Mẹ liệt sĩ ở Quảng Ninh bị "truất” quyền tài sản

Ở tuổi "xưa nay hiếm", nhưng cụ Bùi Thị Thới lại phải hầu tòa chì vì miếng đất cho con cái. Dư luận đang đặt câu hỏi: Vì lý do gì mà UBND TP Hạ Long “cố tình truất quyền” của một mẹ liệt sĩ và quyết định nhiều việc không có căn cứ pháp lý khác?.

Muôn lỗi tại cái sự... già cả

Năm 1954, 2 cụ Đàm Quang Khôi - Bùi Thị Thới từ Yên Hưng (Quảng Yên) đến khu Đồn Điền, thuộc địa phận xã Việt Hưng, huyện Hoành Bồ (Quảng Ninh) khai khẩn đất đai, lập nghiệp, sinh hạ được 6 người con. Năm 1969, con trai cả là Đàm Quang Khai nhập ngũ, vào Nam chiến đấu, hy sinh năm 1971.

Khi làm hồ Yên Lập, Quốc lộ 18A được điều chỉnh tuyến, gọi là Đường Mới cắt qua nhiều thửa đất dân cư, trong đó có nhà cụ Đàm Quang Khôi, hiện tại là Tổ 93, khu Đồn Điền, phường Hà Khẩu, TP Hạ Long.

Từ ngôi nhà này, các ông bà Đàm Thị Lý, Đàm Quang Khái, Đàm Thị Dậu lần lượt xây dựng gia đình riêng và ở gần nhà bố mẹ đẻ. Riêng ông Đàm Quang Khải bị tai nạn chết năm 1983; vợ ông bỏ nhà đi, để lại 2 con trai là Đàm Quang Hoa (sinh năm 1982) và Đàm Quang Quí (sinh năm 1984) cho 2 cụ nuôi dưỡng. Riêng Đàm Quang Cải - con trai thứ 5 - xây dựng gia đình riêng, ở lại cùng bố mẹ.

Năm 1994, cụ Khôi qua đời, không để lại di chúc. Năm 2001, thực hiện giai đoạn 1, mở rộng QL 18A,UBND huyện Hoành Bồ lập phương án đền bù xác lập chủ sử dụng đất là cụ Bùi Thị Thới, diện tích 2151 m2, thửa số 18, Tờ Bản đồ GPMB số 6.

Sau đó, xã Việt Hưng và xã Đại Yên sáp nhập vào TP Hạ Long, năm 2002-2003, tiến hành khảo sát, lập hồ sơ địa chính. Không hiểu vì lý do gì, thửa đất số 18 của cụ Bùi Thị Thới được chia tách thành 4 thửa mang tên 4 chủ mới là Bùi Thị Thới (thửa số 44), Đàm Quang Cải (thửa số 51), Đàm Quang Quí (thửa số 45) và Đàm Quang Hoa (thửa số 52) cùng tờ Bản đồ số 199.

Thực tế, cụ Bùi Thị Thới tuổi đã cao, mọi việc đều do ông Đàm Quang Cải xử lý, từ xây dựng nhà ở mới đến việc lo dựng vợ cho cháu trai và vẫn ở chung một gia đình, một thửa đất.

Năm 2012, Dự án mở rộng, nâng cấp QL18A được triển khai giai đoạn 2 đoạn Uông Bí-TP Hạ Long. Đất ở của gia đình cụ Thới tiếp tục bị thu hồi và lập phương án đền bù. Khi lập 4 phương án cho 4 hộ, Trung tâm Phát triển Quĩ đất TP mới “tá hỏa” phát hiện ra cái sai là việc chuyển dịch quyền sử dụng đất từ chính chủ Bùi Thị Thới sang các hộ khác không đủ căn cứ pháp lý. Tự nhiên, mẹ liệt sĩ không được đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp theo qui định của pháp luật…

Lăn theo bánh xe trượt...

Phương án 1 về khắc phục “sự cố” sai trái này, Trung tâm phát triển quĩ đất TP Hạ Long “đề nghị UBND phường Hà Khẩu, hướng dẫn gia đình bổ sung bản tường trình về việc cụ Thới cho anh Đàm Quang Hoa và Đàm Quang Quí đất năm 2003, trước khi chi trả tiền’’.

Lúc này, cụ Thới mới biết thửa đất của vợ chồng cụ tạo lập từ năm 1954 bị chia tách là 4 miếng theo hồ sơ kỹ thuật từ 10 năm trước. Trớ trêu là ngôi nhà cấp 4 của cụ xây dựng từ trước năm 1960 đang tồn tại cũng “bị cắt làm đôi” cho 2 thửa 44 và 51.

Không đồng ý với “sự đã rồi” này, cụ Thới gửi đơn đến UBND TP Hạ Long đề nghị xem xét, con cháu của cụ cũng không đi nhận tiền đền bù. Đúng lẽ ra, UBND TP Hạ Long phải làm lại thủ tục tặng cho tài sản để làm căn cứ pháp lý thực hiện việc đền bù, GPMB nhưng cơ quan này cứ “nhắm mắt làm liều” với lý lẽ “từ khi xác lập riêng (năm 2003) đến thời điểm thu hồi đất 2013, các hộ Đàm Quang Cải, Đàm Quang Hoa, Đàm Quang Quí, Bùi Thị Thới có quá trình ở ổn định tại các thửa và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế...”, mà rõ ràng những điều này chưa thể là căn cứ xác lập việc đã “tặng, cho” tài sản!

Mặc dù chưa có căn cứ xác đáng để xác lập QSDĐ cho hộ gia đình hay cá nhân (đồng nghĩa với việc xác lập nghĩa vụ pháp lý) nhưng UBND TP Hạ Long vẫn “ấn” cho các hộ có tên trên phương án bồi thường với thông báo việc bàn giao đất thu hồi, tiếp sau đó là quyết định cưỡng chế thu hồi đất: Hộ ông Đàm Quang Hoa diện tích thu hồi là 65,3 m2, còn lại là 710,7 m2; hộ ông Đàm Quang Quí thu hồi 299,4m2, còn lại 740,4 m2; hộ ông Đàm Quang Cải thu hồi 36,1m2, còn lại 406 m2.

Sau khi đất thu hồi được lấy để thi công, các hộ dân này có đơn thư hỏi UBND TP Hạ Long xin hợp thức hóa quyền sử dụng với diện tích còn lại, nhưng không được trả lời!? Cụ Thới tiếp tục có đơn khiếu nại đến UBND tỉnh Quảng Ninh.

Tính từ thời điểm cụ ông Đàm Quang Khôi qua đời (ngày 8/6/1994), chưa hết 10 năm thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, chưa có sự thỏa thuận nào bằng văn bản về phân chia di sản để xác lập là người duy nhất được định đoạt tài sản, làm sao có việc cụ đã tặng, cho quyền sử dụng đất riêng cho con, hay người cháu nào?. Vì lý do gì mà UBND TP Hạ Long “cố tình truất quyền” của một mẹ liệt sĩ và quyết định nhiều việc không có căn cứ pháp lý khác ?.

Mong rằng, UBND tỉnh Quảng Ninh sớm xem xét lá đơn của một người có công đã 84 tuổi này.

Phương Viên