Luận sư luận tội danh 5 công an dùng nhục hình ở Phú Yên

Phạm tội làm chết người khi thi hành công vụ?

Luật sư (LS) Trương Anh Tú (Đoàn LS Hà Nội) cho biết, ông rất đồng ý với quan điểm thể hiện trên Báo PLVN (số 100, ra ngày 10/4/2014) rằng Tòa án áp dụng tội “Dùng nhục hình” trong vụ án này là chưa phù hợp vì không thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội đó. “Chỉ có tội “Làm chết người khi thi hành công vụ” theo quy định tại Điều 97 Bộ luật Hình sự (BLHS) mới đúng với hành vi của 5 bị cáo. 

Một số quan điểm cho rằng, hành vi của các đối tượng có dấu hiệu của tội “Giết người” theo quy định tại Điều 93 BLHS, tôi cho nhận định  như vậy là không phù hợp quy định của pháp luật. Vì khi thực hiện hành vi gây ra cái chết của anh Kiều thì các đối tượng đang thực thi công vụ (dù có tuân thủ quy định của tố tụng hay không) và hiện trường vụ án là trụ sở công an thành phố, do đó đầy đủ dấu hiệu của tội “Làm chết người khi thi hành công vụ”. 

Vì vậy, không thể chỉ dùng hậu quả của hành vi phạm tội gây ra (chết người) mà cho rằng những đối tượng trên phạm tội giết người được” - LS Tú phân tích. 

Tuy nhiên, LS Tú cũng thẳng thắn nêu quan điểm, nếu xử 5 bị cáo tội “Làm chết người với hành vi làm chết người khi thi hành công vụ” sẽ không thỏa mãn được tính công bằng dù nó đúng với quy định của BLHS.

Vì sao không công bằng? LS Tú phân tích: “Theo khoa học hình sự thì mọi hành vi xâm phạm đến thân thể dẫn đến tử vong, chấm dứt sự sống của người khác đều được xem là giết người. Tuy nhiên, theo quy định của BLHS, cùng hậu quả chết người nhưng nếu do người dân thực hiện thì có thể bị xử lý với tội danh “Giết người” với mức hình phạt cao nhất có thể lên đến chung thân hoặc tử hình; nhưng nếu do người đang thi hành công vụ thực hiện thì áp dụng tội “Làm chết người khi thi hành công vụ” hoặc tội “Dùng nhục hình” với mức hình phạt nhẹ hơn là không công bằng. 

Dư luận cho rằng, lẽ ra những người thực hiện công quyền là những người có học, được đào tạo bài bản về kỹ năng chuyên môn, về cách ứng xử chuẩn mực, so với người dân thì họ là những người nắm rõ luật, họ được trả lương từ nguồn đóng góp của nhân dân để thực hiện nhiệm vụ của mình thì lẽ ra họ phải chịu trách nhiệm nặng hơn, nghiêm khắc hơn so với công dân khác. 

Chưa kể, khi chúng ta tạo ra “hai luật chơi” giữa người thi hành công vụ và dân thường như thế là không công bằng. Từ đó, nhiều ý kiến cho rằng tội “Làm chết người khi thi hành công vụ” cần được các nhà làm luật xem xét, mọi hành vi tước đoạt tính mạng người khác trái pháp luật nên  bị xử lý chung một tội danh”.

Hay phạm tội “Giết người”?  

LS Nguyễn Hồng Hà (Phó Chủ nhiệm ĐLS tỉnh Khánh Hòa) trong bài viết gửi tới Báo PLVN có đặt vấn đề: Công an đánh nghi can trong giai đoạn tiền tố tụng, xử ra sao? LS Hồng Hà nêu quan điểm: “Hoạt động điều tra được hiểu theo nghĩa rộng chứ không chỉ bó hẹp là hoạt động điều tra từ khi có quyết định khởi tố vụ án hình sự. Khi tiến hành các hoạt động xác minh, kiểm sát tin báo, truy xét, điều tra viên hoặc cán bộ được phân công sử dụng bạo lực đối với người bị tình nghi hoặc bất cứ đối tượng nào khác có liên quan, với bất cứ động cơ nào cũng bị xử lý theo pháp luật, vì hành vi này đã xâm phạm đến các quyền cơ bản bất khả xâm phạm của công dân mà Hiến pháp và pháp luật đã quy định. 

Theo đó, các cán bộ công an được phân công xác minh tin tố giác tội phạm, truy xét theo chuyên án, là chủ thể của tội  “Dùng nhục hình”. Nếu họ dùng nhục hình mà còn xâm hại đến sức khỏe, tính mạng của công dân thì phải truy cứu trách nhiệm hình sự thêm tội danh tương ứng như “Cố ý gây thương tích” hoặc “Giết người”. Cũng theo LS Hồng Hà, liên ngành Tư pháp Trung ương cần sớm có hướng dẫn cụ thể vấn đề này để việc áp dụng pháp luật  được thống nhất.

Cần mở rộng điều tra những người ra lệnh bắt người

Ngoài ra, ý kiến một số LS cho rằng, dù không thuộc trường hợp bắt quả tang nhưng việc nghi phạm Ngô Thanh Kiều bị bắt khẩn cấp giữa đêm mà không có lệnh bắt giữ không chỉ là sự vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng mà còn có dấu hiệu của tội “Bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật” theo quy định tại Điều 123 BLHS. Vì vậy,  vụ án cần được điều tra lại, mở rộng các đối tượng liên quan. 

Nếu quá trình điều tra xác minh phát hiện ra có sự chỉ đạo bắt giữ từ cấp trên thì “cấp trên” này sẽ là đồng phạm của tội “Bắt giữ hoặc giam người trái pháp luật”. Nếu “cấp trên” không những chỉ đạo việc bắt giữ mà còn làm ngơ để 5 bị cáo tra tấn anh Kiều đến chết thì người này sẽ còn là đồng phạm của tội “Làm chết người khi thi hành công vụ”.

Dư luận đang chờ đợi dấu hiệu bỏ lọt người, lọt tội trong vụ án này sớm được làm sáng tỏ sau khi TANDTC cho biết ngày 14/4 tới đây, Đoàn công tác của Tòa này sẽ về địa phương nghe TAND tỉnh Phú Yên báo cáo trực tiếp việc xét xử, trong đó có những nội dung về tội danh mà dư luận vừa qua đã nêu./.