Đứng trước vành móng ngựa trong phiên toà hình sự sơ thẩm tại TAND huyện Đức Trọng (Lâm Đồng) hôm ấy là 3 thanh niên tuổi vừa qua ngưỡng 20. Chưa từng có tiền án tiền sự nhưng do còn thiếu hiểu biết về pháp luật nên chỉ vì ăn trộm 2 con vịt, 3 thanh niên này đối mặt với bản án lên đến tổng mức 13 năm tù giam.
“Tàn đời” vì mấy miếng thịt vịt
Một đêm cuối năm 2008, Trương Ngọc Quyền (ở xã Liên Nghĩa, thị trấn Đức Trọng, huyện Đức Trọng) cùng 3 người hàng xóm là Nguyễn Thanh Hà, Vi Kim Long, Vi Hoàng Bảo Hưng kéo đến nhà Quyền nhậu. Rượu chưa cạn, chuyện chưa hết thì hết mồi, mà hàng quán vào giờ đó đều đã đóng cửa, Quyền sực nhớ một nhà hàng xóm gần đó có nuôi một bầy vịt. Trước đó, trong một lần “kẹt mồi”, Quyền cũng đã từng sang xin được một con vịt què nên anh rủ một bạn nhậu sang xin tiếp.
 |
| Các bị cáo tại tòa |
Không may, bị người chăn vịt từ chối, cả nhóm kéo nhau về bàn bạc: “Không cho thì sang ăn trộm”. 4 người nhảy qua rào, trườn qua vườn rau vào chộp vịt. Thấy người chăn vịt ló đầu ra, một người trong nhóm quơ được một cục gạch liền ném về phía người chăn vịt. Bị gạch chọi trúng mặt, anh chăn vịt hoảng quá chui tọt vào trong nhà, gọi điện báo công an. Bốn thanh niên tóm được 2 con vịt, ôm về nhà nấu nướng, nhậu đến gần sáng mới giải tán.
2 ngày sau, Công an huyện xác minh được 4 đối tượng trên là những người đã tham gia vụ trộm. Quyền, Long và Hưng bị bắt, khởi tố, tạm giam 3 tháng vì tội “Cướp tài sản”. Hà bỏ trốn.
Hệ luỵ đau lòng
Quyền có lẽ là người mang tâm trạng buồn nhất trong số 4 tên trộm vịt. Ba tháng bị tạm giam, khi được tại ngoại chờ ngày xét xử, vợ Quyền đợi chồng ở nhà với lá đơn ly dị đã ký sẵn. Chưa chờ Toà án mở phiên toà, vợ Quyền đã bế con bỏ về bên nhà ngoại.
Những buổi ra ngoài ruộng trồng cấy, Quyền đi ngang qua nhà ngoại, có những lúc gặp con mình đang lê la chơi trước sân. Miệng gọi “Con ơi” và giang tay chờ bế nhưng thằng bé đi được mấy bước chợt sững lại ngại ngần không đến gần. Thằng bé bi bô: “Bà ngoại và mẹ con nói bố con ăn trộm vịt nên đi tù chết rồi”. Lời nói của con trẻ của như mũi dao chích vào lòng người bố trẻ. Chưa trở thành bị cáo trong phiên toà hình sự, Quyền đã trở thành bị đơn trong phiên toà xử ly hôn. Tòa xử cho hai vợ chồng chia tay, đứa con trai được ở với mẹ.
Hai anh em Long và Hưng sau hơn 3 tháng nằm trong trại tạm giam, khi trở về thấy cảnh nhà xác xơ. Bữa nhậu định mệnh ấy xảy ra trước ngày Long định cưới vợ ít hôm. Hưng thì có hai con nhỏ, 4 miệng ăn gồm 2 vợ chồng và 2 con nhỏ đều trông vào mấy mảnh đất trồng rau. Hưng vào trại giam, đất ở nhà bỏ hoang vì trụ cột lao động trong gia đình vắng bóng.
Hà là người cuối cùng trong nhóm trộm vịt, cũng là người có nhà ở cuối thôn, hôm thấy công an đến bắt 3 bạn nhậu đi thì đã hoảng sợ chỉ độc một bộ quần áo trên người vụt ra cổng chạy đi mất. Nghe nói, Hà sống chui lủi trong một khu rừng cách đó vài chục cây số, sợ không dám ló mặt ra ngoài đường.
Nguyễn Anh Khoa, cậu thanh niên chăn vịt “dính” viên gạch sau hôm ấy cũng buồn. Sau đêm bị ném, gia đình các nạn nhân đã đưa Khoa lên bệnh viện khám, chiếu chụp phần bị vết bầm. Vết ném không để lại di chứng gì đến sức khỏe nhưng cậu buồn bởi chỉ vì một chuyện không đâu, 4 gia đình đã ly tán vì mình. Khoa chỉ yêu cầu gia đình các nạn nhân số tiền 2 triệu đồng và viết giấy bãi nại cho những người ăn trộm rồi bắt xe đò về quê Long Xuyên, thề bỏ nghề chăn vịt.
Nỗi lòng bà mẹ thương con
Vụ án kéo dài đến gần 1 năm mới được đưa ra xét xử, vì 2 lần hoãn xử để trả lại hồ sơ cho cơ quan điều tra bổ sung. Trước tòa, 3 bị cáo ngơ ngác trước những câu hỏi của HĐXX. Ba thanh niên nông dân đến giờ mới gục gặc đầu hiểu rằng, 2 con vịt theo định giá thì chỉ có giá trị chưa đầy 130.000 đồng, nên việc trộm vịt của họ không thể bị quy là tội “Trộm cắp tài sản”. Nhưng việc ném đá vào mặt người coi vịt để bắt vịt, theo quy định của pháp luật, có thể sẽ bị chuyển hóa thành tội “Cướp tài sản”.
Tòa sơ thẩm tuyên mức án 13 năm tù cho 3 bị cáo về tội “Cướp tài sản”, tiếp tục phát lệnh truy nã với Hà là người đang bỏ trốn. Bản án vẫn được tuyên dù gặp phải sự phản ứng gay gắt của dư luận cho rằng xử lý hình sự với mức án như thế là quá nặng tay.
Bà Nguyễn Thị Thập, mẹ của Quyền có lẽ là người đau lòng nhất trong suốt thời gian gần 2 năm trời vụ án dai dẳng diễn ra. Bà kể lại: “Cả gia đình, cả dòng họ bị người đời cười chê, con thì bị tù tội chỉ vì vài miếng thịt vịt”. Bà viết đơn đi gõ cửa các cơ quan chức năng, xin cho con bà có cơ hội được chuộc lại lỗi lầm...
Hạnh phúc muộn màng
Vụ việc gây xôn xao dư luận đến mức đã được Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Thuyết đưa ra làm một ví dụ so sánh trong phiên họp Quốc hội. Trước nghị trường, ông Thuyết nói: “Vụ án đối tượng Huỳnh Ngọc Sĩ lợi dụng quyền hạn chức vụ để tham nhũng làm thất thoát cả bạc tỷ, Tòa xử 3 năm tù. Người dân so sánh với vụ một vài ông nông dân ít học lấy 2 con vịt nhậu với nhau, Tòa xử mỗi anh 4 năm, thậm chí có anh 5 năm. Vậy sự công bằng trong xét xử thế nào?”.
Gần 2 năm sau ngày vụ việc diễn ra, vụ án đã đi đến hồi kết khi cơ quan chức năng cuối cùng cũng đã có một phán quyết thỏa đáng: Miễn trách nhiệm hình sự cho các thanh niên. Quyết định đình chỉ bị can của VKSND tỉnh Lâm Đồng nhận định: “Sau khi sự việc xảy ra, các bị can đã bồi thường thiệt hại, người bị hại có đơn bãi nại.
Ngoài ra, các bị can đều là người nông dân lao động, chưa có tiền án tiền sự, đã ăn năn hối cải và hậu quả của vụ án không lớn. Nhận thấy không cần thiết phải xử lý về hình sự, chỉ cần xử lý hành chính là thỏa đáng. 4 người được miễn trách nhiệm hình sự về tội “Cướp tài sản”...”.
Quyền trở về cuộc sống bình thường, dù nhà trống trải không còn vợ con. Ngày ngày vác cuốc đi trồng rau chăm chỉ hơn, nhưng đã biết sợ những đám nhậu trong xóm. “Phút bốc đồng thanh niên thiếu hiểu biết pháp luật đã bị trả giá đắt. Nhưng dù sao cũng còn tốt hơn là không hiểu biết” - anh trầm ngâm.
Hồng Vân
