Câu chuyện tình yêu của những vị hoàng đế, hoàng hậu đã vượt thời gian qua những lăng mộ trường tồn cùng thế kỉ.
Lăng Mausolus do một vị hoàng hậu xây để tưởng niệm vị quân vương, chồng mình. Mười mấy thế kỷ sau, đức vua Shah Jahan xây lăng Taj Mahan tưởng nhớ người vợ yêu. Hai lăng đều là những kỳ quan thế giới ở thời điểm chúng tồn tại. Nói lại chuyện lăng để ca ngợi tình yêu.
 |
| Lăng Mausolus này thuộc thành phố Bodrum ở Tây Nam Thổ Nhĩ Kỳ. Công trình chỉ còn phần móng do chiến tranh và động đất phá huỷ. Một số di vật được lưu giữ tại bảo tàng London. |
Năm 377 TCN, tại vương quốc Caira xứ Tiểu Á, chàng trai Mausolus lên trị vì. Theo phong tục thời đó ông đã cưới em gái ruột của mình – Công chúa Artemisia để bảo vệ vương quyền dòng tộc. Tình anh em, tình vợ chồng thắm thiết là tác nhân giúp Caira yên bình và cường thịnh hơn bao giờ hết. Vua Mausolus quyết định chuẩn bị hậu sự cho mình bằng cách xây lăng mộ. Công trình chưa kịp định hình, năm 353TCN vua băng hà. Thể theo nguyện vọng của chồng, niềm tiếc thương khôn nguôi và tình yêu với đức lang quân, hoàng hậu Artemisia tiếp tục công việc theo hướng tạo một lăng mộ “để đời” tưởng niệm người bạn đời quá cố.
“Trai anh hùng, gái thuyền quyên” là hình ảnh của đức vua Shah Jahan (1582 – 1666) và hoàng hậu Mahal Muntaz (1592 – 1631) của Ấn Độ thời Mogol. Hoàng hậu Mahal Muntaz tài sắc vẹn toàn là chỗ dựa tình cảm, người cố vấn tin cậy, người đồng hành tận tụy cả trong chiến chinh.
Sự ra đi đột ngột của nàng sau lần hạ sinh đứa con thứ 14 là mất mát quá lớn của Shah Jahan. Chỉ trong hai tuần râu tóc ông bạc trắng. Hai năm để tang là minh chứng cho tình cảm của ông giành cho người thiếp yêu. Để mãi lưu giữ hình ảnh của nàng nơi trần thế, lăng mộ Taj Mahal đã hiện hữu trên thế gian.
Dù chỉ còn lại phế tích, nhưng tư liệu để lại đủ cho chúng ta phục dựng vẻ tráng lệ của lăng Mausolus. Công trình tập hợp đủ các kiến trúc sư giỏi nhất thời bấy giờ: Bryaxins, Scopas… Ngôi mộ chiếm diện tích 1.216m2, lăng gồm 3 tầng cao 45m, có 36 cột chống theo phong cách Hi Lạp đỡ mái hình kim tự tháp tạo bởi 24 bậc thang theo phong cách Ai Cập. Trên đỉnh là cỗ xe tứ mã bằng vàng. Phù điêu trang trí tinh xảo, sống động. Đá hoa cương, cẩm thạch làm nguyên liệu chính. 14 năm để hoàn thành công trình.
Taj Mahal là tổ hợp phong cách kiến trúc Ba Tư, Trung Á, Hồi giáo với 5 khu: cổng chính, vườn, nhà thờ, nhà nghỉ và lăng. Taj Mahal được xây dựng trên khu đất hình chữ nhật, lăng cao 75m. Ảnh hưởng kiến trúc Hồi giáo đậm nét trong cách tạo dáng, mái vòm, trang trí… 20 năm để hoàn thành công trình và 2 vạn nhân công được huy động thường xuyên trên công trường.
Tên gọi hai công trình là tên chủ nhân của lăng mộ. Thậm chí tên Mausoleum trong tiếng Anh nay dùng chỉ ngôi mộ lớn. Người Ấn Độ dùng tên Taj Mahal theo tiếng Ba Tư với ý nghĩa “Vương miện của người Mogol”.
Thi hài của Artemisia và Shah Jahan sau khi mất đều được an táng trong lăng cùng chồng hoặc vợ mình, những người họ yêu thương nhất.
 |
| Lăng Taj Mahal thuộc thành phố Agra của Ấn Độ. |
Mái lăng Mausolus dạng bậc thang tượng trưng cho những nấc thang để đức vua và hoàng hậu Artemisia bước lên cỗ xe Mặt Trời đặt trên đỉnh đi vào cõi vĩnh hằng. Trong khi đó mái vòm trân châu là điểm nhấn của lăng Taj Mahal, tượng trưng cho thiên đường của người phụ nữ nơi nàng Mahal Muntaz hiện diện. Phía trên cùng có hình trăng lưỡi liềm theo tín ngưỡng Hồi giáo.
Ước nguyện của Mausolus khi xây lăng nhằm lưu danh hậu thế. Riêng vua Shan Jahal đã hoàn thành di nguyện của bà vợ quá cố khi nàng từng chiêm bao được sống trong một lâu đài đá cẩm thạch.
Lăng Mausolus sánh vai với những Kim tự tháp Ai Cập, vườn treo Babylon… để trở thành một trong bảy kỳ quan của thế giới cổ đại. Sự trùng hợp ngẫu nhiên là cùng Vạn lý trường thành, tượng chúa cứu thế… lăng Taj Mahal cũng đứng trong vị trí bảy kỳ quan của thế giới hiện đại.
Theo Bee.net.vn
