An Bình, quận 5, TP.HCM. Chung quanh tôi, ai nấy đều gồng mình chịu trận với tiếng nổ ầm ĩ của gần cả trăm chiếc xe gắn máy, cộng với mùi khói xăng nồng nặc bởi lẽ có một đám tang vừa xuất phát tại một nhà tang lễ gần đó.

Đi đầu đám tang là một vị sư áo vàng tay chắp trước ngực, mặt khẽ cúi xuống, chầm chậm bước. Theo sau, bốn đạo tì quần đen, áo đen có nẹp trắng, khiêng chiếc kiệu nhỏ bên trong bày bàn thờ Phật. Tiếp đến, một dàn “nhạc Tây” y phục trắng tinh,  đầu đội mũ kê pi cũng màu trắng với trống đại, trống tiểu, với thanh la não bạt, kèn đồng. Từ dàn nhạc ấy, tiếng saxophone bất chợt vang lên: “Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình dạt dào”.

Giây lát, nhạc chuyển qua bài “Đứng trên triền dốc nhìn xuống đồi thông” mà vừa nghe qua, có thể đoán người quá cố là nữ giới, đã lớn tuổi, quê ở… Đà Lạt! Nhạc trưởng – là một người đàn ông trung niên, tay cầm chiếc gậy nhỏ để chỉ huy. Thỉnh thoảng, ông ta lại tung chiếc gậy lên cao và thật là nhịp nhàng, lúc chiếc gậy rơi xuống đúng tầm tay ông, thì cũng là lúc tiếng chũm chọe, tiếng trống bass vang lên: Tùng tùng, xoẻng!

Nối tiếp ban nhạc, là những đạo tì bê những vòng hoa trắng, đỏ, cầm những tấm trướng “thành kính phân ưu”, “vô cùng thương tiếc” với các màu tím, trắng, đen rồi đến chiếc xe tang với hai con rồng chạm trổ bằng gỗ, sơn nhũ vàng, chạy dọc từ đầu đến cuối xe. Theo sách “Thọ mai gia lễ”, phải từ 60 tuổi trở lên mới được nằm trên xe này (vì được coi là hưởng thọ), còn dưới 60 (hưởng dương) thì cứ gọi là đi… xe đen (xe thùng sơn màu đen).

Theo sách, người có tuổi thọ trên 60 mới được nằm xe rồng. Còn hiện tại ở Sài thành, có tiền, trẻ tuổi cũng nằm trên xe này

Có lẽ vì thế nên nếu nhà có tang, và khi tang chủ đến gặp các nhà đòn để nhờ lo liệu khâu hậu sự, hầu hết các nhà đòn đều hỏi rất cẩn thận, rằng người quá cố lìa đời lúc bao nhiêu tuổi để mà quyết định sẽ chọn xe đen hay xe rồng. Nghe kể có người hưởng dương mới 40, nhưng để cho trang trọng, gia đình quyết định thuê xe rồng. Ai dè lúc bắt đầu động quan, mấy ông, bà lớn tuổi bỏ về hết. Hỏi lý do, họ trả lời: “Nó láo!”.

Trở lại với đám ma lúc 6 giờ sáng ở ngã tư Nguyễn Trãi, An Bình. Theo sau xe rồng, thân nhân người quá cố khăn sô áo sô, cùng bè bạn nối đuôi thành hàng dài trong lúc một anh chụp ảnh, một anh quay phim xăng xái chạy lên chạy xuống. Và mặc dù đã có khuyến cáo của các ngành chức năng, nhưng thỉnh thoảng bốn đạo tì ngồi hộ giá quan tài trên xe rồng lại vung tay, rải xuống mặt đường những tờ giấy vàng mã, những nắm “đô la âm phủ”, coi như của bố thí cho những cô hồn các đẳng bơ vơ, mồ côi ở cõi dưới! Chỉ một loáng, mặt đường đã trắng xóa những tờ giấy vàng bạc trong lúc phía bên kia, mấy chị công nhân vệ sinh chỉ biết đứng nhìn và… lắc đầu!

Đó chỉ là một trong số hàng trăm, hàng nghìn đám ma vẫn thường diễn ra hàng ngày. Nếu như xưa kia, lễ tang theo sách “Thọ mai gia lễ” với cả chục công đoạn như: lễ nhập liệm, lễ cúng, lễ cầu siêu, lễ động quan, di quan, lễ hạ huyệt, rồi cáo phó ra sao, phúng điếu thế nào, cho đến ai chỉ đội tang, ai phải áo sô, ai được thắt dây thừng ngang bụng, đi chân đất, khi đưa linh cữu ra khỏi nhà, ai chống gậy, ai phải nằm xuống đường lăn ba vòng khiến cho thân nhân người quá cố cứ gọi là tối tăm mặt mũi bởi lẽ “ma chê, cưới trách”, chỉ cần sơ xuất một tí là khốn khổ ngay với những bậc trưởng thượng trong họ hàng thì bây giờ, tất cả mọi việc ấy đã có những cơ sở dịch vụ mai táng lo tất tần tật.

Mặc dù đã có quy định cấm đốt, xả vàng mã tại nơi công cộng, nhưng sau mỗi đám tang đi qua, vàng mã để lại đầy trên đường

Bằng  một cú điện thoại, chậm nhất là một tiếng sau, từ hòm xiểng, lư hương, chân đèn, nhà rạp, quần áo, khăn tang cho đến việc tắm rửa, trang điểm, khâm liệm…, thậm chí nhờ thầy xem giờ tốt giờ xấu, dịch vụ mai táng làm không sót một li. Giả sử gia đình tang chủ neo đơn quá, cần có tiếng khóc cho đỡ lạnh lẽo thì cũng chẳng khó gì.

Một vài cơ sở mai táng có sẵn đội quân khóc mướn, muốn khóc sụt sùi, khóc nức nở – thậm chí khóc… rống cũng được đáp ứng ngay miễn là tang chủ cung cấp cho đội quân này những thông tin về người quá cố. Tuy nhiên, khóc nhiều quá nên lắm khi khóc nhầm. Trong một đám tang, bà “chuyên gia khóc mướn” kể lể: “Ối ông ơi là ông ơi, bữa trước ông còn hứa với cháu là ông sẽ dẫn cháu về thăm quê, mà bây giờ ông đã…”. Tang chủ vừa nghe tới đó, vội vã nhắc: “Gia đình tôi 4 đời ở đây, bà con họ hàng cũng ở đây”, thì liền lập tức, bà khóc mướn chuyển tông ngay: “Quê mình chỉ có vài bước chân thôi, mà sao ông không đưa cháu đến”.

Quy mô một đám tang của người thân là Phật tử

Ở TP.HCM có khoảng 200 cơ sở thực hiện dịch vụ mai táng trọn gói  từ A-Z. Hồi một vị giáo sư, thầy tôi mất vì tai nạn giao thông, cả vùng trán và xương gò má nát bét. Ấy vậy mà chỉ trong 2 tiếng, khuôn mặt thầy tôi trông như lúc còn sống tuy rằng nhìn có vẻ như thầy hơi… béo ra. Ông Dương, chủ trại hòm Tương Dương, nói: “Với những trường hợp như vậy, chúng tôi rạch da, gắp hết những mảnh xương vụn rồi vo giấy báo độn vào các chỗ khuyết. Giấy báo gặp nước, gặp hơi ẩm thì nở ra nên không lo mặt bị xẹp. Sau đó may lại, bôi lên một lớp kem rồi đánh phấn là ổn”….