Mạng xã hội “khuấy động” trường học
Trong buổi làm việc sáng ngày 17/12/2018 giữa Ban giám hiệu Trường tiểu học Sài Đồng với một số cơ quan báo chí, bà Lê Thị Thanh Phương, Hiệu trưởng Trường tiểu học Sài Đồng cho biết, gần đây một vài trang cá nhân trên mạng xã hội facebook đã chia sẻ hình ảnh suất ăn và chú thích là suất ăn của Trường, với bình luận suất ăn không đảm bảo định lượng. Thậm chí, còn có ý kiến cho rằng, với suất ăn này học sinh thường bị đói và sút cân; trong suất ăn còn có dị vật.. khiến cho nhiều bậc phụ huynh không khỏi lo lắng.
Trước thông tin này, Ban Giám hiệu Trường tiểu học Sài Đồng ngay lập tức báo cáo UBND quận, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội và thực hiện việc kiểm tra làm rõ những nội dung liên quan đến những hình ảnh này, đồng thời mời các phóng viên quan tâm đến sự việc đến để cung cấp thông tin, làm rõ những vấn đề liên quan đến tin tức lan truyền trên mạng xã hội.
Theo Hiệu trưởng Trường tiểu học Sài Đồng, suất ăn bán trú của học sinh trường này có định mức là 22 nghìn đồng/suất, bao gồm một bữa chính (trưa) và một bữa phụ. Đây là suất ăn có mức giá thấp nhất trong số các trường tiểu học thuộc khu vực quận Long Biên. Tiền ăn bán trú do phụ huynh học sinh đóng góp.
 |
| Chia thức ăn cho học sinh bán trú (hình ảnh chụp ngày 17/12/2018 tại Trường tiểu học Sài Đồng) |
Đơn vị cung cấp suất ăn bán trú là Công ty TNHH Hồng Anh. Khi lựa chọn đơn vị này, Trường đã gửi hồ sơ năng lực của đơn vị về Ban chỉ đạo ATTP quận Long Biên để thẩm định, đánh giá và kiểm tra thực tế cơ sở và hồ sơ. Chỉ khi nhận được báo cáo kết quả thẩm định của Phòng y tế, công nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP, đảm bảo nấu ăn và cung cấp thực phẩm cho trường học thì nhà trường mới thực hiện ký hợp đồng theo hướng dẫn của UBND quận Long Biên.
Trong quá đơn vị cung cấp suất ăn cho học sinh thực hiện việc chế biến và cung cấp suất ăn tại nhà bếp của Trường, công tác kiểm tra liên tục được thực hiện, bắt đầu từ khâu nhận thực phẩm, quá trình chế biến, bảo quản và cho đến khi suất ăn được đưa đến bàn ăn của học sinh.
Trước câu hỏi, hình ảnh suất ăn được lan truyền trên mạng xã hội có phải là suất ăn của Trường hay không, bà Lê Thị Thành Phương cho biết, các hình ảnh cho thấy đó là suất ăn của học sinh của Trường nhưng không đúng định lượng như thực đơn của đơn vị cung cấp. Hơn nữa, vì là hình ảnh một suất ăn trưa rất cụ thể, không rõ thời điểm chụp nên rất khó có thể xác định đó là suất ăn “nguyên bản” do đơn vị cung cấp phân phát hay đã được chỉnh sửa trước khi chụp hình để thể hiện ý đồ của người chụp và phát tán hình ảnh này.
 |
| Các khay thức ăn chuẩn bị cho học sinh, ngày 17/12/2018 |
Tại buổi làm việc với các phóng viên, đại diện cho Công ty Hồng Anh, ông Trần Anh Tú cho biết, đơn vị này có đủ hồ sơ năng lực và các điều kiện cần thiết khác để thực hiện việc cung cấp suất ăn cho học sinh bán trú của Trường tiểu học Sài Đồng, theo các điều kiện mà ngành y tế quận Long Biên quy định. Quá trình chế biến thức ăn cho học sinh trải qua nhiều khâu và được kiểm tra nghiêm ngặt, được lưu giữ bằng hình ảnh camera an ninh nên rất dễ kiểm tra, kiểm chứng.
Phía sau hình ảnh "đĩa thức ăn"
Hình ảnh được lan truyền về suất ăn bán trú của học trò Trường tiểu học Sài Đồng khiến không ít phụ huynh băn khoăn. Những bình luận không thiện chí của những người chia sẻ hình ảnh càng làm cho tính chất của sự việc trở nên xấu xí và dĩ nhiên những thông tin tiêu cực hướng đến lãnh đạo Trường và đơn vị cung cấp thức ăn với thái độ nghi ngờ có “lợi ích nhóm”.
Tuy nhiên, sự bình tĩnh cần thiết để đánh giá sự việc đã cho thấy một khía cạnh khác đằng sau sự kiện đĩa thức ăn này. Theo đại diện Công ty Hồng Anh chia sẻ, sự việc có dấu hiệu của việc bôi nhọ có chủ ý khi người chụp hình công bố thông tin bằng những hình ảnh thiếu chân thực và không được kiểm chứng. Do vậy, Công ty đã đề nghị cơ quan chức năng kiểm tra, làm rõ sự việc.
Về giá trị chứng minh của các hình ảnh phát tán trên mạng xã hội, Luật sư Trần Văn Toàn, ĐLS TP Hà Nội cho biết, đối với các hình ảnh, băng ghi âm, ghi hình thì giá trị thông tin chỉ được coi là hợp pháp và đáng tin cậy nếu quy trình sản xuất ra hình ảnh, băng ghi âm, ghi hình được thực hiện theo trình tự mà pháp luật quy định. Chẳng hạn, khi cơ quan thanh tra, kiểm tra hành chính có kết hợp chụp hình để lưu hồ sơ thì hình chụp có giá trị chứng minh.
 |
| Chuẩn bị bữa ăn trưa cho học sinh bán trú |
Đối với các hình chụp một đĩa thức ăn cụ thể thì rất khó xác định là đĩa thức ăn đó có còn nguyên vẹn hay không, được chụp tự nhiên hay cố ý xắp đặt vì mục đích nào đó nên không thể căn cứ vào đó để quy kết toàn bộ các đĩa thức ăn khác đều như vậy do các đĩa thức ăn không phải là vật đồng dạng mà là vật “đặc định”, mỗi đĩa có đặc điểm riêng, không hoàn toàn giống nhau.
Sự việc “đĩa thức ăn” của Trường tiểu học Sài Đồng đã không trở thành một cuộc khủng hoảng niềm tin chính là do cách tiếp cận và giải quyết sự việc của Trường này. Ngay sau khi có hình ảnh với những thông tin có tính tiêu cực, Trường đã báo cáo cơ quan chức năng và UBND quận Long Biên ngay lập tức tiến hành kiểm tra đột xuất công tác cung cấp suất ăn bán trú của Trường và xác định mọi việc đều được thực hiện đúng quy định. Điều này đã ngay lập tức ngăn chặn tin xấu phát tán các tác động tiêu cực đối với công tác quản lý.
Bên cạnh đó, Trường cũng chủ động mời các cơ quan báo chí quan tâm đến để cung cấp thông tin, kiểm tra hiện trường và đơn vị cung cấp suất ăn cũng cung cấp thông tin đầy đủ. Sự minh bạch này khiến tin xấu không còn đất phát tán.
Ngoài ra, việc “nhập nhèm” giữa hình ảnh một đĩa thức ăn được chụp không rõ ràng với hàng trăm đĩa thức ăn còn lại cũng đã được làm rõ, tránh sự quy chụp vội vàng. Điều này đã khiến cho hình ảnh phát tán trên mạng trở thành một hình ảnh minh họa vô nghĩa, bởi nó không đại diện cho hàng nghìn đĩa thức ăn còn lại trong các bữa ăn của học trò.
Sự việc có thể đã bị đẩy theo hướng tiêu cực nếu như cách xử lý của Trường tiểu học thiếu minh bạch, để những hình ảnh mập mờ có cơ hội phát tán tin xấu. Song, với việc minh bạch thông tin với cơ quan quản lý và dư luận, cách làm này đã khiến tin xấu không còn đất sống. Đây là bài học đáng suy ngẫm trong thời đại mà mạng xã hội đang dẫn dắt thông tin đối với nhiều người, trong đó có cả những người làm thông tin chuyên nghiệp.
