Mổ xẻ “bom nổ chậm” trên hồ đập thủy điện

lHình ảnh vỡ đập Ia Krel 2.
lHình ảnh vỡ đập Ia Krel 2.
(PLO) - Những sự cố liên tiếp diễn ra, cùng những mối nguy cơ ẩn chứa của hồ thủy điện đang khiến dư luận nhân dân rất lo ngại.
Theo thống kê chưa đầy đủ của Bộ Xây dựng, đến nay trên cả nước có trên 7.000 hồ chứa thủy lợi, thủy điện ở các quy mô khác nhau, trong đó có 35 công trình với chiều cao đập từ 50m trở lên, hoặc có ảnh hưởng nghiêm trọng tới hạ du khi có sự cố; 605 công trình có đập cao từ 15 đến 50m hoặc dung tích hồ từ 3 triệu mét khối.
Mổ xẻ sự cố hồ đập thủy điện
Công trình Thủy điện Đak Mek 3 được xây dựng tại xã Đăk Choong, huyện Đak Glei, tỉnh Kon Tum được khởi công xây dựng tháng 3/2009, dự kiến phát điện vào đầu năm 2013. Ngày 22/11/2012 đã xảy ra sự cố sập đổ tường chắn thượng lưu đập tràn trên toàn chiều dài tường, làm tử vong một người và toàn bộ công việc thi công bị đình chỉ. 
Phân tích sự cố cho thấy, khi thi công, chủ đầu tư đã tự ý thay đổi vật liệu khối lõi từ bê tông M150 sang hỗn hợp đất đá đầm nén. Ngoài ra, việc thi công tường bê tông cốt thép tường hạ lưu cũng có nhiều sai sót, dẫn đến chất lượng tường không đảm bảo khả năng chịu lực theo yêu cầu. 
Vì thế, khi đắp khối lõi lên cao, tạo áp lực đất lớn đẩy vào tường và gây đổ tường. Không những thế, việc kiểm tra cho thấy chất lượng nhiều hạng mục công trình cả ở khu vực đầu mối và tuyến năng lượng rất thấp, không đủ khả năng chịu lực theo yêu cầu, cần phải phá bỏ và làm lại.
Một sự cố đập thủy điện khác xảy ra ở Thủy điện Ia Krel 2 (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai), do Công ty CP Công nghiệp và Thủy điện Bảo Long Gia Lai làm chủ đầu tư. Bắt đầu được xây dựng từ năm 2010, ngày 12/6/2013 xảy ra sự cố vỡ đập chính tại vị trí cống dẫn dòng (phía vai phải), lỗ vỡ rộng khoảng 40m, cống dẫn dòng bị bóc lộ và bị cuốn trôi một số đoạn. Trên mặt đập chính (đoạn chưa bị vỡ) xuất hiện nhiều vết nứt. 
Nguyên nhân là do trong quá trình thi công, chủ đầu tư đã tự ý thay đổi thiết kế nhiều hạng mục như: thay đổi kích thước cống dẫn dòng, bỏ màng chống thấm... Phần cống dẫn dòng bị phơi lộ cho thấy chất lượng thi công thân cống không được đảm bảo, bê tông rỗ nhiều, cốt thép đặt sai vị trí, mặt ngoài cống thiếu kết cấu mố khóa đầu các đoạn và các cừ tai để kéo dài đường viền thấm, do đó khi đất đắp quanh cống không được đầm chặt theo yêu cầu thì dễ dàng tạo dòng thấm mạnh. 
Vì vậy, nguyên nhân vỡ đập có thể do cống dẫn dòng được thi công thực tế không đảm bảo khả năng chịu lực hoặc do thấm tiếp xúc quanh cống dẫn dòng gây xói ngầm làm sụt đất thân đập phía trên, dẫn đến vỡ đập.
Thảm họa từ thi công cẩu thả, “rút ruột” công trình
Theo GS. TS Nguyễn Chiến (Đại học Thủy lợi), nếu các hồ đập lớn đã được quan tâm tương đối tốt trong các khâu khảo sát, thiết kế, xây dựng và quản lý nên chưa xảy ra sự cố lớn thì ngược lại, các hồ chứa loại vừa và nhỏ thường chưa được quan tâm đầy đủ trong công tác khảo sát, thiết kế, xây dựng và quản lý khai thác nên công trình xuống cấp nhanh và đã xảy ra các sự cố vỡ đập, gây thiệt hại lớn cho bản thân công trình và khu vực hạ du. 
 Thực tế từ nhiều công trình hồ đập vừa và nhỏ bị hư hỏng, sự cố cho thấy, nguyên nhân có thể xuất phát từ bất cứ công đoạn nào trong thi công, vận hành công trình. Trong công tác khảo sát, thiết kế,  do kinh phí ít và ý thức trách nhiệm của người thực hiện chưa đầy đủ, nên việc đo vẽ diện tích lòng hồ và lưu vực không chính xác, dẫn đến sai lệch trong tính toán lũ đến và điều tiết lũ, có thể dẫn đến nước lũ tràn đỉnh đập trong thực tế. 
Bên cạnh đó, khảo sát địa chất nền đập, đường tràn, cống lấy nước không chính xác, không tính toán đầy đủ các chế độ thủy lực ở đường tràn, cống lấy nước, thiết kế không có chỉ dẫn đầy đủ và chi tiết về thi công các hạng mục, các khâu cần tập trung giám sát chất lượng… đều có thể gây nên sự cố công trình.
Đa số các hồ đập vừa và nhỏ là do các đơn vị của địa phương thi công, trong đó không ít đơn vị có năng lực chuyên môn, tài chính và ý thức trách nhiệm chưa cao, dẫn đến nhiều sai sót trong thi công và giám sát chất lượng công trình. 
Phần lớn các hư hỏng, sự cố công trình xảy ra gần đây có liên quan đến công tác thi công và quản lý thi công, từ việc tự ý thay đổi vật liệu và kết cấu công trình so với bản vẽ thiết kế (ở đập Đăk Rông 3, Đăk Mek 3, Ia Krel 2…), đến xử lý nền chưa đạt yêu cầu, xử lý các mạch ngừng thi công không theo đúng quy trình kỹ thuật, đắp đất không theo đúng quy trình, không đảm bảo chất lượng…
Một nguyên nhân khác phát sinh sự cố là do các hồ đập nhỏ thường do nông trường, xã, hợp tác xã hay tư nhân quản lý, thiếu cán bộ kỹ thuật chuyên môn, thiếu kinh phí duy tu bảo dưỡng nên đập xuống cấp nhanh, các hư hỏng nhỏ không được khắc phục kịp thời sẽ dẫn đến hư hỏng lớn, mức độ đảm bảo an toàn của đập thấp. Việc đóng, mở cống lấy nước ở các hồ nhỏ thường không theo đúng quy trình, có thể dẫn đến vỡ đập.
“Khảo sát thực tế, chúng tôi nhận thấy có một “sáng tạo” của địa phương là nguyên nhân nhiều đập nhỏ bị vỡ trong các trận lũ lớn vừa qua, đó là đa số công trình xả lũ của hồ chứa nhỏ thuộc loại tràn tự do với bề rộng tràn nước lớn, có mức độ an toàn về thoát lũ cao. Tuy nhiên, để nâng cao sức chứa của hồ, nhiều địa phương đã tự ý xây cao ngưỡng tràn lên, nên tràn không đảm bảo năng lực xả lũ theo thiết kế, dẫn đến nước lũ tràn đỉnh đập gây vỡ” – ông Chiến cho biết. 

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình phát biểu tại sự kiện.
(PLVN) Tối 22/11, tại Quảng trường 10/3, TP Buôn Ma Thuột đã diễn ra Lễ kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk (22/11/1904 - 22/11/2024). Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình dự và phát biểu tại sự kiện.

Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+): Đóng góp thiết thực vào duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, thịnh vượng

Đại tướng Phan Văn Giang tại Hội nghị ADMM+ lần thứ 11. (Ảnh trong bài: qdnd.vn)
(PLVN) -   Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+) lần thứ 11 tiếp tục là cơ hội để thúc đẩy hợp tác quốc phòng hiệu quả hơn nữa, đóng góp thiết thực vào duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, thịnh vượng ở khu vực cũng như trên thế giới.

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài cuối: Cần những giải pháp “mở”

Chương trình biểu diễn nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 1010 năm Thăng Long - Hà Nội. (Ảnh: nhandan.vn).
(PLVN) -  Thực tế cho thấy, đại đa số đội ngũ văn nghệ sĩ Thủ đô có tinh thần yêu nước sâu sắc, luôn gắn bó với sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Trong bối cảnh hiện nay, việc nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, trong đó có việc phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ là vô cùng cần thiết. Và để gỡ những nút thắt, bên cạnh việc giữ vững nguyên tắc cũng cần nghiên cứu, có giải pháp phù hợp, với đội ngũ đặc thù này.

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai
Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia, ngày 22/11, tại Kuala Lumpur, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai (UMNO) Dato’ Seri Dr. Ahmad Zahid Hamidi và các lãnh đạo cấp cao trong Liên minh cầm quyền tại Malaysia.

Ông Hà Sỹ Đồng được giao Quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị

Ông Hà Sỹ Đồng được giao Quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị
(PLVN) - Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 1458/QĐ-TTg ngày 22/11/2024 về việc giao ông Hà Sỹ Đồng - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị, giữ chức vụ Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị, nhiệm kỳ 2021-2026.

Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho hai phi công

Đại tá Nguyễn Văn Sơn (ở giữa) - Trung đoàn trưởng, bay buồng trước (Trung đoàn không quân 940) được lực lượng chức năng hỗ trợ đưa ra ngoài. Ảnh: Trung đoàn 940.
(PLVN) - Theo thông tin từ Cục Tuyên huấn (Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam), Chủ tịch nước có Quyết định số 1267/QĐ-CTN ngày 21/11/2024 về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho Đại tá Nguyễn Văn Sơn, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 940 và Thượng tá Nguyễn Hồng Quân, Chủ nhiệm bay Trung đoàn 940 (Trường Sĩ quan Không quân, Quân chủng Phòng không - Không quân, Bộ Quốc phòng).

Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh

Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh
(PLVN) - Sáng 22/11, tại Hà Nội, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam phối hợp với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hội đồng Lý luận Trung ương tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh”.

Tăng cường hơn nữa quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa Việt Nam và Cộng hòa Dominicana

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Tổng thống Cộng hòa Dominicana Luis Abinader Corona. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) -  Trong chương trình thăm chính thức nước Cộng hòa Dominicana theo lời mời của Tổng thống nước Cộng hòa Dominicana Luis Abinader Corona, sáng 20/11 (giờ địa phương), tại Cung Quốc gia ở Thủ đô Santo Domingo, sau nghi lễ đón trang trọng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Tổng thống Luis Abinader Corona cùng Đoàn đại biểu cấp cao hai nước đã có cuộc hội đàm.

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 2: Phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ - 'khó nhiều bề'

Ban Chấp hành Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội nhiệm kỳ 2020 - 2025 có 9 thành viên. (Ảnh: Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội)
(PLVN) - Phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ rất quan trọng vì đây là lực lượng góp phần đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với xã hội qua các tác phẩm nghệ thuật. Thế nhưng, thực tiễn công tác phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ Thủ đô hiện nay và bản thân nhận thức, nỗ lực của lực lượng văn nghệ sĩ Thủ đô để đứng vào hàng ngũ của Đảng đôi khi vẫn là “hai đường thẳng song song”.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia
Ngày 21/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam rời Hà Nội, lên đường thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì Bao dung và Hòa bình (IPTP) từ ngày 21-24/11/2024.

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân tại Malaysia

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân tại Malaysia
Trưa 21/11 (theo giờ địa phương), tại Phủ Thủ tướng, Trung tâm hành chính Putrajaya, Malaysia, Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân sang thăm chính thức Malaysia, theo lời mời của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân từ ngày 21-23/11, được tổ chức trọng thể theo nghi thức cao nhất dành cho Nguyên thủ quốc gia thăm chính thức.

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 1: Tự hào là người chiến sĩ trên 'mặt trận văn hóa'

Hà Nội có 97 tác phẩm xuất sắc được trao giải trong Cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ 4 năm 2024. (Ảnh: CTV)
(PLVN) -  Ngày 24/11/1946, tại Nhà hát Lớn TP Hà Nội, Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất đã diễn ra. Trong diễn văn khai mạc, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi. Văn hóa lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường và tự chủ”. Lá thư Người gửi giới họa sĩ và văn nghệ sĩ năm 1951 đến nay vẫn vẹn nguyên tính thời sự: “Văn hóa, nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”.