Mô hình phòng xử thân thiện

Theo đó,  về nguyên tắc phòng xử án phải được bố trí trang nghiêm, an toàn, bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án. Việc bố trí phòng xử án phải thể hiện vị trí, vai trò trung tâm của Hội đồng xét xử; bảo đảm nguyên tắc tranh tụng trong xét xử; bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo, quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Việc bố trí phòng xử án phải phù hợp với việc xét xử từng loại vụ án, vụ việc nhằm bảo đảm chất lượng, hiệu quả xét xử của Tòa án và phòng xử án phải bố trí thân thiện, phù hợp và bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người dưới 18 tuổi.

Về hình thức phòng xử án, dự thảo nêu rõ phải bảo đảm không gian để tiến hành xét xử và có hàng rào ngăn cách giữa khu vực của những người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng với khu vực của người tham dự phiên tòa; tường trong phòng xử án có màu vàng, riêng tường phía sau vị trí của Hội đồng xét xử ốp gỗ màu nâu sẫm, giống với màu bàn của Hội đồng xét xử.

Phòng xử án được bố trí hai bục, trừ trường hợp phòng xử án đối với các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa Gia đình và Người chưa thành niên. Bục của Hội đồng xét xử có kích thước rộng 2,3m, cao 0,7m. Bục thứ hai là vị trí của những người tiến hành tố tụng khác và người tham gia tố tụng, người tham dự phiên tòa… Đối với trường hợp xét xử lưu động thì phòng xử án sử dụng phông nền màu xanh phía sau vị trí của Hội đồng xét xử, bàn của những người tiến hành tố tụng được phủ khăn có màu giống với màu phông nền. Phòng xử án lưu động phải treo Quốc huy và Bảng Nội quy phiên tòa theo quy định.

Mô hình phòng xử án thân thiện

Đối với trang thiết bị trong phòng xử án, dự thảo nêu rõ phòng xử án phải có bàn, ghế, bục khai báo, hàng rào ngăn cách, hệ thống chiếu sáng, quạt điện, máy điều hòa nhiệt độ, thiết bị ghi âm, ghi hình, hệ thống âm thanh, màn hình ti vi, máy tính, mạng internet, mạng trực tuyến và một số trang thiết bị khác phục vụ cho công tác xét xử. 

Đặc biệt, phòng xử án áp dụng đối với các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa Gia đình và Người chưa thành niên được bố trí trên cùng một mặt phẳng, các vị trí của những người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng được sắp xếp bàn tròn. Tường trong phòng xử án có màu xanh dương. 

Vị trí của người dưới 18 tuổi tham gia phiên tòa được ngồi cạnh người đại diện, người bào chữa và người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp. Bàn, ghế trong phòng xử án được thiết kế theo kiểu dáng văn phòng. 

Nhiều ý kiến cho rằng, mô hình phòng xử án mới đưa vào áp dụng sẽ tạo nên sự đồng bộ, thống nhất. Đặc biệt, đối với mô hình phòng xử áp dụng cho người chưa thành niên thể hiện tính thân thiện, nhân văn, phù hợp với lứa tuổi, giảm áp lực cho các em. Thực tế hiện nay, ở một số địa phương Tòa án đã và đang thay đổi chỗ ngồi mới. Tại thành phố Hồ Chí Minh, một số Tòa án cấp quận và Tòa Gia đình và Người chưa thành niên đã thay đổi chỗ ngồi của kiểm sát viên và luật sư ngồi ngang hàng với nhau. Việc ban hành thông tư mới là thực hiện Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 và các văn bản liên quan cũng như góp phần cải cách tư pháp.