Lương 4 triệu, thuê nhà đã 400 nghìn đồng

Tại Hội thảo về “Kết quả nghiên cứu cải thiện môi trường sống cho công nhân các khu công nghiệp ở Việt Nam” do Bộ Kế hoạch và đầu tư phối hợp với JICA Nhật Bản tổ chức sáng nay (1/7), các chuyên gia cùng nhận định, cải thiện môi trường đời sống cho công nhân các khu công nghiệp là một trong những giải pháp để nâng cao đóng góp của công nghiệp tại địa phương và cả nước.

80% công nhân phải thuê trọ

Ông Trịnh Trường Sơn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, trong khi mức lương của người lao động hiện chỉ đáp ứng được 78-83% nhu cầu chi tiêu cơ bản thì chỉ khoảng 20% công nhân có chỗ ở ổn định, còn lại phần lớn phải thuê trọ.

Với mức lương trung bình 4 triệu đồng/người tháng, đa số công nhân đang phải thuê trọ với giá 300.000-400.000 đồng/người/tháng. Các phòng trọ chật hẹp (bình quân 2-3m²/người) với điều kiện sống không đảm bảo.

Hiện Nghị định 100/2015/NĐ-CP đã quy định trách nhiệm của DN kinh doanh hạ tầng KCN, DN sản xuất trong KCN và chính quyền địa phương trong việc chuẩn bị nhà ở cho công nhân cùng những hỗ trợ, ưu đãi cho chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (NOXH).

Tuy nhiên, việc phát triển NOXH cho công nhân thuê chưa đạt yêu cầu do Nhà nước chưa đủ nguồn lực tài chính để đầu tư phát triển; khả năng sinh lời thấp và cơ chế ưu đãi chưa đủ mạnh nên không hấp dẫn nhà đầu tư phát triển nhà ở cho công nhân trong các KCN.

Theo khảo sát của JICA, công nhân hiện phải sống trong các khu nhà chất lượng thấp là một trong những trở ngại đối với doanh nghiệp (DN) sản xuất trong các khu công nghiệp (KCN) giữ chân người lao động có tay nghề cao.

Việc chậm trễ cải thiện môi trường sống dẫn đến tình trạng công nhân thường xuyên bỏ việc, ảnh hưởng tới thị thường việc làm và việc đào tạo lực lượng lao động lành nghề. Từ đó làm giảm sức cạnh tranh với các nước láng giềng trong vai trò là một điểm đến đầu tư.

Các chuyên gia khuyến nghị cần cải thiện môi trường sống cho công nhân để nâng  cao đóng góp của ngành công nghiệp

Cần hỗ trợ tiền thuê nhà cho công nhân

Theo Chiến lược phát triển NOXH cho công nhân, người lao động tại các KCN xác định chỉ tiêu cần đạt trong giai đoạn 2016-2020 là có khoảng 70% công nhân lao động tại các KCN có nhu cầu được giải quyết chỗ ở.

Để đạt mục tiêu phát triển NOXH nói chung và NOXH cho công nhân nói riêng, ông Trịnh Trường Sơn cho rằng cần tiếp tục hòan thiện thể chế, đặc biệt là kế hoạch trung hạn về nguồn vốn từ ngân sách cấp bù cho các dự án.

Quy hoạch phát triển KCN phải bao gồm nhà ở cho công nhân lao động và các công trình phúc lợi phục vụ nhu cầu thiết yếu cho người lao động. Cải cách chế độ tiền lương cho người lao động, đề cao trách nhiệm của người sử dụng lao động, nhất là các DN sử dụng nhiều lao động trong việc chăm lo nhà ở cho công nhân lao động.

Đại diện các DN cũng mong muốn, các địa phương cần đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở, đặc biệt là NOXH vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tạo điều kiện và khuyến khích các thành phần kinh tế triển khai các dự án NOXH.

Qua nghiên cứu thực tiễn, ông Kenichi Hashimoto – Trưởng đoàn nghiên cứu JICA khuyến nghị, Việt Nam ngoài việc cải thiện tiêu chuẩn thiết kế NOXH cho phù hợp điều kiện đầu tư và khả năng chi trả của công nhân, cần xây dựng Chương trình cho thuê nhà có chất lượng tốt được hỗ trợ tài chính.

Theo đó, chính quyền địa phương, DN sản xuất tại các KCN hỗ trợ tiền thuê nhà, tài chính qua các khoản vay dành cho nhà ở. Thành lập Trung tâm thông tin nhằm cung cấp và tư vấn cho người có nhu cầu thuê nhà ở có chất lượng đảm bảo và giá cả phù hợp.

Từ kinh nghiệm phát triển NOXH cho công nhân tại các KCN trên địa bàn, ông Đặng Ngọc Quỳnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên đề xuất bỏ quy định về lợi nhuận định mức trên tổng mức đầu tư theo Nghị định 100/20015/NĐ-CP vì đang hạn chế sự tham gia của các nhà đầu tư bất động sản vào dự án xây dựng NOXH.