Lồng ghép phát triển du lịch trong bảo tồn thiên nhiên: Bất cập do đâu?

Quang cảnh buổi tọa đàm
Quang cảnh buổi tọa đàm
(PLO) - Trong bối cảnh phát triển du lịch nở rộ như hiện nay, các khu bảo tồn liệu có tiếp tục là địa bàn mục tiêu của các dự án phát triển du lịch, và nếu có thì các chính sách, quy định hiện tại có đảm bảo rằng sẽ loại trừ hoặc hạn chế được thấp nhất các tác động tiêu cực của phát triển du lịch gây ra? Đâu là giải pháp để vừa phát triển vừa bảo tồn thiên nhiên một cách hợp lý và bền vững hơn? 

Đây là những câu hỏi được nhiều đại biểu đặt rại tại Tọa đàm “Khu bảo tồn thiên nhiên trước làn sóng phát triển du lịch ở Việt Nam” do Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) phối hợp với Tạp chí Bảo vệ Rừng và Môi trường đồng tổ chức vừa diễn ra tại Hà Nội.

Quyết liệt nhưng vẫn không bảo vệ được rừng

Thời gian qua, hàng loạt dự án phát triển hạ tầng du lịch đã được triển khai và đi vào vận hành tại nhiều khu bảo tồn thiên nhiên, rừng đặc dụng như ở Phú Quốc, Hoàng Liên, Bà Nà, Cát Bà… Điều này làm dấy lên lo ngại về khả năng phải đánh đổi giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển kinh tế. Tiếp tục xu thế đó, nhiều dự án khác dưới hình thức phát triển du lịch sinh thái, du lịch tâm linh và du lịch nghỉ dưỡng… cũng đã được đề xuất triển khai ở trong và xung quanh Khu Bảo tồn Thiên nhiên Sơn Trà, Vườn Quốc gia Bạch Mã, Vườn Quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng, Khu bảo tồn Lung Ngọc Hoàng…

 Cộng đồng và tổ chức xã hội tiếp tục bày tỏ sự lo lắng liệu các lợi ích phát triển có từng bước đẩy các khu bảo tồn – với vai trò là công sản quốc gia – vào tình thế bị phá vỡ, hoặc thậm chí bị hủy hoại tính nguyên vẹn?.

Băn khoăn trước thực trạng rừng, hệ sinh thái rừng của Việt Nam bị tàn phá không thương tiếc dù trong thời gian gần đây nhà nước đã rất quyết liệt bảo vệ, GS.TS Nguyễn Hoàng Trí - Tổng thư ký Ủy ban quốc gia chương trình Con người và sinh quyển (MAB) Việt Nam - đặt câu hỏi: “Tại sao, người dân nước mình thông minh, hệ thống luật pháp đầy đủ nhưng rừng vẫn mất trong khi lực lượng kiểm lâm rất nhiều và đang đề nghị tăng lực lượng và trang bị súng. Thủ tướng cũng đã ra lệnh đóng cửa rừng, tuy nhiên đến ngày hôm nay vẫn mất rừng. Sai từ đâu? Từ chính sách hay người làm?”

Còn đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (TP. Hồ Chí Minh) thì cho rằng chúng ta đang bảo tồn rừng và hệ sinh thái bằng pháp luật, bằng cơ chế và bằng các loại hình quản lý. “Tuy nhiên, chúng ta đang có vấn đề trong quản lý vì nó rất chồng chéo, bất cập. Ví dụ, trung ương phải quản lý những khu bảo tồn nhưng lại đưa về các Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, thậm chí đưa về Chi cục kiểm lâm quản lý”- ông Nghĩa nhận định.

Voọc chà vá chân nâu tại khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà đang bị mất dần nơi sinh sống
Voọc chà vá chân nâu tại khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà đang bị mất dần nơi sinh sống

Rà soát để đưa ra chính sách phù hợp

Trong khi đó, ông Nguyễn Quang Đông - chuyên gia chính sách công – nhận định, hiện hệ thống luật của chúng ta còn chồng chéo, mâu thuẫn. “Tại Điều 7 Luật Đa dạng sinh học 2008 về những hành vi bị cấm về đa dạng sinh học quy định: Cấm xây dựng công trình, nhà ở trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của khu bảo tồn, trừ công trình phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh; cấm xây dựng công trình, nhà ở trái phép trong phân khu phục hồi sinh thái của khu bảo tồn. Nhưng Nghị định 117  sau đó lại có quy định lại cho phép các doanh nghiệp làm cáp treo vào vùng lõi của khu rừng đặc dụng. Chính từ đây đã mở những kẽ hở cho các đối tượng xâm phạm rừng đặc dụng”, ông Đông phân tích và băn khoăn: “Vậy tại sao 1 nghị định lại phủ định, vi phạm 1 luật như thế?

 Bên cạnh đó, ông Đông cũng cho rằng, nhìn từ góc độ chính sách có thể thấy chúng ta có nhiều các chính sách nhưng các chính sách này thực thi không đầy đủ hoặc không thực thi được. “Điểm mấu chốt nằm ở vấn đề tuân thủ luật và hệ thống bộ máy được tổ chức, thực thi như thế nào”, ông đặt vấn đề.

Để làm tốt công tác bảo vệ các khu rừng đặc dụng, các vườn quốc gia, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị Chính phủ phải rà soát, đánh giá hiện trạng bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ rừng, bảo vệ biển, việc thực thi luật trong vòng 15 năm đã qua như thế nào, từ đó đưa ra các chính sách phù hợp. “Trước đây, chúng ta phải công bố thông tin nước ta đã mất bao nhiêu diện tích rừng nhưng thông tin này vẫn chưa nói hết được sự xâm hại thiên nhiên, xâm hại hệ sinh thái, đa dạng sinh học không thể tái tạo được. Chính vì thế cần có một báo cáo đầy đủ, khách quan”, ông Nghĩa cho biết.

Cũng theo ông Nghĩa, ngoài vai trò của nhà nước phải bảo vệ rừng, hệ sinh thái tại các khu đặc dụng, vườn quốc gia thì các doanh nghiệp cũng phải chung tay vào công việc này. Cùng với đó, các hiệp hội, các nhà khoa học, dư luận, báo chí cũng phải có tiếng nói để bảo vệ thiên nhiên.

Đồng quan điểm, TS. Lê Hoàng Lan, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cho rằng, chúng ta cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật. Những khu bảo tồn nghiêm ngặt thì không thể phát triển du lịch, còn những khu có thể phát triển du lịch được thì cần nâng cao nhận thức của cơ quan quản lý, của chủ đầu tư, của người dân để những khu bảo tồn ấy được phát triển bền vững.

Liên quan đến chế tài xử phạt với các đơn vị làm sai, TS. Lê Hoàng Lan đề nghị không chỉ áp dụng đối với chủ đầu tư mà hội đồng thẩm định và cơ quan quản lý cũng phải liên đới trách nhiệm. Việc bồi thường thiệt hại khi mọi chuyện đã xảy ra, khi đa dạng sinh học đã mất thì không thể khôi phục được, quan trọng là phải thực hiện nghiêm túc từ đầu. Hiện nay có rất nhiều quy định nhưng vẫn cần tiếp tục hoàn thiện để các khu bảo tồn được phát triển bền vững. 

Tin cùng chuyên mục

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trao quyết định công nhận Ngày truyền thống tỉnh Bến Tre

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trao quyết định công nhận Ngày truyền thống tỉnh Bến Tre

(PLVN) - Tối 15/1, tỉnh Bến Tre long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 125 năm Ngày thành lập tỉnh Bến Tre; 65 năm Ngày Bến Tre Đồng khởi; Công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận Ngày truyền thống tỉnh Bến Tre 17/1; Tôn vinh và trao tặng danh hiệu “Công dân Đồng Khởi tiêu biểu” và “Công dân Đồng Khởi danh dự”, tỉnh Bến Tre lần thứ tư - năm 2025.

Đọc thêm

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân lên đường thăm chính thức Ba Lan, Czech và tham dự WEF tại Thụy Sĩ

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân lên đường thăm chính thức Ba Lan, Czech và tham dự WEF tại Thụy Sĩ - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Chiều 15/1, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Phu nhân Lê Thị Bích Trân và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam rời Thủ đô Hà Nội, lên đường thăm chính thức thức Cộng hòa Ba Lan, Cộng hòa Czech, tham dự Hội nghị thường niên lần thứ 55 Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) tại Davos, Thụy Sĩ và làm việc song phương tại Thụy Sĩ.

Để sớm đưa Nghị quyết 57-NQ/TW vào cuộc sống

Để sớm đưa Nghị quyết 57-NQ/TW vào cuộc sống
(PLVN) -  Để đất nước có thể vươn mình như kỳ vọng, nhiều vấn đề lớn đang được đặt ra cần giải quyết, trong đó có khoa học công nghệ (KHCN). Chính vì thế, ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị có Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số quốc gia.

Thủ tướng: Hà Nội, Đồng bằng sông Hồng cần đột phá tăng trưởng 2 con số và cấp bách xử lý ô nhiễm

Thủ tướng: Hà Nội, Đồng bằng sông Hồng cần đột phá tăng trưởng 2 con số và cấp bách xử lý ô nhiễm
Sáng 14/1, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị lần thứ 5 Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng và công bố Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.

Chủ tịch nước Lương Cường thăm, chúc tết các lực lượng vũ trang tại Phú Quốc

Chủ tịch nước Lương Cường thăm, chúc tết các lực lượng vũ trang tại Phú Quốc
Trong không khí cả nước chuẩn bị đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ, chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2025), sáng 14/1, Chủ tịch nước Lương Cường và đoàn công tác Trung ương đã tới thăm và chúc Tết các đơn vị lực lượng vũ trang đứng chân trên địa bàn thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Bảo đảm nguyên tắc không bỏ chức năng, nhiệm vụ của các ngành

Quang cảnh Phiên họp lần thứ 10 Ban Chỉ đạo tinh gọn bộ máy của Chính phủ. (Ảnh: VGP)
(PLVN) -  Chiều 13/1, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” (Nghị quyết 18-NQ/TW) của Chính phủ chủ trì Phiên họp lần thứ 10 của Ban Chỉ đạo.

Hoàn thiện phương án sắp xếp của Bộ, ngành, địa phương

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình. (Ảnh: VOV)
(PLVN) -  Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW vừa đề nghị các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ hoàn thiện phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Bộ, ngành.

Tổng Bí thư Tô Lâm thăm và làm việc với tỉnh Bắc Ninh

Tổng Bí thư Tô Lâm thăm và làm việc với tỉnh Bắc Ninh
Chiều 13/1, tại Bắc Ninh, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã thăm và làm việc với Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh, đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XX; kết quả thực hiện Nghị quyết 18 về việc sắp xếp, tinh giản tổ chức bộ máy tinh gọn đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và hoàn thiện các tiêu chí của đô thị loại I, trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ trong thời gian tới.