80 năm vẫn “tương kính như tân”
Tìm tới nhà cụ Phạm Thị Tương (SN 1915, ở xóm 1, thôn Đệ Đức 3, xã Hoài Tân, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định), chúng tôi khá bất ngờ và không khỏi trầm trồ thán phục, khi chứng kiến cụ Phạm Lai (SN 1914, chồng cụ Tương) vác trên vai cả một cây chuối to mới xin được từ nhà hàng xóm về.
Khẽ lau những giọt mồ hôi lấm tấm trên khuôn mặt, cụ Lai vui vẻ: “Mỗi khi rảnh rỗi, tôi lại đi quanh làng xin cây chuối, về thái ra làm thức ăn cho đàn gà quanh vườn. Lũ gà mau lớn lắm. Già tuổi này, có gà sạch mình nuôi ở nhà ăn là ngon lắm. Sắp tới, mấy đứa cháu về cũng có gà nuôi mà ăn”.
Dù đã hơn 100 tuổi, hai cụ vẫn rất minh mẫn. Khi có khách tới nhà, cụ Tương vội đứng dậy đến góc giường lấy hộp đồ, khăn, gương, lược để vấn lại tóc gọn gàng. Ngay cách nói chuyện cũng đủ để chúng tôi nhận thấy cụ là một người chỉn chu và cẩn thận.
Ông Phạm Tuấn (SN 1961, con trai út của hai cụ) cho biết: “Bình thường mẹ tôi hay xấu hổ lắm. Những ngày con cháu tụ tập ăn uống, mọi người cứ bảo hai ông bà ngồi gần nhau cho tình cảm. Nhưng bà vẫn giữ ý và nhất quyết không đồng ý. Khi nào bà cũng bẽn lẽn chỉ ngồi ở một góc chiếu. Nhiều lúc, anh em tôi vẫn hay bông đùa, mẹ từng này tuổi rồi mà vẫn cứ e lệ, ngượng ngùng như con gái 18 thì ai mà chiều được”.
Nói tới đó, cụ Tương cười móm mém: “Từ hồi con gái tới giờ tôi vẫn vậy. Bản tính rồi nên rất khó thay đổi. Ngày xưa, bố mẹ tôi chỉ dạy tường tận và bài bản từ những việc nội trợ cho tới lễ nghi. Rồi lớn lên, những thứ ấy ăn vào máu thịt của tôi. Đến lúc lấy chồng, có con, có cháu, rồi nay đến tuổi xế chiều vẫn cứ vậy”.
Nghe cụ bà nói vậy, cụ ông mỉm cười: “Đó cũng là một trong những đức tính đáng quý, khiến gần 80 năm qua, tình thương yêu tôi dành cho bà ấy vẫn không hề vơi cạn. Ngày trước, tôi say bà ấy như điếu đổ, cũng chính bởi nét duyên thầm đó”.
Quả thực, từ khi cưới nhau cho tới giờ, vợ chồng cụ vẫn tôn trọng nhau và thương nhau hết mực. “Càng già, phải càng sống mẫu mực để làm gương cho con cháu. Hơn nữa, ngày chúng tôi đi học vẫn được dạy rằng “phu thê tương kính như tân”, nghĩa là vợ chồng kính nhau như khách. Đã là vợ chồng còn khách sáo gì nữa. Vợ chồng là mối quan hệ thân thiết nhất, thế thì tại sao cần phải khách sao? Thực ra, sự thân thiết với nhau cũng tạo ra vấn đề”, cụ Tương bộc bạch
Theo như lý giải của cụ Tương, chính việc thân thiết quá mức khiến nhiều cặp vợ chồng coi thường lẫn nhau. Khi nhìn thấy khuyết điểm của nhau, người ta cảm thấy sự hứng khởi về nét đẹp, sự duyên dáng hay tài năng không còn hấp dẫn mạnh mẽ. Từ đó, vợ chồng sống chung đối xử với nhau thiếu tế nhị. Rồi hiểu lầm và xung đột xảy ra.
Để có thể thăng tiến mối quan hệ vợ chồng và giảm bớt coi thường lẫn nhau thì phải tôn trọng nhau như tôn trọng khách quý của mình. Vì thế, vợ chồng đãi nhau như khách, không có nghĩa là làm bộ xa lạ, kiểu cách mà giúp hai cụ sẽ gắn bó sâu sắc hơn với nhau.
Cụ Lai cho biết: “Ngay trong cuộc sống hàng ngày, hai vợ chồng kính trọng lẫn nhau như khách quý. Từ đó, chúng tôi tế nhị với nhau trong lời nói, việc làm và lối sống. Chính sự kính trọng lẫn nhau trong đời sống là một điều hết sức quan trọng.
Bởi đức tính này giúp vợ chồng biết lắng nghe nhau, cảm thông, hòa giải và nên một. Đó chính là bí quyết giúp vợ chồng tôi sống hạnh phúc, vui vẻ cho đến bây giờ. Nhiều người mới tiếp xúc, không biết còn tưởng vợ chồng tôi sống xa lạ với nhau nhưng thực tế đâu phải như vậy”.
 |
| Vợ chồng cụ Lai vui vầy bên con cháu. |
Mối tình “thanh mai trúc mã”
Nhớ lại thời trẻ, cụ Tương kể, cả hai vợ chồng vốn là những người hàng xóm thân thiết. Hai cụ đến với nhau theo tiếng gọi của con tim, chứ không giống nhiều cặp đôi khác đến với nhau do cha mẹ sắp đặt.
“Nhà chúng tôi vốn gần nhau, đúng là chỉ cách nhau cái giậu mồng tơi, lại lớn lên với nhau từ nhỏ, nên tình cảm rất thân thiết, giống như “thanh mai trúc mã”. Cứ như vậy, tình yêu của chúng tôi lớn dần theo năm tháng và kết thành mối quyên lành vào năm 1937”, cụ Tương cho biết.
Theo lời cụ Lai, tình cảm của hai cụ được thử thách qua hoạn nạn. Khi còn trẻ, cụ Lai bị tai nạn, tưởng sẽ thành khuyết tật. Trong khi bạn bè khuyên nên suy nghĩ lại, họ hàng nhiều người ngăn cản thì tình cảm cụ Tương dành cho cụ Lai đã chiến thắng tất cả.
“Trong lúc tôi đau ốm, bà ấy vẫn một lòng muốn cưới tôi, mong muốn chăm sóc tôi cả đời, dù cho tôi có là tấm thân tàn tật vì bệnh. May mắn sau đó, chân tôi được chữa trị, gặp thầy gặp thuốc nên khỏi bệnh. Vậy nên cái tình bà ấy đối với tôi lớn lắm. Dù tôi có dành cả đời này để yêu thương, chăm sóc bà ấy cũng chưa trả hết”, cụ Lai tâm sự.
Nhớ lại quãng thời gian vất vả, nghèo đói, rồi nhà đông con, cụ Tương cho biết: “Khi còn trẻ, đôi lúc vợ chồng cũng lớn tiếng với nhau. Tôi nhớ nhất có lần ông ấy giận mà đuổi tôi nhưng tôi nhất quyết không đi. Tôi về làm dâu nhà họ Phạm có cưới xin đàng hoàng, giờ sao tôi bị đuổi mà phải đi. Nhưng tôi biết, ông ấy nóng lên thì nói vậy, chứ chẳng có khi nào ông ấy có ý đuổi tôi. Hết giận mọi chuyện lại bình thường cả”.
Được biết, vợ chồng cụ sinh đến 9 người con nhưng do hồi trước khó khăn thiếu thốn tứ bề cộng với chiến tranh loạn lạc, gia đình phải đi lánh nạn nhiều nơi, nên 4 người con lần lượt lâm bệnh mất sớm vì không nơi chữa trị. Bây giờ, còn lại 5 người, trong đó có 3 gái, 2 trai. Hiện hai cụ có 24 cháu nội, ngoại, 30 cháu gọi bằng cụ cố, cụ cao.
Hiện tại, hai cụ ở cùng con trai út, bữa cơm của hai vợ chồng già cũng được chính con trai út chăm nom. Đồ ăn của các cụ chẳng có những món sơn hào hải vị, mà chủ yếu là các món luộc. Các cụ hạn chế ăn món nhiều mỡ, chất béo. Cuộc sống hàng ngày của hai cụ cũng rất bình dị. Khi rảnh rỗi cụ ông ngồi đọc sách cho cụ bà nghe. Thi thoảng, hai cụ lại thong dong đi qua nhà hàng xóm trò chuyện, hay đi thăm các cháu cho vui.
Sống chan hòa, yêu thương
Ông Phạm Hường (SN 1942, con trai thứ 3 của hai cụ) cho biết: “Từ thời trai trẻ đến sau ngày quê hương thống nhất, bố mẹ tôi chỉ là nông dân chân lấm, tay bùn, quanh năm gắn bó với miếng ruộng, mảnh vườn. Thời trước, hằng năm khi xong mùa màng ông bà lại lên nguồn, xuống biển buôn dầu rái, rồi nấu dầu dừa gánh đi bộ hàng trăm cây số ra tận xứ Quảng để bán”.
“Gian nan tần tảo là vậy, nhưng chưa bao giờ các cụ dùng lời lẽ nặng nề hay roi vọt với anh em chúng tôi. Đến nay, mặc dù tuổi đã đại thọ nhưng hai cụ vẫn luôn thuần hậu, rộng lượng, không ghen ghét, đố kỵ ai bao giờ”.
“Khi các cụ tuổi đã cao, anh chị em chúng tôi ngỏ lời mong các cụ nghỉ ngơi để các con phụng dưỡng, nhưng hai cụ nhất quyết không chịu vì không muốn các con, các cháu phải vướng bận vì mình. Ngoài tiền trợ cấp người già hàng tháng của Nhà nước, các cụ vẫn thường xuyên chăm sóc cả sào rau xanh, vườn lá gai cộng thêm khoản thu nhập từ cây trái, gà vịt trong vườn nhà”, bà Phạm Thị Mai (SN 1950, con gái hai cụ) tâm sự.
Ông Nguyễn Hồng Sang - Trưởng thôn Đệ Đức 3, cho biết: “Từ trước đến nay, vợ chồng cụ Lai sống rất chan hòa với mọi người, chưa bao giờ tôi thấy các cụ nặng lời với ai, cả thôn, xóm ai cũng cảm mến tính tình vị tha độ lượng của hai cụ. Có lẽ với bí quyết sống giản đơn trong tình yêu thương với mọi người, mà tình cảm đó như sợi dây neo giữ hai cụ ở lại với gia đình, với cuộc đời cho đến ngày hôm nay”.
