Theo phản ánh của người dân xóm Trung Đỗ, xã Tân Hợp, huyện Tân Kỳ, từ đầu năm 2020 hoạt động của Công ty CP Sơn Nam gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của dân. Mỏ đá chỉ cách trường mầm non và tiểu học khoảng 100m, cách nhà dân vài chục mét, việc nổ mìn khai thác đá làm hư hỏng nhà cửa, ảnh hưởng tâm lý người dân.
Theo quan sát, tại khu vực này một ngọn núi đã bị khai thác nham nhở. Đúng như người dân phản ánh, phía dưới chân núi khoảng 100m là điểm trường tiểu học và trường mầm non, xung quanh là các hộ dân nhà cách vài trăm mét, nhà vài chục mét… Về phía Công ty Nam Sơn, đã xây dựng một nhà công nhân kiên cố, nhiều máy móc thiết bị…
Được biết, mỏ đá Thung Vượt được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép khai thác khoáng sản theo Văn bản 150 ngày 22/1/2016 cho Công ty CP Sơn Nam (trụ sở xã Nghi Xá, huyện Nghi Lộc) do ông Hồ Chương làm Chủ tịch HĐQT để khai thác đá hoa, diện tích khai thác 10ha, trữ lượng khai thác 866.911m3, đá hoa làm bột carbonat canxi 5.126.827 tấn. Thời hạn khai thác 30 năm.
Chị Nguyễn Thị Thanh cho biết: “Một buổi chiều cách đây khoảng 5 tháng, tôi đang bán hàng thì nghe một tiếng nổ lớn khiến tôi ngã sấp xuống đất. Cứ tưởng động đất, cả làng chạy ra xem mới biết do mỏ đá nổ mìn. Phát hiện nhà bị nứt, nhiều gia đình khác đã làm đơn”.
Mỏ đá hoạt động còn bị tố gây sạt lở đất vườn nhà dân. Ông Nguyễn Văn Mão cho biết: “Lúc đầu họp dân thì nói họ chỉ lấy đất phần bên kia núi, không hiểu sao sau này lại lấy cả phần phía sau nhà tôi, khi khai thác họ đổ đất bên phía họ lấn ra khe, làm nắn dòng chảy sang đất nhà tôi, mưa xuống sạt lở đất hết cả vườn, ngập lụt hỏng hết cây cối. Nhà tôi không chỉ bị ảnh hưởng sạt lở mà nổ mìn còn khiến bể nước, nhà cửa nứt hết, chưa được đồng nào đền bù. Chúng tôi đề nghị không cho mỏ này hoạt động nữa, vì nguy hiểm và ảnh hưởng quá lớn tới cuộc sống”.
Được biết, trước đây khi họp dân, Công ty Sơn Nam cam kết sử dụng công nghệ cắt xẻ đá bằng các loại máy móc hiện đại, không khai thác bằng phương pháp nổ mìn nên không ảnh hưởng đến đời sống bà con. Vì vậy, đa số bà con mới đồng ý ký vào biên bản đồng ý cho doanh nghiệp vào khai thác.
Thế nhưng, đã không thực hiện đúng cam kết, sau khi được cấp phép, hoạt động của Công ty Sơn Nam đã làm đảo lộn cuộc sống của dân; khai thác lộ thiên bằng phương pháp nổ mìn, thực hiện quy trình khai thác không đúng với cam kết như đã hứa trong các cuộc họp.
Công ty Nam Sơn còn khai thác đá khi chưa được thuê đất, vi phạm quy định pháp luật. Ngày 13/8/2021, ông Phạm Hồng Sơn, Phó Chủ tịch huyện Tân Kỳ đã ký Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đất đai với Công ty Sơn Nam. Công ty này đã lấn chiếm đất rừng sản xuất tại khu vực Thung Vượt, thuộc xóm Trung Độ, để khai thác đá với diện tích lấn chiếm 4.844,6m2 từ tháng 10/2019, vi phạm điểm d khoản 3 Điều 14 Nghị định 91/2019/NĐ-CP. Hình thức xử phạt là phạt 55 triệu đồng; hình thức xử phạt bổ sung 29,067 triệu đồng. Tổng mức xử phạt 84,067 triệu đồng.
UBND huyện cũng yêu cầu doanh nghiệp này dừng hoạt động khai thác khoáng sản trên diện tích vi phạm, trả lại đất đã lấn chiếm.
Chủ tịch UBND xã Tân Hợp, bà Nguyễn Thị Khuyên cho biết, việc người dân phản ánh mỏ đá nổ mìn gây bụi bặm, rạn nứt, hư hỏng là có thật. Sau vụ việc, xã đã báo cáo lên cấp trên và đã kiểm tra xử phạt. “Riêng ý kiến của dân đề nghị chấm dứt hoạt động của mỏ đá này, với chính quyền cấp xã không có thẩm quyền. Chúng tôi chỉ yêu cầu Công ty quá trình khai thác phải đảm bảo an toàn, đúng quy định pháp luật, không để xảy ra việc vi phạm như vừa qua”, bà Khuyên nói.
