Mổ xẻ “bom nổ chậm” trên hồ đập thủy điện

lHình ảnh vỡ đập Ia Krel 2.
lHình ảnh vỡ đập Ia Krel 2.
(PLO) - Những sự cố liên tiếp diễn ra, cùng những mối nguy cơ ẩn chứa của hồ thủy điện đang khiến dư luận nhân dân rất lo ngại.
Theo thống kê chưa đầy đủ của Bộ Xây dựng, đến nay trên cả nước có trên 7.000 hồ chứa thủy lợi, thủy điện ở các quy mô khác nhau, trong đó có 35 công trình với chiều cao đập từ 50m trở lên, hoặc có ảnh hưởng nghiêm trọng tới hạ du khi có sự cố; 605 công trình có đập cao từ 15 đến 50m hoặc dung tích hồ từ 3 triệu mét khối.
Mổ xẻ sự cố hồ đập thủy điện
Công trình Thủy điện Đak Mek 3 được xây dựng tại xã Đăk Choong, huyện Đak Glei, tỉnh Kon Tum được khởi công xây dựng tháng 3/2009, dự kiến phát điện vào đầu năm 2013. Ngày 22/11/2012 đã xảy ra sự cố sập đổ tường chắn thượng lưu đập tràn trên toàn chiều dài tường, làm tử vong một người và toàn bộ công việc thi công bị đình chỉ. 
Phân tích sự cố cho thấy, khi thi công, chủ đầu tư đã tự ý thay đổi vật liệu khối lõi từ bê tông M150 sang hỗn hợp đất đá đầm nén. Ngoài ra, việc thi công tường bê tông cốt thép tường hạ lưu cũng có nhiều sai sót, dẫn đến chất lượng tường không đảm bảo khả năng chịu lực theo yêu cầu. 
Vì thế, khi đắp khối lõi lên cao, tạo áp lực đất lớn đẩy vào tường và gây đổ tường. Không những thế, việc kiểm tra cho thấy chất lượng nhiều hạng mục công trình cả ở khu vực đầu mối và tuyến năng lượng rất thấp, không đủ khả năng chịu lực theo yêu cầu, cần phải phá bỏ và làm lại.
Một sự cố đập thủy điện khác xảy ra ở Thủy điện Ia Krel 2 (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai), do Công ty CP Công nghiệp và Thủy điện Bảo Long Gia Lai làm chủ đầu tư. Bắt đầu được xây dựng từ năm 2010, ngày 12/6/2013 xảy ra sự cố vỡ đập chính tại vị trí cống dẫn dòng (phía vai phải), lỗ vỡ rộng khoảng 40m, cống dẫn dòng bị bóc lộ và bị cuốn trôi một số đoạn. Trên mặt đập chính (đoạn chưa bị vỡ) xuất hiện nhiều vết nứt. 
Nguyên nhân là do trong quá trình thi công, chủ đầu tư đã tự ý thay đổi thiết kế nhiều hạng mục như: thay đổi kích thước cống dẫn dòng, bỏ màng chống thấm... Phần cống dẫn dòng bị phơi lộ cho thấy chất lượng thi công thân cống không được đảm bảo, bê tông rỗ nhiều, cốt thép đặt sai vị trí, mặt ngoài cống thiếu kết cấu mố khóa đầu các đoạn và các cừ tai để kéo dài đường viền thấm, do đó khi đất đắp quanh cống không được đầm chặt theo yêu cầu thì dễ dàng tạo dòng thấm mạnh. 
Vì vậy, nguyên nhân vỡ đập có thể do cống dẫn dòng được thi công thực tế không đảm bảo khả năng chịu lực hoặc do thấm tiếp xúc quanh cống dẫn dòng gây xói ngầm làm sụt đất thân đập phía trên, dẫn đến vỡ đập.
Thảm họa từ thi công cẩu thả, “rút ruột” công trình
Theo GS. TS Nguyễn Chiến (Đại học Thủy lợi), nếu các hồ đập lớn đã được quan tâm tương đối tốt trong các khâu khảo sát, thiết kế, xây dựng và quản lý nên chưa xảy ra sự cố lớn thì ngược lại, các hồ chứa loại vừa và nhỏ thường chưa được quan tâm đầy đủ trong công tác khảo sát, thiết kế, xây dựng và quản lý khai thác nên công trình xuống cấp nhanh và đã xảy ra các sự cố vỡ đập, gây thiệt hại lớn cho bản thân công trình và khu vực hạ du. 
 Thực tế từ nhiều công trình hồ đập vừa và nhỏ bị hư hỏng, sự cố cho thấy, nguyên nhân có thể xuất phát từ bất cứ công đoạn nào trong thi công, vận hành công trình. Trong công tác khảo sát, thiết kế,  do kinh phí ít và ý thức trách nhiệm của người thực hiện chưa đầy đủ, nên việc đo vẽ diện tích lòng hồ và lưu vực không chính xác, dẫn đến sai lệch trong tính toán lũ đến và điều tiết lũ, có thể dẫn đến nước lũ tràn đỉnh đập trong thực tế. 
Bên cạnh đó, khảo sát địa chất nền đập, đường tràn, cống lấy nước không chính xác, không tính toán đầy đủ các chế độ thủy lực ở đường tràn, cống lấy nước, thiết kế không có chỉ dẫn đầy đủ và chi tiết về thi công các hạng mục, các khâu cần tập trung giám sát chất lượng… đều có thể gây nên sự cố công trình.
Đa số các hồ đập vừa và nhỏ là do các đơn vị của địa phương thi công, trong đó không ít đơn vị có năng lực chuyên môn, tài chính và ý thức trách nhiệm chưa cao, dẫn đến nhiều sai sót trong thi công và giám sát chất lượng công trình. 
Phần lớn các hư hỏng, sự cố công trình xảy ra gần đây có liên quan đến công tác thi công và quản lý thi công, từ việc tự ý thay đổi vật liệu và kết cấu công trình so với bản vẽ thiết kế (ở đập Đăk Rông 3, Đăk Mek 3, Ia Krel 2…), đến xử lý nền chưa đạt yêu cầu, xử lý các mạch ngừng thi công không theo đúng quy trình kỹ thuật, đắp đất không theo đúng quy trình, không đảm bảo chất lượng…
Một nguyên nhân khác phát sinh sự cố là do các hồ đập nhỏ thường do nông trường, xã, hợp tác xã hay tư nhân quản lý, thiếu cán bộ kỹ thuật chuyên môn, thiếu kinh phí duy tu bảo dưỡng nên đập xuống cấp nhanh, các hư hỏng nhỏ không được khắc phục kịp thời sẽ dẫn đến hư hỏng lớn, mức độ đảm bảo an toàn của đập thấp. Việc đóng, mở cống lấy nước ở các hồ nhỏ thường không theo đúng quy trình, có thể dẫn đến vỡ đập.
“Khảo sát thực tế, chúng tôi nhận thấy có một “sáng tạo” của địa phương là nguyên nhân nhiều đập nhỏ bị vỡ trong các trận lũ lớn vừa qua, đó là đa số công trình xả lũ của hồ chứa nhỏ thuộc loại tràn tự do với bề rộng tràn nước lớn, có mức độ an toàn về thoát lũ cao. Tuy nhiên, để nâng cao sức chứa của hồ, nhiều địa phương đã tự ý xây cao ngưỡng tràn lên, nên tràn không đảm bảo năng lực xả lũ theo thiết kế, dẫn đến nước lũ tràn đỉnh đập gây vỡ” – ông Chiến cho biết. 

Đọc thêm

Quyết tâm cao, nỗ lực lớn hơn để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: Quochoi.vn)
(PLVN) - Chiều 28/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024. Phát biểu tại Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh yêu cầu các đại biểu Quốc hội quyết tâm cao hơn nữa, nỗ lực lớn hơn để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội trong năm 2024 và các năm tiếp theo.

Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi): Vẫn băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội một lần

Quang cảnh Hội nghị. (Ảnh: Quochoi.vn)
(PLVN) -  Hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) được đưa ra lấy ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vừa diễn ra đều chưa nhận được sự đồng thuận hoàn toàn của các đại biểu.

Hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Lan tỏa truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc

Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai cùng các đại biểu dự lễ khánh thành căn nhà đại đoàn kết cho một hộ gia đình tại bản Co Pục, xã Hua Thanh, huyện Điện Biên.
(PLVN) - Việc vận động hỗ trợ làm nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo của tỉnh Điện Biên là một chương trình đặc biệt ý nghĩa, không chỉ là hoạt động an sinh xã hội, mà còn là đợt cao điểm để tuyên truyền, lan tỏa trong các tầng lớp Nhân dân, kiều bào ta ở nước ngoài về truyền thống yêu nước, về Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam.

Quyết tâm đưa Tây Bắc ra khỏi tình trạng 'lõi nghèo'

Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Quang Vinh.
(PLVN) - Chiều 28/3, tại tỉnh Điện Biên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với tỉnh Điện Biên tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án vận động, hỗ trợ làm nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên, hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024).

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam

Các đồng chí lãnh đạo chủ trì Hội thảo. (Nguồn ảnh: baohaiduong.vn)
(PLVN) - Nhân kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, sau là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hôm qua (27/3), tại TP Hải Dương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Tỉnh ủy Hải Dương phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam”.

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”
(PLVN) -Chiều 26-3, Bộ Quốc phòng tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam, giai đoạn 2019-2023”. Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì hội nghị.

Băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.
(PLVN) - Hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vẫn còn ý kiến khác nhau.

Cần thiết bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, các đại biểu cho rằng việc dự thảo Luật bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng là cần thiết, với mục tiêu là bảo vệ Tổ quốc, giữ vững an ninh gắn với phòng thủ quốc gia.

Đại biểu Quốc hội ủng hộ cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi tham gia giao thông

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB), các đại biểu bày tỏ ủng hộ quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia GTĐB mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này để tăng tính thuyết phục.

Cân nhắc quy định mở rộng đấu giá biển số xe

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (QH) hoạt động chuyên trách lần thứ 5, QH khóa XV, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về việc mở rộng đấu giá biển số xe.

Phổ biến quy định liên quan đến kiều bào tại các Luật mới được Quốc hội thông qua

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN), Bộ Ngoại giao phối hợp với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường đồng chủ trì tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến nội dung liên quan đến người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) (Hội nghị).

Tránh “bình mới rượu cũ” khi đổi mới tổ chức Tòa án

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV cho ý kiến về dự án Luật Toà án nhân dân (TAND) (sửa đổi), các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về quy định về đổi mới TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử.