Đề xuất ngoại giao của Nga nhằm ngăn chặn Mỹ tấn công Syria bằng cách bàn giao các loại vũ khí hóa học đã nhận được sự chào đón của các bên. Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đã miêu tả ý tưởng này là “một cú đột phá tiềm năng”.
Chỉ có các nhóm đối lập phản đối chính quyền của tổng thống Bashar al-Assad kiểm soát Syria công khai chỉ trích ý tưởng của Nga. Phe đối lập miêu tả đây chỉ là một thuật chính trị của Nga nhằm bảo vệ ông Assad và cảnh báo điều này sẽ chỉ dẫn đến sự lãng phí thời gian và gây tử vong nhiều hơn.
 |
| Các thanh tra của LHQ có thể quay trở lại Syria theo đề xuất của Nga |
Trước đó, ngày 9/9, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố sau các cuộc họp báo khẩn sau các cuộc đàm phán với người đồng cấp Syria Walid al-Muallem về một kế hoạch cho Damascus nhằm “đặt các loại vũ khí hóa học dưới sự kiểm soát quốc tế và sau đó sẽ tiêu hủy các loại vũ khí này”.
Phát biểu tại Moscow, ông Muallem cho hay ông hoan nghênh động thái của Nga nhưng không chấp nhận đề xuất này ngay lập tức. Hiện vẫn không rõ liệu ông Assad có đồng ý với giải pháp do Nga đưa ra hay không. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, phát biểu của ông Muallem đã ngụ ý thừa nhận rằng Syria đang có một kho vũ khí hóa học, điều mà nước này chưa từng công khai.
Trong khi đó, tổng thống Obama ngày 9/9 cảnh báo ông không loại bỏ khả năng tấn công quân sự nhưng đồng ý xem xét sáng kiến của Nga. Tổng thống Obama cho hay ông sẽ hoãn kế hoạch tấn công quân sự Syria nếu như Damascus chuyển vũ khí hóa học cho quốc tế kiểm soát.
Tuy nhiên, ông cũng nói ông không mấy tin vào khả năng chính phủ Syria sẽ thực hiện điều này. Kế hoạch của Nga được đưa ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố để tránh một cuộc can thiệp quân sự, ông Assad phải bàn giao vũ khí hóa học cho cộng đồng quốc tế.
Thủ tướng Anh David Cameron cũng đã bày tỏ sự quan ngại rằng đây có thể là một “chiến thuật phân tâm” nhưng vẫn hoan nghênh kế hoạch này. Thủ tướng Đức Angela Merkel trong khi đó miêu tả đề xuất của Điện Kremlin rất “thú vị” nhưng nói thêm rằng bà hy vọng nó sẽ được triển khai nhanh chóng chứ không chỉ đơn giản là để “mua thời gian”.
Pháp – đồng minh phương Tây duy nhất đã đề xuất sẽ tham gia vào cuộc can thiệp do Mỹ dẫn đầu – tuyên bố ông Assad phải cam kết thực hiện “không chậm trễ” việc loại bỏ kho vũ khí hóa học của ông. Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius ngày 10/9 cho biết nước này sẽ đệ trình một dự thảo nghị quyết của Liên Hợp quốc (LHQ), trong đó có những hậu quả cực kỳ nghiêm trọng nếu Syria vi phạm các điều kiện về việc từ bỏ vũ khí hóa học.
Trung Quốc và Iran ngày 10/9 đều lên tiếng hoan nghênh giải pháp do Nga đưa ra. “Chúng tôi tán thành và ủng hộ đề xuất của phía Nga” – người phát ngôn Bộ ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi cho hay. Iran cũng bày tỏ quan điểm tương tự. Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ ngoại giao Iran Marzieh Afgham nói rằng đề xuất này cần phải bao gồm cả việc tiêu hủy các vũ khí hóa học trong tay quân nổi dậy đang chống đối chế độ của ông Assad.
Về phía nội bộ Mỹ, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ Harry Reid ngày 9/9 cho biết ông sẽ hoãn một cuộc bỏ phiếu quan trọng về việc sử dụng vũ lực tại Syria để cho ông Obama trình bày về vấn đề này trước công chúng.
Theo một thông tin trước đó, Quốc hội Mỹ dự kiến sẽ tiến hành cuộc bỏ phiếu quan trọng trong ngày 11/9. “Tôi muốn chắc chắn rằng tổng thống đã đưa vấn đề này tới Thượng viện và người dân Mỹ trước khi bỏ phiếu” – ông Reid nói.
Trong bối cảnh đang có sự chia rẽ sâu sắc trong Quốc hội Mỹ về vấn đề này, ông Obama ngày 10/9 có các cuộc gặp với các thượng nghị sỹ thuộc cả 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa và có bài phát biểu trên truyền hình cả nước về vấn đề này.
Minh Ngọc (Theo báo nước ngoài)
