Luật sư nói về kỳ án “phân bón rởm” tại Sóc Trăng: Dấu hiệu “hình sự hoá quan hệ hành chính”

(PLVN) - Ở các số báo trước, PLVN đã nêu ra hàng loạt “hạt sạn” còn tồn tại trong vụ án, chứng minh cơ quan chức năng Sóc Trăng có dấu hiệu vi phạm tố tụng, chứng cứ rất yếu, khó có thể kết tội hai bị cáo trong vụ án “phân giả”. Trong số báo này, PLVN tiếp tục ghi nhận ý kiến của các luật sư, chuyên gia pháp lý cho rằng vụ án có dấu hiệu oan án rõ ràng.
Vụ án đã qua hơn ba năm điều tra truy tố, hai lần xử, và nhiều ý kiến cảnh báo nguy cơ Sóc Trăng sẽ có thêm một oan án
Vụ án đã qua hơn ba năm điều tra truy tố, hai lần xử, và nhiều ý kiến cảnh báo nguy cơ Sóc Trăng sẽ có thêm một oan án

“Chỉ là sai sót hành chính, không phải sai phạm hình sự”

Hơn ba năm điều tra truy tố, hai lần xử, với hơn 3333 bút lục, thế nhưng cáo trạng truy tố hai bị cáo Châu Hoài Phương (SN 1978, Phó chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) thuộc Sở Công Thương tỉnh Sóc Trăng) và Ung Văn Thanh (Kiểm soát viên Đội QLTT số 7) cuối cùng “ngót” lại chỉ còn 12 trang.

Vụ án đến nay không còn vật chứng như xác nhận của cơ quan công tố, không thể xác định các mẫu phân bón là thật hay giả, vấn đề có gây ra thiệt hại hay không thì còn tranh cãi… Theo các chuyên gia pháp lý, “cái phao” duy nhất cơ quan tố tụng địa phương còn có thể “bấu víu” để quyết buộc tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” là hành vi “làm trái công vụ”. Thế nhưng ở khía cạnh này, càng thấy rõ dấu hiệu của một vụ việc “hình sự hoá quan hệ hành chính”.

Sau khi khởi tố tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, CQĐT Sóc Trăng đã thay đổi thành tội danh “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Một trong những yếu tố quan trọng nhất cấu thành tội danh này là hành vi “làm trái”.

Tiếp cận hồ sơ và đánh giá sự việc, Luật sư (LS) Huỳnh Phước Hiệp (Đoàn LS TP HCM) nhận xét: Trong quá trình điều tra vụ án, Cơ quan ANĐT gửi nhiều văn bản đến Bộ Công Thương, Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương), Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương), Ban chỉ đạo 389 (Bộ Công Thương), Văn phòng Công nhận Chất lượng, Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón Quốc gia, Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), Cục Quản lý Thị trường (Bộ Công Thương), Cục Kiểm tra văn bản (Bộ Tư pháp)… “Hiếm thấy vụ án nào CQĐT phải hỏi nhiều cơ quan chức năng nhiều như vụ án này. Tuy nhiên việc hỏi như thế nào và trả lời như thế nào mới là quan trọng”, LS Hiệp nói.

Có rất nhiều vấn đề CQĐT Sóc Trăng đặt ra với các cơ quan chức năng, nhưng nhìn chung có 3 vấn đề xoáy vào. Thứ nhất, Đoàn kiểm tra có quyền đưa đi kiểm nghiệm phân bón lần 3 hay không? Thứ hai, các phiếu kiểm nghiệm phân bón lần 3 tại Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón vùng Nam Bộ có giá trị pháp lý hay không? Thứ ba, nếu nhà sản xuất có khiếu nại thì phải xử lý như thế nào? 

Và cuối cùng, trong cáo trạng, chỉ vấn đề thứ nhất được cơ quan tố tụng sử dụng nhằm cáo buộc các bị cáo. Theo văn bản trả lời của Cục Quản lý Thị trường: “Tại điểm d, khoản 2, Điều 9, Thông tư 26/2012/TT-BKHCN quy định việc kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường quy định: “Trường hợp không nhất trí với kết quả thử nghiệm mẫu, trong thời gian 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo kết quả thử nghiệm mẫu không đạt yêu cầu chất lượng, người bán hàng có thể đề nghị bằng văn bản đối với cơ quan kiểm tra thử nghiệm lại đối với mẫu lưu ở một tổ chức thử nghiệm được chỉ định khác. Kết quả thử nghiệm này là căn cứ để cơ quan kiểm tra xử lý, kết luận cuối cùng…”. Quy định này chính là “căn cứ” để cơ quan tố tụng Sóc Trăng cho rằng các bị cáo đã “làm trái”, vì quy định chỉ cho thử nghiệm 2 lần, nhưng các bị cáo đã đưa mẫu phân bón đi thử nghiệm lần 3.

Phản bác quan điểm này, LS Hiệp cho biết: “Đây chỉ là sai sót hành chính, chứ không phải sai phạm hình sự. Tôi đã đọc các văn bản trả lời của các bộ, ngành về sự việc và không thấy các văn bản này quy kết gì, mà chỉ giải thích pháp luật chung chung. Cán bộ nào cũng có thể mắc sai sót về hành chính trong quá trình làm việc, nhưng không chứng minh rõ được động cơ, không xác định được thiệt hại, thì không thể quy kết đó là tội phạm”.

“Lỗ hổng” pháp luật trong lĩnh vực chất lượng hàng hóa?

Một vấn đề khác cũng gây tranh cãi trong các phiên xử vụ án này, đó là dấu hiệu “lỗ hổng” pháp luật trong lĩnh vực chất lượng hàng hóa. Nhiều ý kiến nêu ra trong sự việc này, phải áp dụng Thông tư 26 của Bộ Khoa học và Công nghệ hay Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá để xử lý khi có khiếu nại của nhà sản xuất phân bón là Tập đoàn Con Cò Vàng?

Theo đó, Thông tư 26 là quy định việc kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hoá lưu thông trên thị trường, là một văn bản hướng dẫn Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá. Thông tư 26 chỉ dừng lại ở mức độ quy định, hướng dẫn những vấn đề liên quan đến chất lượng hàng hoá lưu thông trên thị trường khi có sự khiếu nại của người bán hàng. Còn nếu nhà sản xuất có khiếu nại thì không thấy hướng dẫn trong Thông tư này.

Trong Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá lại có nêu vấn đề nhà sản xuất khiếu nại. Theo các luật sư và bị cáo, Thông tư nhằm hướng dẫn cho Luật. Và nếu Thông tư không hướng dẫn, thì đương nhiên phải áp dụng điều khoản trong Luật.

Một vấn đề nữa cần phải nói rõ, vì sao Đoàn kiểm tra lại chấp thuận khiếu nại của Tập đoàn Con Cò Vàng để thống nhất đưa đi kiểm nghiệm lần 3? Trong đơn khiếu nại, Tập đoàn Con Cò Vàng đưa ra bảng kết quả kiểm nghiệm 2 lần cho thấy 3 mẫu phân bón có chỉ tiêu đạt, có chỉ tiêu vượt, có chỉ tiêu không đạt.

“Tuy nhiên, do là hàng phối trộn 3 yếu tố N, P2O5, K2O nên khi lấy mẫu kiểm tra có thể lấy không đều hoặc do bên Trung tâm kiểm nghiệm lấy mẫu đem đi phân tích không đều mới có kết quả nêu trên”.

“Các lô hàng này được vận chuyển bằng đường ghe xuống đến Sóc Trăng mất cả tuần lễ, có thể chủ ghe không bảo quản tốt, bị nắng nóng, bị thấm mưa… cũng bị ảnh hưởng đến chất lượng”, công văn khiếu nại nêu. Từ đó, Tập đoàn Con Cò Vàng mới đề nghị xem xét lấy mẫu, cho đi giám định lần thứ 3 để đảm bảo sự công bằng.

PLVN sẽ tiếp tục ghi nhận ý kiến về sự việc.

“Nếu muốn kết luận hành vi trên là phạm tội, nhất là với tội danh “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, cần phải chứng minh phân bón trong vụ án là giả? Hậu quả thiệt hại như thế nào cho người sử dụng?

Nhưng cho đến thời điểm này (hết phần tranh luận tại phiên sơ thẩm lần 2 – NV), số lượng phân bón bị cho là giải phóng ra thị trường chưa hề có kết luận chính thức từ cơ quan chức năng nào rằng đó là giả. Chính VKS cũng thừa nhận không đề cập đến phân bón là thật hay giả.

Như vậy, có thể nói rằng, nếu phân bón trên là thật thì đưa đi kiểm nghiệm 10 lần cũng là thật và ngược lại. Số lần đưa đi kiểm nghiệm, có thể là vi phạm hành chính, nguyên tắc nhưng chất lượng phân bón sẽ không thay đổi.

Phân bón không bị kết luận là giả thì đương nhiên là thật khi có nhà sản xuất được phép sản xuất phân bón. Phân bón thật thì không gây ra hậu quả, không gây thiệt hại. Tôi nhấn mạnh lại đây là một sự việc hành chính bị hình sự hoá”.

LS Huỳnh Phước Hiệp

Đọc thêm

Cụ ông con liệt sỹ bất ngờ nhận được thông báo cưỡng chế vi phạm hành chính?!

Mỗi khi trời mưa lối vào nhà ông Đạt thường bị ngập vì bị bít chặn đường thoát nước.
(PLVN) - Cụ ông 82 tuổi khẳng định trước khi nhận được thông báo về việc tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả, ông chưa từng nhận được biên bản vi phạm hành chính, quyết định xử phạt vi phạm hành chính để biết bản chất sự việc và thực hiện các quyền của mình theo quy định của pháp luật.

Phát hiện một thi thể nam giới trên sông Hậu

Phát hiện một thi thể nam giới trên sông Hậu
(PLVN) - Ngày 26/7, Công an huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long cho biết đang phối hợp với Phòng Kỹ thuật hình sự, Công an tỉnh tiến hành khám nghiệm tử thi, xác minh, điều tra làm rõ nguyên nhân tử vong của một thi thể trên sông Hậu.

Kon Tum: Kỳ lạ những công trình kiên cố tại lâm phần Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Kon Plông

Công trình tại tiểu khu 478, thôn Kon Năng, xã Măng Cành.
(PLVN) - Như PLVN đã phản ánh trong số báo ra ngày 9/1/2024, thời gian gần đây, Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Kon Plông (trụ sở thị trấn Măng Đen, huyện Kon Plông; 100% vốn nhà nước do UBND tỉnh Kon Tum làm đại diện chủ sở hữu) đã để xảy ra một số vụ phá rừng trên lâm phần của Cty; như tại tiểu khu 388, xã Đắk Ring; tiểu khu 400, xã Măng Bút.

Nhiệt điện Hải Phòng hủy thầu gói thầu mua than cám có giá hơn 1.311 tỷ đồng sau gần 5 tháng đấu thầu

Trụ sở Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng.
(PLVN) - Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng vừa có quyết định hủy kết quả lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu cung cấp than cám 6a.14 phục vụ sản xuất có giá gói thầu hơn 1.311 tỷ đồng. Lý do hủy thầu được thông báo là do tất cả hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu. 

Tiếp vụ khu du lịch Ba Khan Village Resort không có giấy phép xây dựng nhưng đã đi vào hoạt động: Có thể yêu cầu ngừng hoạt động

Khu du lịch xây dựng hoàng tráng kiên cố, nhưng chính quyền địa phương không hề hay biết. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Liên quan đến khu du lịch Ba Khan Village Resort (Mai Châu, Hoà Bình) rộng 4ha đi vào hoạt động, thu tiền khi chưa được cấp phép xây dựng, chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, Luật sư Nguyễn Huy Long, Giám đốc Công ty Luật Legal Gate Việt Nam cho biết, về việc này các cơ quan chức năng có thể kiểm tra tình trạng hoạt động hợp pháp của công ty, có thể yêu cầu ngừng hoạt động, buộc áp dụng hình phạt hoặc yêu cầu Chủ đầu tư thực hiện các thủ tục cần thiết để hợp pháp hóa hoạt động.

Bắc Ninh: Nhiều bất cập trong việc thực hiện Dự án đường tỉnh 295 huyện Yên Phong

Quá trình thi công đã xảy ra tình trạng sụt lún rất nguy hiểm.
(PLVN) - Dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 295 (ĐT.295) có tổng mức đầu tư gần 80 tỷ đồng, do Ban quản lý các dự án xây dựng huyện Yên Phong (tỉnh Bắc Ninh) làm chủ đầu tư, Công ty xây dựng Việt Đức (TNHH) là nhà thầu thi công chính. Tuy nhiên, việc chấp hành pháp luật trong quá trình triển khai, thực hiện dự án có nhiều điểm bất cập khiến cuộc sống người dân bị ảnh hưởng…

Bài 3: “Cần nghiêm trị” trong vụ khai thác vàng trái phép tại Mường Tè (Lai Châu)

Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, ông Lê Như Tiến. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Bày tỏ quan điểm trong vụ Báo Pháp luật Việt Nam phản ánh việc khai thác vàng trái phép tại bản Bó, xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu, Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, ông Lê Như Tiến nhấn mạnh: Tài nguyên khoáng sản là bảo vật quốc gia, là nguồn lực của nhà nước. Nếu ai đó tự ý khai thác, không được phép của Nhà nước là vi phạm pháp luật, cần phải nghiêm trị.

Hưng Yên: Xã Đình Cao chỉ đạo khắc phục thiếu sót sau phản ánh của Báo PLVN

UBND xã Đình Cao, huyện Phù Cừ (tỉnh Hưng Yên).
(PLVN) -  Sau khi Báo PLVN đăng tải bài viết “Dự án 78 tỷ đồng ở Hưng Yên: Ai sai người đó chịu trách nhiệm". Ngày 02/11/2023, chủ đầu tư dự án là UBND xã Đình Cao, huyện Phù Cừ (tỉnh Hưng Yên) đã có văn bản phản hồi Báo PLVN và chỉ đạo các đơn vị thực hiện dự án nhanh chóng khắc phục những vấn đề thiếu sót mà Báo PLVN phản ánh.

"Vàng tặc" lộng hành tại Mường Tè, Lai Châu

Hình ảnh "hầm vàng tặc" được các đối tượng dựng lên để nguỵ trang. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Khu rừng sản xuất trên địa bàn bản Bó, xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu từ lâu được người dân đồn thổi là nơi có trữ lượng vàng sa khoáng lớn. Cũng chính ở đây, đã từ nhiều tháng qua, các đối tượng đã lợi dụng việc thuê đất trồng rừng sản xuất nhưng thực chất đã biến nơi đây thành nơi khai thác vàng trái phép. Nhận được thông tin phản ánh của người dân, nhóm phóng viên đã về đây để tìm hiểu xác minh sự việc. Sau nhiều ngày quan sát và ghi nhận thực tế, phóng viên phát hiện một khu mỏ khai thác vàng trái phép quy mô lớn. Ẩn sau các tán lá rừng là một đường dây khai thác vàng rất chuyên nghiệp và hoạt động liều lĩnh.