Mở rộng phạm vi điều chỉnh các quan hệ xã hội trong Bộ luật Dân sự

HỘ GIA ĐÌNH CÓ LÀ CHỦ THỂ CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT DÂN SỰ?
Đây là vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm đóng góp ý kiến. Các đại biểu: Nguyễn Kim Cúc (Long An), Hà Mạnh Trí (Thái Bình), Đào Xuân Nay (Bình Thuận), Trần Thế Vượng (Hải Dương), Bùi Văn Phong (Hoà Bình), Hoàng Văn Lợi (Bắc Giang)...không tán thành việc bỏ quy định chủ thể của quan hệ pháp luật dân sự là hộ gia đình. Các đại biểu đều cho rằng theo truyền thống văn hóa dân tộc Việt Nam, gia đình giữ một vị trí đặc biệt quan trọng, không chỉ thể hiện mối quan hệ về huyết thống mà còn được tạo lập, liên kết giữa các thành viên trong gia đình bởi các quan hệ về tài sản. Qua thực tế cho thấy, hộ gia đình đã tham gia giao dịch trong nhiều quan hệ dân sự, trong đó chủ hộ thường là người đại diện...Đặc biệt, trong Luật đất đai năm 2003 đã xác định hộ gia đình là một trong những chủ thể của quan hệ đất đai, nhất là trong quan hệ giao đất, cho thuê đất, chuyển quyền sử dụng đất. Chính vì vậy cần giữ quy định về hộ gia đình trong Bộ luật Dân sự và quy định cụ thể, đầy đủ hơn về chủ thể này. Cũng về vấn đề này, đại biểu Đỗ Ngọc Quang (Bắc Ninh) đề nghị dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi) cần quy định rõ ràng, cụ thể trách nhiệm, quyền hạn của người đại diện cho hộ gia đình khi tham gia vào các giao dịch dân sự. Về tổ hợp tác, các đại biểu Nguyễn Kim Cúc (Long An), Đào Xuân Nay ( Bình Thuận)... tán thành bỏ quy định tổ hợp tác là chủ thể trong Bộ luật Dân sự hiện hành. Theo quy định tại Điều 120 của Bộ luật Dân sự năm 1996, tổ hợp tác là chủ thể hạn chế, chỉ được phép thực hiện những công việc nhất định, vì vậy không nên quy định là chủ thể trong Bộ luật Dân sự.
CẦN QUY ĐỊNH CHƠI HỤI, HỌ TRONG BỘ LUẬT DÂN SỰ
Dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi) đã bổ sung thêm một điều mới quy định về chơi hụi, họ. Các đại biểu Nguyễn Kim Cúc (Long An), Hà Mạnh Trí (Thái Bình), Bùi Văn Phong (Hòa Bình)...tán thành với quy định của dự án Bộ luật và cho rằng trong thực tiễn cuộc sống đã xảy ra rất nhiều vấn đề nảy sinh từ hụi, họ. Chơi hụi, họ trong dân gian là một loại giao dịch dân sự (hợp đồng) cần phải được pháp luật điều chỉnh, để một mặt hướng dẫn những người tham gia chơi hụi, họ một cách lành mạnh, mang tính chất tương trợ, giúp đỡ nhau. Mặt khác tạo cơ sở pháp lý để giải quyết khi có tranh chấp phát sinh vì hiện nay có tranh chấp về chơi hụi, họ xảy ra, các bên tham gia yêu cầu đến Tòa án nhưng Toà án từ chối giải quyết vì lý do pháp luật chưa có quy định. Cũng về vấn đề này, các đại biểu Hà Mạnh Trí (Thái Bình), Bùi Văn Phong (Hòa Bình) đề nghị cần bổ sung vào dự án Bộ luật Dân sự quy định thế nào là chơi hụi và thế nào là hành vi chơi họ, trên cơ sở đó phân biệt sự khác nhau của hợp đồng vay mượn tài sản khác với chơi hụi, chơi họ để áp dụng cho chính xác.
CÓ NÊN QUY ĐỊNH VỀ CẦM CỐ TÀI SẢN HÌNH THÀNH TRONG TƯƠNG LAI ?
Việc cầm cố tài sản hình thành trong tương lai được quy định tại Điều 338a của dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi). Về vấn đề này, nhiều đại biểu đề nghị cân nhắc kỹ bởi theo quy định tại Điều 329 của dự án Bộ luật thì cầm cố tài sản là việc bên có nghĩa vụ giao tài sản là vật thuộc sở hữu của mình cho bên có quyền để thực hiện nghĩa vụ. Điều này cũng có nghĩa là không có việc cầm cố khi chưa có tài sản. Tài sản hình thành trong tương lai là vật chưa có thực, chưa hình thành đúng với bản chất, hình thức là tài sản để đem cầm cố, do vậy không thể mang tài sản hình thành trong tương lai đi cầm cố. Do vậy nêu quy định quan hệ này trong luật rất khó khăn cho việc giải quyết khi có tranh chấp xẩy ra. Đại biểu Trần Thế Vượng (Hải Dương) cho rằng trong thực tế đã xuất hiện vấn đề thế chấp tài sản hình thành trong tương lai. Đại biểu dẫn chứng nhiều doanh nghiệp xây dựng chung cư cao tầng trong đó có thể có rất nhiều biệt thự được Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cơ quan xây dựng đã cấp giấy phép xây dựng và thiết kế cũng đã được duyệt. Những doanh nghiệp đó không đủ tiền để có thể xây dựng ngay lập tức toàn bộ khu nhà cao tầng. Do đó ngân hàng có thể đứng ra cho vay với điều kiện thế chấp tất cả tài sản đó. Đại biểu cho rằng đây là vấn đề lớn, mới và phúc đáp được yêu cầu sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế. Vì vậy cần nghiên cứu kỹ vấn đề này. Ngày 19/11, Quốc hội tiếp tục làm việc theo chương trình./.