Chuột là loài gặm nhấm đã gây biết bao thiệt hại cho nhà nông. Từ xưa tới nay, con người đã áp dụng nhiều biện pháp để tiêu diệt, nhưng chuột dường như còn thách thức con người. Nông dân vốn không ưa lũ chuột phá hoại mùa màng. Tuy nhiên, họ lại rất khoái thịt chuột! Đây là cơ hội tốt cho nông dân có dịp săn chuột đồng…
Ngoài đồng ruộng, khi lúa chín vàng, chuột được dịp ra cắn phá dữ dội gieo biết bao thiệt hại cho nhà nông. Khi bị thuốc hoặc bị bẫy, chuột chỉ tiêu hao một vài sinh mạng. Để diệt trừ chuột, nhiều người đã sử dụng các biện pháp để tiêu diệt như: bẫy rập, đánh bả thuốc, ví cù khi gặt lúa, hong khói vào hang... Ngoài cửa hang chính người ta đặt rọ, bao nhiêu chuột trong hang bị ngạt khói phải chui vô rọ. Đó là những cách bắt chuột vào mùa khô, còn săn chuột mùa lũ thì sao?
Ở Đồng Tháp Mười, nông dân thường sắm sửa “đồ nghề” để săn bắt chuột đồng hết sức ngoạn mục và lý thú. Vũ khí săn bắt chuột thường được người dân địa phương tự tạo như: súng săn chuột tự chế, bằng gỗ có kích cỡ giống súng trường, thay cho đạn là mũi tên bằng thép cứng. Dây làm bằng loại thun co-giãn. Súng săn chuột có tầm đi nhanh, trong khoảng cách từ 5 - 6m rất chính xác. Còn chĩa đâm chuột được làm bằng những thanh sắt - thép dài từ 1,5 - 2 tấc, có một đầu nhọn, đầu kia được tra vào một đoạn tre hoặc cây tầm vông dài khoảng 4 - 5m…
Sau khi chuẩn bị sẵn sàng súng săn, chĩa đâm, phương tiện xuồng, còn có thêm đàn chó… Mục tiêu đã chọn là những lùm cây trên đồng nước, đàn chó đi đầu uy hiếp không cho chuột xuống nước ém quân để làm mồi cho những mũi tên, mũi chĩa của ngườn săn. Tiếp tục truy kích hết lùm cây này đến lùm cây khác… Năm nay, lũ nhỏ nên chuột đồng sinh sôi, nảy nở rất nhiều, người đi săn chỉ tìm đến gò cao, lùm cây, bụi cỏ trên đồng là săn được chuột.
Kết quả sau buổi săn chuột, mỗi người bắt được bình quân cũng vài ba chục con chuột đồng… Đây là những món ăn ngon miệng và cũng là nguồn thu nhập phụ của nhiều gia đình… Hai em Trần Bá Phú và Trần Bá Hùng, con của chú Trần Bá Thuận ở xã Hòa Bình (huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp) cho biết: “Đi săn chuột đồng mê lắm chú ơi! Người săn thường đi thành từng tốp 5 - 7 người, dẫn theo 2 - 3 con chó để đuổi chuột. Sau vài giờ săn lùng, mỗi người kiếm cũng được từ 20, 30 con chuột. Như em và thằng Hùng đi một buổi kiếm không dưới 50 con chuột, vừa cải thiện được bữa ăn hàng ngày vừa đem lại nguồn kinh tế phụ đáng kể cho gia đình…”.
Anh Lê Thành Tâm ở xã Tân Công Sính bày tỏ: “Tôi có hai đứa con trai, với hai cây chĩa, một súng săn và hai con chó mực. Đi săn theo những lùm cây, bụi cỏ, gò cao sau khoảng 4 giờ, chúng tôi bắt gần 70 con chuột đồng. Giá bán một ký chuột đồng cho thương lái ở mức 40.000 đồng. Nhờ nghề săn chuột đồng mà người dân vùng Đồng Tháp Mười có nguồn thu nhập đáng kể…”.
Theo thống kê của các nhà sinh vật học thì trong vòng một năm, một cặp “vợ chồng” chuột có thể sinh sản hàng ngàn con chuột. Bên cạnh việc săn chuột bằng súng tự chế, chĩa đâm… nông dân vùng Đồng Tháp Mười còn áp dụng phương pháp chất chà, ví cù bắt chuột rất hấp dẫn và đạt hiệu quả khả quan mà lại an toàn cho người. Với cách này, nông dân thu gom rất nhiều chuột vừa góp phần bảo vệ mùa màng, vừa cải thiện bữa ăn cho gia đình và cũng là nguồn thu nhập phụ đáng kể cho các nông hộ.
 |
Người chất chà bắt chuột thường chọn một số nhánh chà bằng cây tạp, đọt tre, tràm, gáo, bạch đàn, trâm bầu... buộc lại từng bó, mỗi bó độ chừng một ôm người, chiều dài tuỳ loại chà khoảng 1 mét, với số lượng một, hai chục bó... Các bó chà được chất đống lại quanh gốc dừa, gáo, chuối, bờ kênh và nhất là gần những nơi chuột thường qua lại kiếm ăn. Diện tích để chất chà khoảng 20m2. Khi chất xong, vãi vào một ít lúa, gạo, bắp, đậu, khoai... để nhử chuột, rồi dùng rơm, tàu dừa, cỏ khô... phủ lên để tạo hơi ấm cho chuột vào làm ổ.
Anh Trần Văn Hút ở xã Tân Công Sính cho biết: “Chà mới chất để từ mười bữa, nửa tháng mới dỡ; còn chất lâu từ 5 - 7 ngày dỡ một lần. Dỡ chà rất đơn giản, nhẹ nhàng. Gia đình tôi thường sử dụng đăng tre hoặc lưới cước... quay tròn đống chà, giằn chất kín, chừa lại một lỗ nhỏ dưới chân đăng. Nơi đó, đặt một cái bao hay một cái rọ để đón chuột chạy ra. Hai vợ chồng và đứa con trai tôi cùng anh em chòm xóm dỡ từng bó chà ném ra ngoài, chuột trong chà lúc này chạy tán loạn tìm đường thoát thân. Cuối cùng, chuột cũng tìm đến lỗ trống chui vào rọ. Mỗi lần dỡ chà chuột độ chừng 15 - 20 phút là xong, kiếm cũng được vài chục con chuột. Sau đó, gia đình tôi chất chà lại, để mồi nhử chuột và chờ đôi ba ngày nữa dỡ chà bắt chuột tiếp tục...”.
Còn anh Cao Văn Lê , ở xã Tân Mỹ (huyện Thanh Bình) thì vui vẻ chia sẻ: “Chất chà bắt chuột mê lắm! Mỗi lần dỡ chà chuột gom lại thành từng bầy thấy phát ham, con nào, con nấy mập mạp, lông mướt mượt... Mỗi lần dỡ chà, gia đình tôi bắt cũng được 20 - 30 con. Lần nào dỡ trúng kiếm cũng được hơn 50 con, bán được vài trăm ngàn đồng. Thậm chí, gia đình tôi còn bắt được vài con rắn hổ hành, hổ đất... nấu cháo đậu xanh ăn mát trời ông Địa!”.
Hiện nay, có rất nhiều thương lái tỏa đến các cánh đồng để thu mua chuột đem đi tiêu thụ tại các chợ huyện, thị xã, thành phố… Anh Minh Hoàng ở thị trấn Tràm Chim đã có hơn 5 năm trong nghề mua bán chuột đồng cho biết: “Thông thường, vào đầu tháng tư âm lịch là tôi bắt đầu đến các cánh đồng của huyện Thanh Bình, Tam Nông, Hồng Ngự, Tân Hồng, Tháp Mười, Cao Lãnh… để thu mua chuột đồng. Sau đó, chở đến các chợ huyện, thị xã, thành phố của tỉnh An Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Cần Thơ… để tiêu thụ. Bình quân mỗi ngày, tôi mua và bán trên 100 con chuột đồng. Đến cuối tháng chín âm lịch hàng năm là hết mùa mua bán chuột đồng. Sau một mùa mua bán chuột, trừ tất cả chi phí… tôi còn lãi khoảng 5 triệu đồng!”.
Anh Phan Văn Mỹ ở xã Phú Đức, huyện Tam Nông cho biết: “Thịt chuột đồng thơm ngon nhất là vào cuối vụ Hè Thu nên chuột đồng tiêu thụ rất mạnh và bán rất có giá! Các món ăn được chế biến từ thịt chuột đồng như: chuột xào củ kiệu, chuột luộc cơm mẻ, chuột quay lu, chuột chiên-nướng - khìa… rất thơm ngon và bổ dưỡng cho sức khỏe con người…”.
Tại khắp các chợ ở tỉnh Đồng Tháp như: chợ xã An Long, Phú Thành A, Phú Cường, Phú Hiệp, Hòa Bình và thị trấn Tràm Chim (huyện Tam Nông); Giồng Găng, Sa Rài (huyện Tân Hồng); Bình Thành, thị trấn Thanh Bình (huyện Thanh Bình) đã được các tiểu thương bày bán thịt chuột đồng thật nhộn nhịp.
Các bạn hàng ở chợ cho biết: Giá chuột đồng sống các loại được bán dao động từ 60.000 - 75.000đồng/kg, thịt chuột đồng làm sẵn giá bán từ 100.000đ/kg trở lên (tăng hơn cùng kỳ năm ngoái từ 5.000 - 7.000đ/kg). Chuột đồng là món ẩm thực khoái khẩu của nhiều thực khách, giá cả cũng vừa với túi tiền của người tiêu dùng và con chuột đồng được chế biến nhiều món ăn ngon, có nhiều chất dinh dưỡng… nên rất được người tiêu dùng ưa chuộng, mua nhiều.
Nghề săn bắt chuột và mua bán chuột đồng đang giúp nhiều nông dân vùng Đồng Tháp Mười có thêm thu nhập, ổn định cuộc sống lúc nông nhàn; đồng thời giải quyết được việc làm cho người lao động nông thôn, góp phần tiêu diệt loài chuột, bảo vệ mùa màng.
