Luật mới không còn tội “cố ý làm trái…”, ông Đinh La Thăng có được miễn trách nhiệm hình sự?

Luật mới không còn tội “cố ý làm trái…”, ông Đinh La Thăng có được miễn trách nhiệm hình sự?
(PLO) -Ông Đinh La Thăng cùng nhiều cựu quan chức một số tập đoàn lớn vừa qua bị đề nghị truy tố tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng", nhưng tội danh này sẽ không còn trong Bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực từ ngày 1/1/2018…
 

 

Trao đổi vấn đề này với PV Pháp luật Việt Nam, các chuyên gia pháp luật cho biết Bộ luật Hình sự năm 2015 không bỏ hẳn hành vi phạm tội "Cố ý làm trái..." mà tội danh trên được cụ thể hóa bằng 9 tội danh khác, trong Mục 3 Chương 18 từ Điều 217 đến Điều 234 của Bộ luật Hình sự năm 2015.

Cần hiểu rõ về thời điểm áp dụng

Thời gian qua, hàng loạt cựu quan chức của một số tập đoàn như Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Cao su Việt Nam (VRA), Tổng công ty xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC)... bị khởi tố, đề nghị truy tố về tội danh "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" theo Điều 165 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Mới đây, ông Đinh La Thăng cũng bị đề nghị truy tố về tội danh trên. Liên minh với Hà Văn Thắm biến Ngân hàng TMCP Đại Dương (OceanBank) thành "sân sau" của PVN, cùng những sai phạm tại dự án Nhiệt điện Thái Bình 2 khiến ông Thăng cùng thuộc cấp bị khởi tố.

Có điều, Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi năm 2009 sẽ hết hiệu lực; đồng thời, Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi năm 2017 đã có hiệu lực thi hành. Theo đó, tội "Cố ý làm trái..." (Điều 165) sẽ không còn trong Bộ luật mới kể từ ngày 1/1/2018.

Trong khi đó, nếu căn cứ vào Điều 29 Bộ luật Hình sự năm 2015, ông Thăng sẽ được miễn trách nhiệm hình sự với tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. 

Bởi thế, Một số ý kiến lo ngại có những vấn đề pháp lý phức tạp xung quanh việc áp dụng tội danh đối với những người bị truy cứu trách nhiệm hình sự ở Điều 165 Bộ luật Hình sự năm 1999 trước ngày 1/1/2018.

Mặc dù Nghị quyết của Quốc hội về lùi hiệu lực Bộ luật Hình sự năm 2015 có quy định về việc áp dụng quy định có lợi cho người phạm tội, nhưng tại Nghị quyết số 41/2017/QH14 của Quốc hội, đối với hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại Điều 165 của Bộ luật Hình sự năm 1999 xảy ra trước 0h00 ngày 1/1/2018, mà sau thời điểm đó vụ án đang trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử thì tiếp tục áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999 để xử lý.

Trường hợp vụ án đã được xét xử và đã có bản án, quyết định của Tòa án thì không được căn cứ vào Bộ luật Hình sự năm 2015, để kháng cáo, kháng nghị theo hướng không phạm tội.

Nếu sau thời điểm 0h00 phút ngày 1/1/2018 hành vi tội phạm mới bị phát hiện thì không khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" quy định tại Điều 165 của Bộ luật Hình sự năm 1999 mà áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về các tội danh tương ứng để khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử.

Theo 1 luật sư Đoàn Luật sư TP HCM, với quy định này thì lịch sử tố tụng Việt Nam sẽ gặp phải tình huống có 2 Bộ luật Hình sự "có hiệu lực song song". Bởi vì các hành vi của những bị can này đã bị phát hiện trước thời điểm ngày 1/1/2018.

Do vậy, các bị can như ông Đinh La Thăng, ông Phùng Đình Thực… vẫn bị điều tra, truy tố, xét xử về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" theo Điều 165 Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi 2009 hết hiệu lực từ 1/1/2018.

Cụ thể hóa bằng 9 tội danh

Trước nhận xét của dư luận cho rằng Cơ quan CSĐT "cấp tốc" khởi tố ông Đinh La Thăng cùng những bị can khác vì "sợ" qua năm 2018 không thể khởi tố tội danh "Cố ý làm trái…", các chuyên gia pháp lý đều cho rằng đây là nhận xét không phù hợp.

Cần phải nói rõ rằng Bộ luật Hình sự năm 2015 không bỏ hẳn hành vi phạm tội cố ý làm trái mà tội danh này được cụ thể hóa, được thay thế bằng 9 điều luật mới, nằm trong Mục 3 Chương 18 từ Điều 217 đến Điều 234 của Bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực từ 1/1/2018. Các điều luật bao gồm: Vi phạm các quy định về cạnh tranh (Điều 217); Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản (Điều 218); Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí (Điều 219); Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 220); Vi phạm quy định của Nhà nước về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 221); Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 222); Thông đồng, bao che cho người nộp thuế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 223); Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 224); Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất (Điều 225).

Như vậy, trong vài ngày còn lại của năm 2017, những ai đã và đang liên quan đến những vụ án có "dính" đến tội danh quy định tại Điều 165 Bộ luật Hình sự năm 1999 sẽ bị khởi tố, truy tố theo điều luật này. Qua 0h ngày 1/1/2018, người vi phạm sẽ bị xử lý theo các điều cụ thể của Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi năm 2017.

Trường hợp ông Thăng phạm tội vào sau 0 giờ ngày 1/1/2018 thì Cơ quan CSĐT có thể truy tố vào hành vi vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí (theo Điều 219) hoặc hành vi vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng (theo Điều 220).

Việc bỏ tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" và thay thế bằng những tội danh khác được đánh giá là bước tiến mới đáng ghi nhận trong tố tụng. 

Luật sư Trần Thu Nam (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) lý giải: "Hành vi phạm tội cần phải được cụ thể hóa, đưa ra những tội danh khác nhau. Vậy nên việc bỏ điều này và chuyển thành nhiều tội danh khác là một điều tốt và dễ cho những người thực thi pháp luật áp dụng chuẩn xác hơn".

Luật sư Trần Bá Học (Đoàn Luật sư TP.HCM) đồng tình với nhận định trên: "Tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng rất mơ hồ nên Bộ luật Hình sự mới đã cụ thể hóa để việc xét xử chính xác với từng hành vi".

Đọc thêm

Vận chuyển đá quý trái phép bị xử lý như thế nào?

Ảnh minh họa
(PLVN) - Vụ việc vận chuyển trái phép hơn 700 viên kim cương trị giá hàng chục tỷ đồng vừa được phát hiện đã làm dấy lên nhiều thắc mắc về quy định pháp luật liên quan đến việc mang theo kim loại, đá quý khi xuất nhập cảnh. Theo quy định hiện hành, hành lý vượt định mức miễn thuế mà không khai báo hải quan sẽ bị coi là xuất khẩu, nhập khẩu bất hợp pháp. Việc xử lý sẽ căn cứ vào mức độ vi phạm và ý thức của người thực hiện trong trường hợp cụ thể.

Con đường tại Hà Nội bị 'thắt cổ chai' vì vướng khu đất bị cho là “lấn chiếm”: UBND xã Tri Thủy (Phú Xuyên) xác nhận khu đất có nguồn gốc đất công

Con đường bị “thắt cổ chai” khi đi đến khu đất được cho là lấn chiếm đất đình làng. (Ảnh: Vy Hương)
(PLVN) - Sự việc xảy ra tại thôn Vĩnh Ninh, xã Tri Thủy, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, đã kéo dài nhiều năm. UBND xã xác nhận khu đất bị khiếu kiện tập thể có nguồn gốc đất công và UBND huyện đã có văn bản chỉ đạo, nên hàng chục hộ dân trong thôn đề nghị cơ quan chức năng sớm có các động thái xử lý dứt điểm.

Hàng loạt vi phạm xây dựng tại cơ sở Quê Nhà (TP HCM): Phường Thảo Điền cho biết đang đôn đốc lên phương án cưỡng chế

Hàng loạt vi phạm xây dựng tại cơ sở Quê Nhà (TP HCM): Phường Thảo Điền cho biết đang đôn đốc lên phương án cưỡng chế
(PLVN) - Kết luận thanh tra (KLTT) của Thanh tra TP Thủ Đức (TP HCM) đã nêu rõ một số công trình xây dựng, trong đó có cơ sở kinh doanh Quê Nhà trên đường Nguyễn Văn Hưởng, phường Thảo Điền, là không phép, sai phép, phải cưỡng chế buộc thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả. Nhưng đến nay, một số cơ sở đã không chấp hành các quyết định xử phạt, cưỡng chế, thậm chí còn xuất hiện dấu hiệu vi phạm mới.

Diễn biến sự việc liên quan Công ty Nhựt Phát - Tây Ninh: Chi cục Thuế quận 4 (TP HCM) có văn bản trả lời

Diễn biến sự việc liên quan Công ty Nhựt Phát - Tây Ninh: Chi cục Thuế quận 4 (TP HCM) có văn bản trả lời
(PLVN) - Liên quan sự việc Cty TNHH Sản xuất Tinh bột khoai mì Nhựt Phát - Chi nhánh Tây Ninh khiếu nại Kết luận thanh tra 987/KL-UBND (KLTT) của UBND tỉnh Tây Ninh cho rằng mình không trốn thuế; mới đây, Chi cục Thuế quận 4 (TP HCM, là đơn vị quản lý số hóa đơn liên quan vụ việc) đã có văn bản trả lời Báo PLVN.

Sắp phúc thẩm vụ “làm giả con dấu” tại Công ty Hoàng Long (Nam Định): Một số tình tiết cần làm rõ

Bản án 83/2024/HS-ST (bên trái) và Đơn của gia đình bị cáo Long gửi PLVN. (Ảnh: Hà Sơn)
(PLVN) - Dự kiến ngày mai (9/1), TAND Cấp cao tại Hà Nội sẽ mở phiên phúc thẩm vụ án bị cáo Lưu Văn Long (SN 1955, ngụ TP Nam Định, tỉnh Nam Định) “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Trước đó, tại phiên sơ thẩm, bị cáo Long bị TAND tỉnh Nam Định tuyên lần lượt 3 năm 6 tháng tù và 2 năm 6 tháng tù về hai tội danh này.

Chuyển nơi cư trú có phải đổi đăng ký xe ô tô không?

Ảnh minh họa
(PLVN) - Bạn đọc hỏi: "Trước đây tôi cư trú tại Hà Nội, hiện giờ tôi mới chuyển vào TP Hồ Chí Minh. Tôi muốn hỏi Bộ Công an, trường hợp của tôi có phải đổi đăng ký xe ô tô khi chuyển nơi cư trú không? Nếu phải đổi thì tôi phải làm những thủ tục gì?".

Mức phạt lỗi sử dụng điện thoại khi lái xe từ 1/1/2025

Luật sư Lê Hiếu.
(PLVN) - Bạn Huy Phong (Hà Nội) hỏi: Do nhiều lúc phải giải quyết công việc gấp nên tôi hay sử dụng điện thoại khi đang lái xe. Xin hỏi, theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ 1/1/2025 thì hành vi sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông sẽ bị xử phạt như thế nào?