Một thập kỷ thay đổi hủ tục, lạc hậu trong đám cưới

Vượt qua “đất lề, quê thói” để đám cưới “6 không”

Mùa cưới lại đến, chị Lan Hương 28 tuổi (Đan Phượng, Hà Nội) nhớ lại đám cưới của mình cách đây tròn một năm. Chị mỉm cười hạnh phúc khi hai bên gia đình đã tổ chức đám cưới “6 không”. Nhưng để tổ chức đám cưới an toàn, tiết kiệm, văn minh đối với chị Hương không hề dễ dàng.

Ban đầu, đôi uyên ương Văn Tùng và Lan Hương đưa ra ý định chỉ mời đại diện họ hàng, mỗi bên gia đình chỉ làm 10 mâm cỗ, còn lại báo hỉ đã bị hai bên gia đình phản đối. Bố mẹ chị Hương hờn dỗi: “Tôi có mỗi con gái, tổ chức “úi xùi” như thế còn mặt mũi nào nhìn mọi người. Vả lại, dòng họ mình ở làng này đông, biết mời ai, biết báo hỉ ai. Không cẩn thận, bị cả cả làng chê trách thì mệt lắm con ơi. Thôi, cứ để bố mẹ làm 90 mâm mời họ hàng, làng xóm cho đỡ mang tiếng ki bo, bủn xỉn”. Đằng nhà trai cũng không đồng ý rút gọn mâm cỗ khi cho rằng: “Cưới con trai phải làm hoành tráng, dù đi vay mượn, dù vất vả cũng cam lòng. Làng này, dù nghèo hay giàu cũng phải làm vài chục mâm tới vài trăm mâm, bao đời nay rồi!”.

“Đất lề, quê thói”, không dễ để thay đổi quan điểm, hủ tục bấy lâu, anh chị Tùng – Hương đã nhờ người bạn làm cán bộ văn hóa xã tới phân tích những điều lợi mà đám cưới văn minh, tiết kiệm mang lại. Một đám cưới tinh giản, gọn nhẹ, đại diện họ hàng nội ngoại bạn bè khoảng 30 - 60 người, đầm ấm. Gia đình hai bên, cô dâu chú rể không phải quá lo lắng việc vay mượn tiền làm đám cưới cũng như chạy xuôi ngược đón tiếp khách đông. Đặc biệt, trong đám cưới tinh giản, hai gia đình hạn chế việc mời rượu chúc tụng cô dâu, chú rể quá chén ảnh hưởng sức khỏe của đôi uyên ương cũng như giảm thiểu các vụ va chạm, xô xát của các khách mời.

Sau một hồi phân tích của anh Tùng, chị Hương và cán bộ văn hóa xã, hai bên gia đình thấy đúng và đồng ý tổ chức đám cưới “6 không”: Không ăn uống linh đình, kéo dài; Không hút thuốc lá; Không tổ chức quá 1,5 ngày; Không tổ chức vui chơi văn nghệ quá 22 giờ; Tổ chức hôn lễ không quá 45 phút; Không lợi dụng đám cưới để tụ tập uống rượu bia, gây mất trật tự an ninh và tổ chức đánh bạc; Không vi phạm pháp luật an toàn giao thông, nhất là trong quá trình đưa đón dâu.

Đám cưới vợ chồng anh chị Tùng - Hương diễn ra tinh giản, trang trọng, văn minh và hạnh phúc. Không phải lo trả nợ tiền làm đám cưới, anh chị cùng nhau đi làm tiết kiệm tiền để chăm sóc, nuôi dạy con trai đầu lòng sắp ra đời. Hạnh phúc tràn ngập trên khuôn mặt vợ chồng trẻ.

Đám cưới văn minh của anh chị Tùng - Hương là một trong những đám cưới được tổ chức thực hiện theo Chỉ thị số 11-CT/TU ngày 3/10/2012 của Thành ủy Hà Nội (khóa XV).

Các cặp đôi trao nhau nhẫn cưới tại đám cưới tập thể trên phố đi bộ Hồ Hoàn Kiếm, ngày 15, 16/10/2022.

Hạnh phúc với đám cưới “tiệc ngọt, tiệc trà”

Trước thực trạng tại nhiều địa phương, các đám cưới trở thành “vấn nạn” cỗ bàn, hay các thủ tục rườm rà, khiến nhiều gia đình phải chật vật tổ chức đám cưới, năm 2012, Thành uỷ Hà Nội đã ban hành Chỉ thị 11-CT/TU về “Tiếp tục thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới”.

Sau 10 năm thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TU”, nhiều thủ tục rườm rà, phô trương, hủ tục lạc hậu trong đám cưới đã được loại bỏ. Những nội dung cưới văn minh, trang trọng, nhưng tiết kiệm đã đáp ứng nguyện vọng của đông đảo nhân dân, nhanh chóng đi vào cuộc sống. Một số địa phương trên địa bàn thành phố còn có những cách làm hay trong vận động “cưới văn minh”.

Theo số liệu thống kê, trong 10 năm (2012 - 2022) trên địa bàn thành phố có tổng số 481.920 đám cưới được tổ chức. Trong đó, số đám cưới thực hiện theo quy định là 437.153, đạt 90,71%. Số đám cưới theo mô hình mới, hiệu quả, tiết kiệm là 64.435, đạt 13,37%. Số đám cưới không thực hiện theo quy định chiếm khoảng 5,34%.

Cách đây hơn 10 năm, trên địa bàn quận Ba Đình vẫn còn tình trạng người dân tổ chức đám cưới linh đình, phô trương, xa hoa, lãng phí, ảnh hưởng tới việc thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu xây dựng “Người Hà Nội thanh lịch, văn minh”. Từ khi thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TU đến nay, đa số đám cưới trên địa bàn quận đã thực hiện theo nếp sống văn minh.

Bí thư Đảng ủy phường Vĩnh Phúc (quận Ba Đình) Phạm Thị Thu Hường cho biết, sau nhiều nỗ lực, kiên trì tuyên truyền, vận động, trong 10 năm qua, hơn 80% đám cưới được tổ chức theo nếp sống văn minh. Nhiều mô hình cưới giản dị, tiết kiệm đã được thực hiện, như mô hình trao đăng ký kết hôn, tổ chức cưới “tiệc ngọt, tiệc trà”, cưới tập thể…

“Đại diện lãnh đạo UBND phường sẽ trao đăng ký kết hôn và những bó hoa tươi thắm cùng lời chúc phúc đến các bạn trẻ trong ngày trọng đại. Kể từ giữa tháng 7/2022, thực hiện mô hình “5 thủ tục - 5 giải quyết tại chỗ”, các trường hợp ngay sau khi đăng ký kết hôn sẽ được tổ chức trao đăng ký kết hôn kèm theo thư chúc mừng của lãnh đạo UBND phường”, bà Phạm Thị Thu Hường nói.

Tiệc trà đám cưới đầy trang trọng, tiết kiệm và văn minh.

Để nhân dân hưởng ứng thì 100% lãnh đạo phường, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên đăng ký thực hiện văn minh trong việc cưới, vận động gia đình thực hiện tổ chức cưới văn minh cho con hay bản thân. Việc cán bộ, đảng viên gương mẫu đi trước được kết hợp với công tác tuyên truyền, vận động. Nhiều quận huyện, phường xã đã huy động “tổng lực” tuyên truyền trên đài truyền thanh, cổng thông tin điện tử, các trang mạng xã hội, zalo, facebook với công tác vận động. Dần dần, nhận thức của mọi người thay đổi.

Sau 10 năm, trên địa bàn huyện Thanh Trì có 13.282 cặp đôi đăng ký kết hôn và được trao đăng ký kết hôn tại UBND xã. Toàn huyện không có đám cưới tảo hôn, không có đám cưới vi phạm pháp luật. Việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới có chuyển biến tích cực. Hầu hết các đám cưới trên địa bàn huyện đều cơ bản thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới và được tổ chức gọn nhẹ, trang trọng trong một ngày theo đúng tinh thần Chỉ thị số 11-CT/TU của Thành uỷ Hà Nội. 100% cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp đã thể hiện vai trò tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong tổ chức thực hiện đám cưới theo nếp sống văn hóa mới, không tổ chức đám cưới linh đình, phô trương, xa hoa, lãng phí.

Huyện Quốc Oai cũng đạt nhiều kết quả ghi nhận. Toàn huyện có 15.212 đám cưới thực hiện theo nếp sống văn minh (chiếm 95,9%). Tiêu biểu là xã Phượng Cách, trong 10 năm qua, có tới 97,5% đám cưới tổ chức theo mô hình nếp sống mới. Các đám cưới phần lớn đã thực hiện đúng Luật Hôn nhân và Gia đình, bảo đảm “vui tươi - lành mạnh - tiết kiệm”. Hầu hết các đám cưới đều được tổ chức trong 1 ngày, không phô trương hình thức; xu hướng tổ chức tiệc trà được thực hiện và nhân rộng; nhiều gia đình đã thực hiện gửi giấy báo hỷ sau ngày cưới thay cho việc mời dự cưới.

Tại quận Bắc Từ Liêm, “đảng viên đi trước” thì “làng nước theo sau”. Những đám cưới linh đình tốn kém giảm hẳn. Một số phường còn có sáng kiến đưa việc thực hiện “cưới văn minh” vào Quy ước của Tổ dân phố, bình xét Gia đình văn hoá. Điều đó giúp nâng cao ý thức của mọi người.