Tham dự lễ động thổ có đại diện lãnh đạo Ban Tôn giáo, Công an huyện Quảng Yên, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh và đông đảo đồng bào, phật tử trong huyện cũng như thập phương.
Chùa Lái tọa lạc tại thôn Vị Khê, xã Liên Vị, Thị xã Quảng Yên. Chùa được xây dựng khá sớm, từ giữa thế kỷ XVI, ban đầu làm bằng tranh tre, vách đất. Đến năm 1589, chùa được chư Tăng, phật tử và nhân dân hai xã Vị Dương và Vị Khê đóng góp trùng tu, tôn tạo tượng Phật, xây dựng lại khang trang trên khu đất có diện tích 5.767m2. Bia “Linh Ngai tự bi ký” khắc năm 1589, một trong những cổ vật còn lưu giữ được ở chùa.
 |
Chùa Lái tọa lạc tại thôn Vị Khê, xã Liên Vị, Thị xã Quảng Yên. |
Theo một số thư tịch cổ còn lại, chùa Lái đã qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa vào các năm 1589, 1716, 1897, 1907, 1918, 1925, 1928, 1995. Lần gần nhất là vào năm 2007, phật tử, nhân dân trong và ngoài địa phương đã phát tâm công đức trùng tu lại ngôi chùa. Sau ba năm trùng tu, tôn tạo, Chùa Lái vẫn giữ được nét cổ kính với 5 gian chùa chính, 5 gian nhà tổ, vườn, tháp. Chùa quay hướng Tây Bắc, tuy không theo hướng của các ngôi chùa Việt thường thấy, nhưng lại là một thế rất đẹp.
Trải qua thăng trầm thời gian và những biến thiên lịch sử, chùa Lái hiện còn lưu giữ được 125 cổ vật còn tương đối nguyên vẹn, trong đó có 6 pho tượng gỗ tạc vào thời Mạc, một tấm bia đá thời Mạc được dựng vào năm 1589; 1 cây hương đá dựng năm 1716; 28 pho tượng gỗ được tạc vào thời Nguyễn và một quả chuông đồng to thời Nguyễn, đúc năm 1907. Ngoài ra, chùa Lái vẫn còn gần 10 cây cổ thụ có tuổi đời gần 500 tuổi, có giá trị rất lớn về sinh học. Là ngôi chùa làng nhưng chùa Lái không lúc nào vắng tiếng mõ tụng kinh, tiếng chuông ngân của các sư trụ trì.
Chùa Lái đã qua 7 lần sư trụ trì, các sư đều là bậc chân tu, học rộng, biết sâu, cụ thể sư thầy Phổ Tiến (tháp trước cửa chùa). Có những nhà sư còn tham gia hoạt động cách mạng như sư cụ Lưu và sư cụ Bùi Tiến Đăng (hay còn gọi là sư cụ Đức) đã được Nhà nước tặng thưởng huân chương kháng chiến chống Pháp. Với những giá trị lịch sử, văn hoá, năm 2000 chùa Lái đã được UBND tỉnh Quảng Ninh công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật.
 |
Chùa Lái đã qua 7 lần sư trụ trì, các sư đều là bậc chân tu, học rộng, biết sâu, cụ thể sư thầy Phổ Tiến (tháp trước cửa chùa). |
Từ khi sư cụ Đức qua đời năm 1976, trải qua năm tháng không có sư trụ trì, với lòng khát ngưỡng học đạo và mong muốn có sư về hướng dẫn tu học, Phật tử và nhân dân thôn Vị Khê đã làm đơn gửi các cấp Giáo Hội và chư Tăng xin giới thiệu sư trụ trì về chùa.
Đáp lại niềm ước nguyện của Phật tử chùa Lái, năm 2017 Giáo Hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh đã giới thiệu sư cô Thích Nữ Chơn Tâm về trụ trì nơi đây. Dù là chùa làng còn nhiều khó khăn về vật chất nhưng sư cô luôn tâm niệm lời chư Phật, chư Tổ ‘‘Phụng sự chúng sinh là cúng dường chư Phật”, sư cô không ngại khó, ngại khổ làm tất cả chỉ mong giáo lý Phật Đà thấm nhuần đến muôn nơi. Từ khi sư cô Thích Nữ Chơn Tâm về trụ trì cảnh chùa đã có nhiều đổi thay, tiếng mõ, tiếng chuông lại vang vọng hàng ngày, Phật tử trong và ngoài địa phương về tu học ngày càng một đông hơn.
Hiện nay, ngôi chùa đã xuống cấp, hầu hết các công trình xây dựng đều bằng gạch bê tông và không tuân theo kiến trúc của ngôi chùa truyền thống. Nguyện vọng của sư trụ trì và nhân dân thôn Vị Khê, xã Liên Vị mong muốn tu bổ, phục hồi di tích chùa Lái đảm bảo theo đúng kiến trúc truyền thống để đáp ứng nhu cầu tu học của nhà chùa, phật tử và nhân dân, đồng thời bảo quản các hiện vật trong di tích, đưa di tích trở thành điểm du lịch tâm linh và trung tâm tu học của xã Liên Vị nói riêng và khu vực nói chung.
 |
Phối cảnh xây dựng chùa Lái. |
Nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của bà con phật tử và người dân địa phương, đầu năm 2024, UBND tỉnh Quảng Ninh đã quyết định phê duyệt dự án bảo quản, tôn tạo, tu bổ chùa Lái.
Chùa được đầu tư xây dựng với 2 giai đoạn, giai đoạn 1 sẽ được xây dựng khu Nội tự với diện tích 2600 m2, tổng kinh phí xây dựng 44 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào năm 2029.
Kinh phí xây chùa được đóng góp từ nguồn vốn xã hội của các doanh nghiệp trên địa bàn cùng với nhân dân, phật tử.
 |
 |
Chùa Lái tổ chức kỷ niệm Đại lễ Phật đản Phật lịch 2568 dương lịch năm 2024. |
Cũng trong dịp này, chùa Lái đã tổ chức kỷ niệm Đại lễ Phật đản Phật lịch 2568 dương lịch năm 2024 với nhiều hoạt động mừng ngày Đức Phật Thích Ca Mâu Ni giáng trần. Đây là ngôi chùa đầu tiên trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh tổ chức kỷ niệm Đại lễ Phật đản năm 2024.
