Một vụ kiện dân sự tại TAND tỉnh Bạc Liêu: Luật sư đánh giá tòa án cần phản hồi yêu cầu thu thập chứng cứ

Phản ánh đến Báo PLVN, ông Lê Quốc Thương (ngụ ấp 4, thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu) cho biết, cha mẹ ông là bị đơn trong một vụ kiện tranh chấp quyền sử dụng đất và hủy sổ đỏ do TAND tỉnh Bạc Liêu thụ lý. Ông Thương được ủy quyền tham gia vụ án.

Khi nhận được thông báo thụ lý của tòa, ông đã thu thập và xác minh các chứng cứ liên quan. Tuy nhiên, có chứng cứ tại Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) chi nhánh huyện Hòa Bình không tự thu thập được, nên ông đã gửi đơn yêu cầu tòa án thu thập. Mặc dù nhiều lần gửi đơn yêu cầu nhưng phía tòa vẫn không phản hồi. Sau đó, ông Thương gửi đơn đến TAND tỉnh khiếu nại hành vi của thẩm phán thụ lý vụ án vì cho rằng việc không phản hồi yêu cầu thu thập chứng cứ ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp pháp của ông.

Quyết định giải quyết khiếu nại của TAND tỉnh Bạc Liêu và TAND cấp cao tại TP HCM. (Ảnh: Đình Thương)

Tại quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu, TAND tỉnh xác định, ông Thương có gửi đơn yêu cầu thu thập hồ sơ cấp sổ đỏ của ông Lê Văn Tâm với 6 công ruộng do VPĐKĐĐ Hòa Bình cấp; nhưng “ông Thương chỉ gửi đơn yêu cầu mà không gửi kèm văn bản hoặc tài liệu chứng cứ thể hiện đã áp dụng các biện pháp cần thiết theo quy định để thu thập tài liệu chứng cứ mà vẫn không thể tự mình thu thập được. Do đó, thẩm phán được phân công giải quyết vụ án chưa xem xét và đang yêu cầu ông Thương cung cấp chứng cứ thể hiện đã áp dụng các biện pháp cần thiết mà vẫn không thể tự thu thập được”.

Với ý kiến ông Thương cho rằng thẩm phán không trả lời bằng văn bản về việc thu thập tài liệu chứng cứ “thì pháp luật không quy định trường hợp này, thẩm phán phải trả lời bằng văn bản cho đương sự với yêu cầu thu thập tài liệu, chứng cứ”, văn bản nêu.

Tuy nhiên theo ông Thương, khi đương sự gửi đơn, nếu thiếu hồ sơ hay cần bổ sung thông tin gì thì tòa cần phản hồi và hướng dẫn để đương sự thực hiện. Đến thời điểm hiện tại ông cũng không được yêu cầu cung cấp chứng cứ thể hiện việc đã áp dụng các biện pháp cần thiết mà vẫn không thể tự thu thập được như trong văn bản đã nêu. “Tôi khiếu nại hành vi của thẩm phán chứ không khiếu nại nội dung vụ án”, ông Thương nói.

Trong quyết định trả lời khiếu nại lần 2, TAND cấp cao tại TP HCM cũng cho rằng ông Thương “không chứng minh được tài liệu chứng cứ ông yêu cầu tòa thu thập mà tự mình không thể thu thập được theo quy định”. Quyết định này còn đưa ra lý do “ông Thương không xác định được tài liệu, chứng cứ cần thu thập là văn bản, tài liệu nào, của cơ quan nào”; dù thực tế vấn đề này đã được thể hiện rõ trong đơn và quyết định trả lời khiếu nại lần đầu của TAND tỉnh.

Trong tháng 8 và tháng 9/2024, ông Thương lại gửi đơn yêu cầu tòa thu thập một chứng cứ khác tại Cơ quan CSĐT Công an huyện Đông Hải nhưng cũng không nhận được phản hồi; dù lần này đã có bổ sung văn bản trả lời của Công an huyện Đông Hải.

Đánh giá về sự việc, Luật sư (LS) Tô Thị Mộng Vàng (Đoàn LS TP Cần Thơ) cho biết, theo khoản 2 Điều 6 BLTTDS 2015: “Tòa án có trách nhiệm hỗ trợ đương sự trong việc thu thập chứng cứ”. Trong trường hợp đương sự không thể tự mình thu thập chứng cứ mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp thì có quyền yêu cầu tòa xác minh, thu thập theo quy định tại điểm e khoản 1 Điều 97 BLTTDS 2015.

“Khi đương sự đã nhiều lần yêu cầu tòa hỗ trợ thu thập chứng cứ cần thiết cho việc giải quyết vụ án (trong trường hợp đương sự không thể tự thu thập được do lý do khách quan), thì tòa có trách nhiệm phải xem xét, đánh giá tính cần thiết của chứng cứ, tiến hành thu thập hoặc trả lời về việc không thể (hoặc không cần) thu thập, nêu rõ lý do. Việc tòa không phản hồi, không triển khai các thủ tục thu thập chứng cứ và không trả lời đương sự là không phù hợp với quy định của BLTTDS; ảnh hưởng đến quyền tiếp cận chứng cứ, quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của đương sự và không đúng tinh thần của pháp luật TTDS”, LS Vàng nói.