“Đi buôn” sự nổi tiếng
Vài năm gần đây, dễ thấy, nhu cầu tham gia các cuộc thi để có danh hiệu tài năng hoặc nhan sắc ngày càng gia tăng, không chỉ với người mẫu, người đẹp, các doanh nhân, quý ông, quý bà thành đạt, thậm chí ngày nay các gia đình khá giả cũng mong muốn “kiếm danh” cho con cái từ sớm.
Điều này phần đông xuất phát từ những khát khao được công chúng biết đến, được thăng hạng trong giới giải trí, hoặc để phục vụ những mục đích cá nhân. Nhận thấy nhu cầu lớn, các cuộc thi tài năng, nhan sắc “ao làng” ở những quy mô khác nhau trong ngoài nước ngày càng “mọc lên như nấm”, với những tên gọi rất “kêu” như Hoa hậu Doanh nhân thành đạt thế giới, Hoa hậu Phu nhân thế giới người Việt, Hoa hậu Sắc đẹp phụ nữ, Hoa hậu nhí Việt Nam...
Theo lời kể của một số thí sinh tham dự một trong các cuộc thi “chui”, không chỉ không có giấy phép, nhiều cuộc thi còn có cách tổ chức như “bóc lột” thí sinh như bắt nhịn đói cả ngày để chờ lên hình. Nếu không nghe lời thì quát mắng, lôi kéo hoặc dọa nạt không cho thi, thậm chí có cuộc thi đã bắt nộp phí đăng ký ban đầu, trong quá trình thi còn phải tiếp tục nộp phụ phí để có giải hoặc được đối xử đặc biệt…
Khi được hỏi lý do tại sao tham gia một cuộc thi tài năng mà chưa tìm hiểu về ban tổ chức, giấy phép cuộc thi, danh hiệu có giá trị hay không, nhiều thí sinh tỏ ra ngạc nhiên, ngỡ ngàng vì chưa bao giờ nghĩ tới.
Có người cho rằng cuộc thi còn mời giám khảo, người giới thiệu là những người nổi tiếng như ca sĩ, hoa hậu, hot girl, hot boy, lại có người cho rằng cuộc thi được đưa lên vài đầu báo, hoặc được chiếu trên TV, đông người tham gia, địa điểm tổ chức “sang chảnh”, có giải thưởng lớn, ban tổ chức trông giàu có như thường mặc đồ hàng hiệu, đi xe “xịn”… thì chắc rằng cuộc thi này là thật.
Ấy vậy, phải khi tham gia thấy những bất cập, bức xúc họ có kêu than cũng không giải quyết được gì, tiền mất tật mang.
Một thực trạng đáng báo động hiện nhiều công ty đăng ký kinh doanh mảng giải trí truyền thông, đào tạo tài năng tổ chức nhiều cuộc thi không phép nhưng quảng cáo rầm rộ trong thời gian ngắn để để nhanh “hốt tiền”, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân về pháp luật cũng như khát khao được nổi tiếng của họ.
Những “chiêu” quảng cáo có thể bao gồm việc đưa ra một số bài viết “lăng xê” chương trình trên các đầu báo nhiều người biết tới, hoặc thuê người nổi tiếng làm công tác truyền thông để tạo tâm lý thân quen; sử dụng những từ khóa “mỹ miều” như “tầm cỡ thế giới”, “quy mô toàn quốc”, “chuẩn quốc tế”… để “thả mồi” câu khách.
Mặt khác, cũng có nhu cầu không nhỏ số người mong muốn được tham dự những cuộc thi quốc tế, ở đây nhiều người tham dự sẵn sàng bỏ số tiền lớn để “thi chui”, bất chấp cả bị phạt, danh hiệu không được coi trọng.
Nhanh chóng nắm bắt được “thị hiếu” khách hàng, các nhà sản xuất “chui” lại tiếp tục nghĩ ra những kịch bản hay, độc, lạ hơn nữa như sắp xếp các người thi tham dự một cuộc thi “chui” trong nước, sau đó thuê một địa điểm ở nước ngoài, rồi đưa các thí sinh ra nước ngoài thi “chui” lần nữa; nội dung thi thì phong phú đa dạng, tóm lại người thi muốn thể hiện gì thì sẽ có phần thi đó.
Có những dịch vụ “chuyên nghiệp” còn thuê cả đội ngũ chụp ảnh, truyền thông, người hâm mộ đến đón tiếp, phỏng vấn, tặng hoa từ sân bay trong nước đến sân bay nước ngoài... thì có lẽ dù là giả người thi cũng muốn tin là thật.
Chiêu “né” luật
Để qua mắt các cơ quan chức năng, nhiều đơn vị tổ chức đã lấy lý do “đây biểu diễn, thi thố nhằm mục đích phục vụ nội bộ, không bán vé, không thu tiền xem biểu diễn nên không phải đề nghị cấp phép”.
Quả thực, có những cuộc thi “siêu rút gọn” với chỉ vỏn vẹn trong vòng 2 – 3 ngày rồi trao giải, gồm 3 phần: casting tuyển thí sinh, thi tài năng, chung kết. Ưu điểm của những cuộc thi này là chỉ cần tập trung truyền thông trong thời gian ngắn, quy trình nhanh gọn lẹ, “người bán” thì nhanh có tiền, còn “người mua” thì nhanh có giải, lại dễ dàng tránh sự chú ý của các lực lượng chức năng.
Căn cứ vào Nghị định số 158/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo thì các hành vi như: Biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang mà không có giấy phép; ra nước ngoài biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang hoặc dự thi theo quy định phải có giấy phép mà không có giấy phép nhận mức phạt cao nhất là 20 triệu đồng.
Đối với đơn vị tổ chức, phạt tiền từ 20 - 50 triệu đồng đối với hành vi tổ chức thi tài năng, người đẹp và người mẫu mà không có giấy phép, tương ứng với các quy mô cấp tỉnh ngành, đoàn thể trung ương, quy mô vùng và quy mô toàn quốc, hoặc cuộc thi quốc tế tổ chức tại Việt Nam. Bởi sự thiếu hiểu biết, chính những người tham dự cũng đang tiếp tay cho những hành vi vi phạm pháp luật.
Về mặt tâm lý, sự “hám danh” đang ngày càng trở thành một căn bệnh của xã hội. Hai chữ “danh hiệu” ngày càng mang một sắc thái nặng nề khi người ta có thể “chạy theo danh hiệu bằng mọi giá”. Đối với nhiều người đẹp đi thi “chui”, bất chấp bị phạt hay “gạch đá” dư luận, các cô gái này cũng phải “liều” để thi bằng được, để có được những “danh xưng lộng lẫy” làm “tấm bùa hộ thân” để dấn thân vào showbiz với những lợi ích không thể đong đếm.
Được xuất hiện như một nhân vật quan trọng ở các sự kiện, được công chúng biết tới, được tham gia nhiều hoạt động nghệ thuật… Song trên thực tế, không phải ai cũng có “may mắn” được giải “chui”, nhiều người đi thi vừa mất thời gian, mất tiền, mất công sức lại rước thêm bức xúc, bực bội vì cảm giác… “như bị lừa”.
Còn đối với các gia đình cũng bất chấp để gửi con cái đi thi “chui”, chính các cuộc thi này có thể phản tác dụng, không những không giúp các em nhỏ tự tin, yêu đời hơn mà còn có thể giới hạn ước mơ của trẻ em, khuyến khích con trẻ chạy theo những giá trị “ảo”, thay vì phấn đấu trở thành những người có ích cho xã hội.
