TS Nguyễn Đức Liên, Trưởng khoa Ngoại thần kinh, BV K cho biết, nam thanh niên 35 tuổi ở Lào Cai được tuyển dưới chuyển đến trong tình trạng hôn mê.
Kết quả chụp cắt lớp cho thấy, bệnh nhân có khối u lớn trong não, nghi ngờ nang sán hoặc khối u. Nếu bệnh nhân tỉnh táo, bác sĩ sẽ chỉ định chụp cộng hưởng từ để đánh giá chính xác hơn, tuy nhiên trường hợp này đã hôn mê nên buộc phải mổ cấp cứu ngay lập tức.
Khi mổ ra, bác sĩ phát hiện tổ nang sán rất lớn trong não, kích cỡ lên tới 5x6 cm. Do hôn mê sâu, sau phẫu thuật, bệnh nhân phải hồi sức 3 ngày mới tỉnh lại.
 |
| Nang sán được lấy ra khỏi não bệnh nhân và hình ảnh khối u lớn trong não dễ nhầm với các bệnh lý thần kinh. |
Bệnh nhân cho biết, do ở miền núi nên thường xuyên ăn tiết canh, lần gần nhất cách thời điểm nhập viện 2 tuần. Ban đầu bệnh nhân chỉ thấy đau đầu, sốt, choáng váng nhưng sau chuyển co giật rồi hôn mê, được chuyển đến BV đa khoa tỉnh điều trị, sau đó chuyển tiếp xuống BV K.
Cách đó vài ngày, khoa Ngoại thần kinh cũng phẫu thuật lấy nang sán cho bệnh nhân 54 tuổi ở Hà Giang, nhập viện trong tình trạng đau đầu, hay quên. Tổ sán lấy ra có kích thước 4x5 cm. Bệnh nhân này cũng có thói quen ăn tiết canh và rau sống.
Theo BS Liên, với các trường hợp bị sán não, bệnh nhân thường có biểu hiện đau đầu, co giật do sán gây viêm màng não hoặc làm tổ chèn lên não, do đó nhiều bệnh nhân bị chẩn đoán nhầm sang u não, viêm màng não.
Ngoài ra, người bị nhiễm sán có thể có các nốt ở dưới da và cơ như bị nhiễm bệnh "lợn gạo" gây chẩn đoán nhầm với các nguyên nhân đau cơ khác.
TS Trần Huy Thọ, Trưởng khoa Khám bệnh, Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn Trùng TƯ cho biết, bệnh sán não gọi chính xác hơn là u não do ấu trùng sán dây.
Nguyên nhân mắc bệnh là do ăn phải ấu trùng sán dây lợn hoặc bò, thường do ăn tiết canh, nem chạo, thịt tái...
Khi vào cơ thể, ấu trùng chu du theo đường máu tới não, phổi, gan... và gây bệnh. Khi nhiễm sán dây lợn, người bệnh sẽ thành "người gạo" với biểu hiện là các nang nhỏ bằng hạt đỗ, tròn, chắc, không đau, di động trên nền sâu và lăn dưới da.
Nếu ấu trùng sán lợn vào não sẽ gây triệu chứng như u não, viêm màng não, tăng áp lực sọ não, cơn động kinh, có thể bị liệt, thậm chí bị đột tử. Nang ấu trùng vào mắt nằm trong hốc mắt, mi mắt, trong kết mạc, thủy tinh thể... gây giảm thị lực hoặc bị mù; nang ấu trùng ở cơ tim có thể làm tim đập nhanh, bệnh nhân dễ bị ngất.
Người bệnh sẽ có biểu hiện, sốt cao, đau đầu, nôn do tăng áp lực nội sọ có thể dẫn đến co giật, thậm chí có trường hợp liệt mặt ngoại biên, liệt nửa người...
Theo TS Thọ, nhiều trường hợp người dân thấy ngứa dưới da, đau đầu nhiều, co giật lại nghĩ đến các bệnh da liễu, động kinh, thậm chí là ung thư mà không ai nghĩ đến bệnh do ký sinh trùng. Nhiều cơ sở y tế cũng bỏ qua xét nghiệm ký sinh trùng để loại trừ.
Chỉ đến khi không điều trị khỏi, mới nghĩ sang hướng điều trị khác thì khi đó đã trễ, bệnh nhân phải mất rất nhiều thời gian điều trị.
Do đó, cách phòng bệnh đơn giản nhất là người dân nên ăn chín, uống sôi, tuyệt đối không ăn tiết canh, gỏi sống,… Đặc biệt khi thấy xuất hiện các cơn đau đầu, co giật, người dân cần phải chú ý xét nghiệm các bệnh liên quan đến ký sinh trùng.
