Theo Đông y, màu đen là một trong 5 loại màu cơ bản của Ngũ hành. Màu đen thuộc hành thủy, đi vào thận tạng, ứng với mùa Đông. Thận là gốc rễ của nhân thể, chứa chân âm và chân dương, chỉ thích hợp với tích trữ mà không phát tiết. Thực phẩm màu đen vào thận, có tác dụng bồi bổ thận âm và thận dương.
Thực phẩm màu đen rất phong phú, như gạo tẻ đen, gạo nếp đen, đậu đen, vừng đen, ngô đen, cao lương đen, mộc nhĩ đen... Các chế phẩm làm từ các nguyên liệu này cũng hết sức đa dạng đa dạng. Như trân châu đen (chế từ đậu đen), cháo ngô đen, rượu cao lương đen, miến gạo đen, nước giải khát gạo đen, cơm bát bảo gạo đen...
Gạo đen là một trong những lương thực quý, có chứa tới 17 axit amin và rất nhiều các khoáng chất như Fe, Ca, P, vitamin B1, B2, B6... Ăn nhiều gạo đen có tác dụng khai vị ích trung, kiện tỳ ấm gan, sáng mắt hoạt huyết, hoạt sắc bổ tinh, dùng để chữa chứng bệnh bạc tóc sớm, bổ dưỡng cơ thể cho phụ nữ mang thai và sau khi sinh con.
Gà xương đen là giống gia cầm quý, có tác dụng bổ gan thận, dưỡng khí huyết, trừ hư nhiệt... Chủ trị tất cả các chứng hư tổn như đau lưng mỏi gối, tiêu khát (đái đường), kiết lị mạn tính, váng đầu hoa mắt, thở dốc mệt mỏi... Chế phẩm Đông y nổi tiếng “Ô kê bạch phượng hoàn” lấy gà xương đen làm nguyên liệu chủ yếu, phối hợp với các vị thuốc Đông y khác, dùng để chữa các bệnh phụ khoa, viêm gan mạn tính, đái tháo đường, viêm khớp, bệnh xuất huyết do giảm tiểu cầu. Gà xương đen có chứa 17 loại axit amin, giúp cơ thể tăng sức chịu đựng nóng, lạnh, chống mệt mỏi, nâng cao khả năng miễn dịch và làm chậm quá trình lão hóa.
Mộc nhĩ đen có tác dụng bổ huyết, hoạt huyết, chống ngưng tập tiểu cầu, phòng chống tình trạng máu đông dẫn đến tắc động mạch, nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, xơ cứng động mạch. Ngoài ra còn có tác dụng nhuận phế, làm sạch ruột và dạ dày, bổ âm ích vị, cải thiện vi tuần hoàn, giải độc, phòng chống ung thư và viêm hạch lympho.
Nấm hương vỏ ngoài đen bóng vì chứa nhiều axit, có tác dụng hoà tan cholesterol, làm giảm mỡ máu. Vì có chứa rất nhiều vitamin D nên ăn nhiều nấm hương có thể phòng chống bệnh còi xương ở trẻ em và bệnh loãng xương ở người già. Ngoài ra, ăn nhiều nấm hương còn có công dụng phòng chống ung thư, cảm cúm và các bệnh lý viêm nhiễm do vi khuẩn gây nên.
Vừng đen có công dụng làm đẹp da, đen tóc, bổ não, bổ can thận, nhiều sữa, chống bạc tóc và kéo dài tuổi thọ. Đậu đen rất giàu albumin thực vật, dịch nhầy, axid amin không no, vitamin A, B1, B2, E, PP và rất nhiều canxi. Loại đậu này có tác dụng làm giảm cholesterol, làm mềm huyết quản, phòng chống tiểu đường, loãng xương, béo phì, làm đẹp da và kéo dài tuổi thọ. Táo đen chứa nhiều vitamin C, sắt, canxi, có công dụng bổ huyết dưỡng khí, làm đẹp da, nâng cao sức đề kháng của cơ thể và kéo dài tuổi thọ.
