Luật An toàn, vệ sinh lao động: Cần đổi mới để bảo đảm an toàn lao động trong công nghệ số

Đây cũng là những ngành, lĩnh vực tiềm ẩn nguy cơ cao về tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp. Sự phát triển nhanh của công nghệ số, AI và các hình thức việc làm mới đang làm thay đổi môi trường lao động, đồng thời đặt ra nhiều thách thức mới trong bảo đảm an toàn, sức khỏe cho người lao động.

Tại Hội nghị thường niên Mạng thông tin Quốc gia về ATVSLĐ năm 2025 do Bộ Nội vụ phối hợp với Bộ Y tế và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức mới đây, ông Nguyễn Anh Thơ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Kỹ thuật ATVSLĐ đã đưa ra nhiều ý kiến quan trọng.

Theo ông Thơ, chuyển đổi kỹ thuật số là yếu tố thay đổi cuộc chơi. Các hình thức việc làm mới dẫn đến sự gia tăng lao động tự do, lao động không thường xuyên, dẫn đến “việc làm tiêu chuẩn” là loại việc làm bảo đảm an toàn với các tiêu chuẩn quản lý môi trường, ATVSLĐ trong không gian doanh nghiệp sẽ giảm. Điều này cho thấy cả rủi ro và cơ hội cho một thế giới việc làm vì an toàn, sức khỏe và hạnh phúc cho người lao động.

Cạnh đó, việc nhập khẩu, đưa vào sử dụng các máy móc, công nghệ và vật liệu mới bên cạnh những mặt tích cực còn tiềm ẩn các nguy cơ an toàn lao động chưa được đánh giá đầy đủ. Trong khi đó, sự phát triển của các ngành công nghiệp mới, năng lượng tái tạo, hóa chất, xây dựng quy mô lớn cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tăng cường quản trị an toàn, đánh giá và kiểm soát rủi ro một cách chủ động, khoa học.

Báo cáo tổng kết thi hành Luật ATVSLĐ giai đoạn 2016 - 2025 cho thấy, Luật ATVSLĐ đã góp phần hình thành hành lang pháp lý tương đối đồng bộ, nâng cao nhận thức của người sử dụng lao động và người lao động, cải thiện điều kiện làm việc và từng bước xây dựng văn hóa an toàn trong sản xuất.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ rõ nhiều quy định của Luật và văn bản hướng dẫn đã bộc lộ hạn chế, chưa theo kịp sự phát triển của khoa học - công nghệ và nền kinh tế số; chưa bao quát đầy đủ khu vực lao động không có quan hệ lao động; còn tồn tại chồng chéo với một số luật chuyên ngành và chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu hội nhập quốc tế.

Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ của chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo, các đại biểu tại hội nghị đã nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục hoàn thiện thể chế, đổi mới phương thức quản lý, tăng cường chia sẻ dữ liệu và ứng dụng khoa học - công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ, đáp ứng mục tiêu là kịp thời nhận diện, kiểm soát các rủi ro mới phát sinh, bảo đảm an toàn, sức khỏe và tính mạng cho người lao động, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong giai đoạn tới.