Quá trình đốt cháy tạo ra khói, than, nhựa và hàm lượng các hóa chất gây hại cao, đặc biệt là hắc ín (tar). Khói thuốc tạo ra từ việc đốt cháy điếu thuốc lá sẽ sinh ra 40.000 độc chất, 4.000 - 7.000 tạp chất, 43 chất cực độc tác động trực tiếp đến phổi gây ung thư cũng như tất cả các cơ quan khác.
PGS. TS Trần Văn Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Lao và Bệnh phổi Việt Nam, Chủ tịch Hội Hô hấp TP HCM cho biết, nicotin trong thuốc lá gây nghiện nhưng không gây bệnh. trong đó có bệnh COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) hay gây đột biến tế bào phát sinh ung thư phổi, vì tác dụng độc hại của thuốc lá thực sự nằm ở khói thuốc lá.
“Người hút chủ động thì một phần khói thuốc lá được lọc bởi đầu lọc nhưng người thụ động kế bên thì lãnh đủ vì không có lọc. Do đó, người hút chủ động ít chịu ảnh hưởng bởi khói thuốc hơn người hút thụ động. Điều này rất nguy hiểm vì phụ nữ mang bầu và trẻ em là 2 đối tượng rất nhạy cảm có thể dẫn đến những bệnh phổi mãn tính. Thậm chí không phát bệnh ung thư phổi thì cũng rất dễ bị nhiễm trùng hô hấp, viêm phổi làm cho hệ thống bảo vệ vật lý của đường hô hấp bị tổn thương, mất chức năng”, ông Ngọc cho biết.
 |
| Khói thuốc lá, “thủ phạm” của nhiều nguy cơ về sức khỏe. |
Ngược lại khói với thuốc lá điếu, khí hơi aerosol tỏa ra từ các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới gồm thuốc lá điếu và thuốc lá điện tử lại có thành phần cấu tạo ít phức tạp hơn. Các nghiên cứu đến nay cho thấy trong khí hơi của thuốc lá làm nóng không có các hạt rắn và chứa ít chất hóa học hơn.
Đồng thời các nghiên cứu về khí hơi từ thuốc lá làm nóng được thực hiện trong không gian kín như nhà hàng, văn phòng cũng chỉ ra, trong số 24 hợp chất được đo lường, chỉ có nồng độ của nicotin, acetaldehyde và glycerin được tìm thấy ở mức cao hơn không khí thông thường, dù vậy vẫn thấp hơn rất nhiều so với giới hạn phơi nhiễm được thiết lập trong các hướng dẫn về chất lượng không khí.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa thuốc lá làm nóng hay bất kỳ sản phẩm chứa nicotin đều vô hại với người dùng. Vì bản chất nicotin vẫn là chất gây nghiện và không thích hợp phơi nhiễm lên phụ nữ có thai, trẻ dưới tuổi vị thành niên, người già.
Gần đây, mặc dù đã cho phép một loại thuốc lá làm nóng được kinh doanh là Sản phẩm thuốc lá điều chỉnh nguy cơ – giảm thiểu phơi nhiễm (MRTP), nhưng Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) vẫn nhấn mạnh rằng, quyết định này không có nghĩa là sản phẩm thuốc lá làm nóng đó tuyệt đối an toàn, mà chỉ là sản phẩm thay thế giảm thiểu tác hại đối với những người chuyển đổi sang sử dụng hoàn toàn và ngừng hút thuốc lá điếu đốt cháy.
 |
| Công bố của FDA được đánh giá sẽ ảnh hưởng lớn tới chính sách quản lý thuốc lá của các quốc gia. |
Các chuyên gia y tế trong và ngoài nước cũng khẳng định, để loại bỏ hoàn toàn tác hại của khói thuốc lá, người hút thuốc lá được khuyến khích bỏ nicotin và thuốc lá đồng thời. Thuốc lá thế hệ mới chỉ nên được chỉ định sử dụng đối với những người lựa chọn việc tiếp tục sử dụng thuốc lá.
"Tác dụng lâu dài có làm giảm tần suất COPD hay ung thư phổi thì cần có theo dõi dọc một thời gian dài mới chứng minh được. Nhưng về mặt logic , với nồng độ những chất gây COPD hay ung thư trong thuốc lá thế hệ mới thấp hơn nhiều so với thuốc lá điếu thì khả năng gây bệnh cũng sẽ giảm theo", PGS. TS Trần Văn Ngọc lý giải.
Bên cạnh đó, ông cho rằng, các nhà quản lý và khoa học nên có những trao đổi thẳng thắn những mặt hại và lợi khi sử dụng cho người nghiện thuốc lá.
Tháng 5/2020, Viện Y tế Công cộng và Môi trường Quốc gia Hà Lan vừa công bố kết quả một nghiên cứu cho thấy những người chuyển từ thuốc lá điếu đốt cháy sang dùng sản phẩm thuốc lá làm nóng, có tuổi thọ tăng đáng kể, so với việc tiếp tục hút thuốc điếu. Tuy nhiên, các chuyên gia một lần nữa khẳng định, cai bỏ thuốc lá hoàn toàn là cách duy nhất để loại bỏ tất cả các nguy cơ liên quan đến việc sử dụng thuốc lá.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng công nhận rằng, nicotin được cung cấp thông qua những sản phẩm có vị trí khác nhau trên chuỗi nguy cơ, trong đó sản phẩm cung cấp nicotin gây hại nhất chính là thuốc lá điếu đốt cháy.
Củng cố thêm dữ kiện này, trong bài nghiên cứu đăng trên Tạp chí Y học Sức khỏe Cộng đồng BMC năm 2016 cho biết sản phẩm thuốc lá không khói có hàm lượng nitrosamine thấp (ví dụ snus Thụy Điển…) và ANDS (hệ thống cung cấp nicotin thay thế) giảm thiểu tác hại đáng kể so với thuốc lá điếu.
Do đó, trong tương lai nhiệm vụ quan trọng công tác kiểm soát thuốc lá là hoàn thiện thông điệp và nhấn mạnh tác hại nghiêm trọng ảnh hưởng lên tính mạng đối với việc hít vào khói từ thuốc lá điếu hoặc sản phẩm thuốc lá đốt cháy bất kỳ.
