Tang chồng tang vì ung thư
Người dân thôn Bến Trung đang hết sức lo lắng khi hai năm trở lại đây, trong thôn liên tục có người chết vì ung thư. Số người chết vì căn bệnh này ngày một gia tăng và có thể có nguy cơ xuất hiện một làng ung thư mới. Người dân nơi đây không ai có thể ngờ được rằng tại chính mảnh đất vừa mới thoát nghèo, phát triển lên một chút thì lại xuất hiện nhiều người mắc bệnh ung thư đến vậy.
Cho đến một ngày gần đây khi thống kê lại, Trưởng thôn Bến Trung cũng phải thảng thốt trước tỉ lệ 50% số người chết trong năm 2014 là do mắc ung thư.
Có những người đang khỏe mạnh thì đột nhiên ngã bệnh, đi khám mới biết rằng mình đang mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối. Điển hình như trường hợp của bà Trần Thị Khánh (49 tuổi) mắc bệnh ung thư dạ dày giai đoạn cuối. Tin này như sét đánh ngang tai với ông Trương Văn Hưng chồng bà, cũng đang ốm đau vật vờ ở nhà. Ông sợ nên chưa dám đi khám xem mình bị bệnh gì.
Đôi mắt ông xa xăm khi nghĩ tới quãng thời gian tới phải chống chọi sao khi kinh tế ngày một khó khăn, bao nhiêu tiền bạc đều dốc hết vào chạy chữa cho vợ nhưng cũng chỉ là để kéo dài thêm thời gian sống bên ông mà thôi.
 |
| Bệnh nhân Trần Thị Khánh (49 tuổi) bị ung thư dạ dày |
Éo le hơn, cách đó chưa lâu, chồng bà Trương Thị Hải cùng thôn đã mất vì ung thư, đau đớn hơn khi chưa tròn tháng sau đó, em trai chồng bà Hải cũng chết vì căn bệnh quái ác này. Cả nhà tang chồng tang, mất đi hai người trụ cột là lao động chính của gia đình.
Lạnh lẽo vũng đất hứa
Vùng đất lành Bắc Hồng trước kia yên ổn, vui tươi bao nhiêu thì nay ảm đạm, lạnh lẽo bấy nhiêu. Vừa đến đầu thôn, chúng tôi đã nghe thấy tiếng rì rầm của máy cưa đang hoạt động, tiếng đục đẽo gỗ vang lên chan chát, đặc biệt, mùi sơn theo ống khói tỏa ra đặc quánh, nồng nặc cả một vùng rộng lớn. Có một “sự trùng hợp” lạ lùng rằng khi kinh tế địa phương dần phát triển thì đời sống người dân lại đi xuống.
Tại thôn Bến Trung, trong những năm 2000 – 2008, một thôn có khoảng 600 hộ thì đến 50 – 60 xưởng sản xuất đồ gỗ thủ công, gỗ ép chất lượng cao. Việc phát triển nghề này đã giải quyết việc làm cho nhiều lao động trong và ngoài xã, góp phần chuyển đổi nghề, tạo điều kiện nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân địa phương. Con cháu, anh em trong gia đình có thể nhờ vào đó mà sinh sống, coi nó là nguồn lực kinh tế chính.
Tuy nhiên vào những năm 2009 – 2010 khi nền kinh tế dần suy thoái, nghề thủ công mỹ nghệ này cũng bị ảnh hưởng, suy thoái theo. Cho đến nay cả thôn chỉ còn lại hơn 20 xưởng sản xuất, chủ yếu là gỗ ép và một vài xưởng bắt đầu rục rịch hoạt động trở lại.
 |
| Một xưởng gỗ ép trong thôn Bến Trung. |
Ông Đỗ Văn Viên (Trưởng thôn Bến Trung) cho biết, các xưởng được xây dựng trong thôn với mật độ dày đặc, nằm ngay trong đất gia đình cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân. Bởi mỗi xưởng đều đảm bảo đầy đủ các công đoạn từ thiết kế, thi công thô cho đến đục đẽo hoàn thiện, sơn phủ nên hàng ngày, mỗi xưởng đều đẩy ra môi trường một lượng lớn tiếng ồn, bụi, mùi sơn... ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.
Theo tính toán, mỗi ngày một xưởng có thể dùng hết một phuy xăng PU (1phuy = 200 lít, loại xăng dùng chính trong sơn đồ gỗ). Nhẩm tính nhanh, có khoảng 20 xưởng, mỗi xưởng sử dụng hết 1 phuy xăng trong một ngày.
Tương ứng 1kg sơn pha với 0,5kg xăng. Như vậy mỗi ngày các cơ sơ sản xuất nơi đây tiêu tốn khoảng 4000 lít xăng và 8000kg sơn. Việc xử lý các hóa chất này cũng thô sơ nên phần lớn tỏa ra và ảnh hưởng đến môi trường sống xung quanh.
Theo quan sát, hầu hết các xưởng sản xuất gỗ ở Bắc Hồng đều có mặt bằng rộng, mỗi xưởng đều được quây kín hoàn toàn bằng tôn, có hệ thống thông gió, hút bụi gỗ và xử lý nước thải. Mặc dù vậy, ông Viên thừa nhận hệ thống xử lý này có thể lên tới 40 -50 triệu đồng nhưng được làm rất thủ công. Nguy hiểm hơn, chất keo dán gỗ, trong công đoạn tạo ra sản phẩm phải ngâm trong nước, khi thải ra mương thoát nước rất dễ gây ô nhiễm môi trường.
Hơn nữa, trong khi sản xuất, nhiều xưởng vẫn mở cửa nên bụi, mùi sơn vẫn có thể tỏa ra không khí xung quanh. Đặc biệt, hệ thống ống khói của các xưởng quá thấp, phần lớn chỉ cao chừng 5m lại làm bằng các thùng phuy nối với nhau chọc thẳng lên trời, vừa không bảo đảm an toàn, vừa làm khí thải vẫn có thể tạt vào khu dân cư.
Một người dân ở đây cho biết: Ở đây trước kia chỉ dùng một lớp cửa nhưng đến giờ có những hộ dân phải trang bị đến 2 – 3 lớp cửa kính để giảm ồn, giảm mùi và giảm bụi.
 |
| Trạm trưởng trạm y tế. |
Khi chúng tôi trực tiếp đến nhà bà Lưu Thị Sáng (SN1958), một bệnh nhân ung thư não giai đoạn cuối, muốn vào nhà phải đợi mất vài phút để mở cửa vì căn nhà này được trang bị một hệ thống cửa 2 lớp. Bên ngoài được bao bọc bằng kính, bên trong là cửa gỗ.
Đây cũng là một trong những hộ cho thuê mặt bằng để xây dựng xưởng sản xuất đồ gỗ ngay sát nhà nhưng khi biết mình mắc bệnh cách đây hai năm thì gia đình đã cho dừng hoạt động, tập trung vào chạy chữa.
Đi tìm nguyên nhân
Được biết vào năm 2008 đã có một cơ quan đến thôn lấy mẫu nước nhưng đến nay chưa có hồi đáp. Trước tình trạng căn bệnh ung thư đang bùng lên, hoành hành nơi đây, nhiều người dân đang tự mình đi tìm câu trả lời.....
Nhiều người dân nghi ngại cho rằng bệnh ung thư trở nên dữ dội ở đây nguyên nhân chính là do đặc thù sản xuất và gia công đồ gỗ. Mà trong quá trình sản xuất, việc sử dụng sơn, xăng và nước thải của các xưởng đã ngấm vào nguồn nước nên đã gây nên thảm họa của ngày hôm nay…
Cách đây 2 năm khi nhiều xưởng đang hoạt động, mỗi tháng các xưởng này sử dụng đến hàng chục tấn sơn và theo đó lượng xăng đi kèm để pha sơn cũng là con số khổng lồ. Cùng đó là khói bụi, khói keo của các xưởng sản xuất gỗ dán lập lờ thoát ra đặc quánh.
Tại đây chúng tôi lấy mẫu nước của vài hộ mà cạnh nhà là xưởng sản xuất đồ gỗ để gửi đi kiểm nghiệm tại Phòng Phân tích chất lượng môi trường - Viện Công nghệ môi trường thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Các chai nước này, bằng cảm quan, chỉ sau một đêm đã chuyển sang màu vàng đục.
Đáng lo ngại là 100% người dân nơi đây vẫn đang dùng hệ thống nước giếng khoan này để sinh hoạt.
 |
| Ông Nguyễn Duy Ly, Phó Chủ tịch xã. |
Sau khi gửi đi kiểm nghiệm, kết quả kiểm nghiệm cho thấy trong các mẫu thử đều có hàm lượng sắt (5.400 - 5.800/ 0.3 quy chuẩn), thiếc (0.001 - 0.002 / 0 quy chuẩn). Nghĩa là một số kim loại năng vượt hàng ngàn lần tiêu chuẩn cho phép trong nước sinh hoạt.
Dựa trên thông tin này, người viết đã tìm gặp Chủ tịch UBND xã Bắc Hồng để tìm hiểu xác minh nhưng vì lý do đang họp nội bộ nên giới thiệu gặp ông Nguyễn Duy Ly – Phó Chủ tịch để trao đổi. Sau một hồi chờ đợi, vị Phó Chủ tịch này không cung cấp bất cứ một thông tin nào mà chỉ trả lời quanh quẩn rằng đang bận và sẽ trao đổi vào buổi gặp tới. Sốt sắng chờ lịch hẹn thì cũng nhận được ý kiến thoái thác: “Bận cả tuần”.
Phóng viên tìm về Trạm Y tế xã Bắc Hồng, gặp Trưởng trạm Y tế xã Dương Quý Đông để tìm hiểu thông tin về số người chết vì ung thư. Đáng tiếc rằng vị Trạm trưởng này chỉ có thể thừa nhận trong thôn thời gian qua có xuất hiện những trường hợp mắc chứng ung thư nhưng cụ thể thì: “Do trạm xá có nhiều ban nên không quản lý hết được, người quản lý về lĩnh vực đó hôm nay đi vắng” vậy nên số liệu người mắc bệnh ung thư từ năm 2014 đến nay ông không nắm rõ và cũng không thể đưa ra một con số nào.
Hỏi về cách tuyên truyền cho người dân nơi đây phòng tránh căn bệnh hiểm nghèo này, chúng tôi cũng chỉ nhận được những câu trả lời rất chung chung và.
Người dân nơi đây đang sống từng ngày trong nỗi lo sợ, trong ám ảnh của những cái chết vì bệnh ung thư bởi ai cũng có thể bị căn bệnh này “gõ cửa” bất cứ lúc nào. Người dân mong ngóng từng ngày một giải pháp cho nỗi ám ảnh này, vậy nhưng chính quyền và cả các cơ quan chức năng dường như né tránh, không có những động thái sát sao giúp đỡ người dân.
Với tình trạng ô nhiễm như vậy, nguy cơ Bến Trung trở thành một làng ung thư là rất có thể xảy ra. Bao giờ người dân mới được quan tâm và hỗ trợ kịp thời? Câu trả lời xin gửi về chính quyền địa phương nơi đây./.
