Những loại hình này phù hợp với người mua, giảm áp lực đô thị các khu trung tâm và có nhiều mặt lợi ích cho phát triển đô thị. Tuy nhiên, hành lang pháp lý cho loại hình bất động sản cần rõ ràng chặt chẽ hơn để cơ quan chức năng khỏi lúng túng trong quản lý.
Xu thế condotel, officetel
Trên địa bàn TP đã xây dựng được rất nhiều dự án nhà ở cao tầng, trong đó có cả loại hình mới mẻ như condotel (căn hộ lưu trú), officetel (văn phòng kết hợp lưu trú), serviced arpartment3, hoặc biến thể hiện đại shophouse của dạng nhà liên kế phố kết hợp cửa hàng...
Các sản phẩm của thị trường bất động sản TP cũng đa dạng hóa theo nhiều xu hướng: Đa dạng hóa giá thành, chất lượng dịch vụ, chức năng dịch vụ kết hợp (điển hình là sự xuất hiện các loại hình mới condotel, officetel, serviced apartment).
Ở khía cạnh tích cực, các loại hình căn hộ condotel, officetel, shophouse đáp ứng nhu cầu ở, sinh hoạt, làm việc của người mua hay thuê.
Lợi ích thứ nhất là về mặt quy hoạch đô thị: Giảm khoảng cách đi lại, giảm lưu lượng giao thông đô thị; rút gọn chi phí, giúp xuất hiện các công ty khởi nghiệp quy mô nhỏ.
Thứ hai, tăng chất lượng nhà ở tại các khu vực nằm xa các trung tâm dịch vụ đô thị, đồng thời giảm áp lực dân số cho khu trung tâm đô thị. “Cách đây 10 năm, chung cư xa như huyện Nhà Bè, huyện Bình Chánh... còn khiến người tiêu dùng ngần ngại. Nay cùng với sự bùng nổ nền kinh tế kỹ thuật số và sự phát triển của hệ thống giao thông đô thị, thì đây là sự lựa chọn thích hợp; giảm bớt cách biệt về tiện nghi sinh hoạt và lối sống giữa khu trung tâm đô thị và các quận huyện vùng ven”.
Thứ ba, về mặt quy hoạch - kiến trúc, các dự án ra đời sau, chịu thiệt thòi về mặt vị trí, cảnh quan và khoảng cách xa trung tâm nhưng bù lại có thiết kế kiến trúc đẹp, mới mẻ và nhiều tiện nghi dịch vụ để tạo sức hấp dẫn với người mua - thuê.
Thứ tư, việc đa dạng hóa loại hình sản phẩm bất động sản, phục vụ nhiều hình thức sử dụng khác nhau giúp người sinh sống ở đô thị dễ tìm được một không gian lưu trú phù hợp với bản tính và nhu cầu của riêng mình để “an cư, lạc nghiệp”.
Thứ năm, các căn hộ condotel hay officetel có quy mô diện tích tối thiểu 25 m2/căn, nhỏ hơn diện tích tối thiểu của căn hộ chung cư là 45m2, với thời gian thuê tối đa 50 năm, sẽ vừa túi tiền và thích ứng với cơ cấu nền kinh tế dịch vụ sáng tạo, đa dạng.
Nguy cơ “khu ổ chuột cao tầng trong đô thị”
Ở khía cạnh tiêu cực, những loại hình bất động sản trên cũng tồn tại không ít vấn đề.
Khi ghép thêm với chức năng lưu trú thì nhu cầu cấp điện, cấp thoát nước, internet của chung cư cũng gia tăng tương ứng. Chưa kể cần xét tới nhu cầu nghỉ ngơi, giải trí, thể dục của cư dân trong chung cư. Nói cách khác, tuy xu hướng đa dạng loại hình lưu trú - làm việc làm tăng tính hấp dẫn cho thị trường bất động sản, nhưng việc bố trí thêm các căn hộ lưu trú, văn phòng kết hợp lưu trú diện tích nhỏ sẽ gia tăng áp lực lên mạng lưới hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội.
Pháp luật về nhà ở hiện hành không quy định về việc chuyển đổi công năng công trình thương mại, dịch vụ nói chung, căn hộ du lịch nói riêng sang thành nhà ở. Một số dự án chung cư hỗn hợp bố trí chức năng kết hợp rất phức tạp nên có sự chồng chéo, đồng thời tác động lên mạng lưới hạ tầng kỹ thuật khu vực.
Giá thành sản phẩm thấp và hấp dẫn người mua thuê cũng khiến loại hình căn hộ officetel, condotel đôi khi bị lạm dụng quá mức.
Chương trình phát triển nhà ở TP HCM giai đoạn 2016-2025, định hướng phát triển đa dạng các loại hình nhà ở, đẩy mạnh phát triển loại hình nhà ở chung cư, tăng tỷ lệ nhà ở cho thuê và khuyến khích phát triển nhà ở xã hội. Theo KTS Dân, các cơ quan hoạch định, tham mưu cần vạch ra được giới hạn pháp lý cho việc áp dụng quá mức các loại hình cư trú mới như condotel, officetel; cụ thể hóa trong các đồ án quy hoạch phân khu.
Việc làm này cũng giúp hỗ trợ việc điều tiết, hỗ trợ, thúc đẩy, tạo điều kiện cho thị trường bất động sản phát triển bền vững, minh bạch; ngăn ngừa sự quá tải hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và tránh các ảnh hưởng xấu tới sự phát triển bền vững của đô thị.
Cơ quan chức năng cũng cần giám sát, chuyển hướng của sức mạnh và động lực của thị trường từ chỗ cạnh tranh về giá cả và số lượng sang cạnh tranh về chất lượng dịch vụ, cạnh tranh về chất lượng thiết kế quy hoạch-kiến trúc giữa các dự án, sao cho mọi người dân và đô thị TP được hưởng lợi từ sự cạnh tranh này.
“Với thực trạng mạng lưới hạ tầng kỹ thuật của TP HCM đang còn trong quá trình hoàn thiện và phát triển, việc lạm dụng các loại hình căn hộ lưu trú có thể gây các ùn tắc, sự cố, quá tải cho cục bộ khu vực lẫn tổng thể đô thị, thậm chí về dài hạn có thể dẫn tới các hệ quả xã hội khác. Do đó, cần có sự quản lý, kiểm soát chặt chẽ để tránh nguy cơ hình thành các khu ổ chuột cao tầng trong đô thị.
KTS Lý Thế Dân,
Sở Quy hoạch-Kiến trúc TP HCM
