Malacca mang dáng vẻ của một thiếu nữ mềm mại trong đường cong phố cổ uốn theo những dải đồi. Hoa râm bụt (quốc hoa Malaysia) nở và ốc sên hồn nhiên bò khắp nơi. Hoa lấp ló sắc đỏ bên những mảng tường ngả mầu khói đục. Hoa rung rinh theo nhịp lắc lư của chiếc cối xay gió Hà Lan nghênh ngang ngó sang nhà thờ Hồi giáo tôn nghiêm đứng phía bên kia góc phố. Đôi khi, những bông hoa râm bụt lẩn vào đâu đó trong đám hoa đủ mầu rực rỡ phủ trên mái những chiếc trishaw (giống xe xích lô ở Việt Nam) mời gọi du khách. Và những chú ốc sên nhỏ có vẻ thích phiêu lưu cùng du khách ngắm đài phun nước với những cột đá tưởng niệm Nữ hoàng Victoria, hay thơ thẩn dạo chơi dưới thềm ngôi đền Thanh Vân Đường rực mầu đỏ... Tôi tự nhủ, nếu không có Cung điện “Melaka Sultanat” đích thực Mã Lai, không có các cửa hàng người Mã Lai bán hàng tạp hoá, không có cây Malacca mảnh mai gợi nhớ thuở hoàng tử Parameswara xứ Sumatra dựa nghỉ, có lẽ những bông râm bụt bình dị, những chú ốc sên nghênh ngang kia sẽ trở thành những cư dân tí hon thay lời phố cổ nhắc nhủ du khách, rằng anh, rằng chị, đang ở xứ sở Malacca đấy nhé!
Hoàng hôn rồi cũng đến để xoa dịu những sắc mầu chói lói ở Malacca. Mọi thứ trở nên yên ả hơn khi chân tôi đặt nhẹ lên nền gạch cũ nhà thờ không mái trên đỉnh đồi Thánh Paul. Dựa người vào bức tường nâu loang lổ, xuyên qua những ô cửa đậm dấu ấn kiến trúc Bồ Đào Nha, tôi nghe gió mang mùi của sóng, như thầm thì, như chống chếnh kể về những câu chuyện cướp biển ly kỳ ở eo biển của một thời xa vắng.
Xa xa dưới chân đồi, toàn bộ phố cổ hiện dần lên như bức tranh sắp đặt gợi cho người xem những gì thật nhất của lịch sử Malacca. Đó là lịch sử một làng chài nhỏ dưới thời Parameswara vươn mình trở thành thương cảng lớn neo đậu nhiều đoàn thuyền đến từ khắp nơi trên thế giới. Đó là lịch sử của một đô thị 600 năm tuổi, không sở hữu một cái gì quá đặc thù Đông - Nam Á. Bởi sau 130 năm chịu sự áp đặt của thực dân Bồ Đào Nha, 154 năm bị người Hà Lan thống trị về mặt chính trị, toàn bộ hoạt động thương mại nằm trong vòng kiểm soát vô hình của các thương nhân người Hoa... thành phố đã tạo cho mình một cuộc sống riêng với rất nhiều sự trộn lẫn. Đó cũng là lịch sử của một thứ tiếng Anh rất dân dã nhưng cũng vừa đủ để liên kết các kiểu ngôn ngữ Á - Âu, Tây - Tàu luôn cùng tồn tại. Đó là lịch sử của những nền văn hoá va vào nhau nhưng không hề tạo ra sự đổ vỡ.
Bước vào “nơi bắt đầu tất cả” để mơ hồ cảm thấy dường như mình sắp chạm được vào một cái gì đó rất Malacca, cũng là lúc tôi bắt gặp cái nhìn trìu mến của hai người hát rong gốc Bồ Đào Nha đang dạo guitare. Các anh hỏi tôi có phải người Việt Nam không? Tôi mỉm cười. Người hướng dẫn viên gốc Hoa nói bằng giọng pha âm sắc xứ Nghệ nghe rất ngộ: Các anh có món quà thú vị tặng chị đấy!
Miền biển Đông, xa tắp nơi chân trời
Ở nơi xa đó, người dân đói nghèo
Từ đau thương Người đi khắp năm châu
Lòng tin mặt trời chân lý sáng soi
Rọi chiếu sáng dân mình
Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh!
Luyện tôi ý chí lòng nuôi căm hờn
Hồ Chí Minh, Người đi khắp năm châu
Lòng tin mặt trời chân lý sáng soi
Rọi chiếu sáng dân mình
Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh!...
Trên đỉnh đồi Thánh Paul, hoa nắng vẫn vẽ bình yên lên những mảng tường nâu loang lổ, những truyền thuyết về Malacca xưa và nay vẫn cõng nhau theo từng cơn gió bước vào một góc nhỏ nào đó trong tôi - nơi những vướng bận đời thường hay niềm đam mê shoping chưa kịp chiếm giữ. Trên đỉnh đồi Thanh Paul, bản ballad về Malacca vẫn dịu dàng trong lời cây cỏ, nhưng cũng từ nơi người Malaysia nói “bắt đầu tất cả” ấy, bản ballad của MacColl cất lên từ giọng hát nồng say của những người con phố cổ về Chủ tịch Hồ Chí Minh - Mùa xuân, chứa chan muôn niềm tin, Người từ chân lý sinh ra, vì thế giới hoà bình, Người hiến dâng đời mình. Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh... khiến tôi - một người Việt Nam xúc động, nghe rõ tiếng đập trái tim mình./.
Bài và ảnh: Thu Phương
