Gia tăng tai nạn liên quan người đi xe máy
Dịp cận Tết Nguyên đán là thời điểm lượng phương tiện và người tham gia giao thông tăng cao, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra tai nạn, đặc biệt là tai nạn giao thông (TNGT) liên quan người đi xe máy. Thực tế những ngày qua đã liên tiếp có người thương vong do tai nạn xe máy trên địa bàn cả nước.
Rạng sáng 9/1, trên QL1 đoạn vừa qua khỏi cầu vượt An Sương, thuộc quận 12 (TP HCM) xảy ra vụ TNGT giữa một xe máy và một xe container chạy cùng chiều, hậu quả người đàn ông đi xe máy bị container cán tử vong.
Ngày 8/1, cũng trên QL1 đoạn qua xã Nghi Yên, huyện Nghi Lộc (tỉnh Nghệ An), va chạm giữa 1 xe máy và một xe khách đã khiến 2 người phụ nữ trên xe máy tử vong. Cùng ngày 8/1, trên địa bàn tỉnh Hải Dương, 3 người trên xe máy đi ngược chiều, xảy ra va chạm với xe máy khác khiến 1 người tử vong, 2 người chấn thương sọ não.
Trưa 7/1, trên QL1 đoạn qua địa bàn huyện Diễn Châu (tỉnh Nghệ An) cũng xảy ra 1 vụ TNGT khiến 1 người đàn ông tử vong tại chỗ sau va chạm với xe khách.
Ngày 6/1, xe giường nằm ở Trà Vinh lưu thông trên QL53, đoạn qua tỉnh Vĩnh Long, bất ngờ va chạm xe máy khiến người đàn ông ngã xuống đường, bị xe cán tử vong tại chỗ.
Những ví dụ nêu trên mới chỉ là số ít trong rất nhiều vụ tai nạn xe máy gây thương vong xảy ra trong những ngày đầu năm 2023. Thống kê của Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia cho thấy, TNGT do người đi xe máy chiếm chủ yếu và đang có xu hướng gia tăng. Cụ thể, tính 9 tháng đầu năm 2022, TNGT do xe máy gây ra chiếm hơn 59% số vụ, tăng gần 3% so với cùng kỳ.
Trong khi đó, mô tô, xe máy hiện đang là phương tiện giao thông đường bộ chính tại Việt Nam với số lượng áp đảo hơn các phương tiện khác, người điều khiển xe máy chiếm đa số trên đường. Tuy nhiên, điều đáng suy ngẫm là số vụ TNGT liên quan xe máy được ước tính chiếm hơn 60% tổng số vụ TNGT trên toàn quốc. Theo PGS. TS. Vũ Anh Tuấn, Trường Đại học Việt Đức, tính trên đơn vị 1 tỷ km đường đi, tỷ lệ người tỷ vong liên quan xe máy là cao nhất, gấp từ 3-5 lần so với ô tô, 10-20 lần so với xe buýt và gấp 50 lần tàu điện.
Đồng tình, TS. Nguyễn Đinh Vinh Mẫn, Trường Đại học Việt Đức nhận định “người đi xe máy là đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương khi tham gia giao thông”. Ông cho biết, kết quả một nghiên cứu cho thấy, trung bình mỗi ngày có 25 người chết do TNGT đường bộ và chủ yếu là người đi mô tô, xe gắn máy. Theo đó, các hành vi nguy hiểm phổ biến của người điều khiển xe máy bao gồm chạy quá tốc độ quy định, sử dụng rượu bia, không tập trung trong quá trình điều khiển xe.
Hiện nay, các địa phương trong cả nước đang ra quân kiểm tra, xử lý vi phạm về trật tự ATGT dịp cận Tết Nguyên đán bởi thời điểm này những năm trước đều chứng kiến sự gia tăng phương tiện, người tham gia giao thông, theo đó số lượng TNGT cũng tăng theo. Qua các thống kê, phân tích sau các dịp nghỉ lễ, hội đều cho thấy TNGT đường bộ liên quan đến xe mô tô, xe máy thường chiếm tỉ lệ cao nhất. Mặc dù nhiều người điều khiển phương tiện giao thông vi phạm đã bị xử phạt, nhưng vẫn chưa hạn chế được các vụ TNGT nghiêm trọng xảy ra.
Kết hợp nhiều nhóm giải pháp
Tại Quyết định số 2060/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 12/12/2020 phê duyệt Chiến lược quốc gia đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ giai đoạn 2021 – 2030 và tầm nhìn đến 2045, cũng đã xác định rõ trong nhóm giải pháp về kết cấu hạ tầng giao thông liên quan đến việc tách dòng xe 2 bánh ra khỏi dòng xe hỗn hợp.
Cụ thể, Chiến lược nêu ra, cần phải triển khai nghiên cứu, thiết kế làn đường dành riêng cho xe mô tô, xe gắn máy, xe đạp khi đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, cải tạo các tuyến đường bộ; ưu tiên các tuyến quốc lộ đi qua khu đô thị và khu đông dân. Chẳng hạn như đẩy nhanh việc nâng cấp, mở rộng QL1A, lắp đặt dải phân cách tránh xung đột đối đầu và xây dựng làn đường dành riêng cho xe máy. Đối với các đô thị lớn như TP Hà Nội và TP HCM, tăng cường phát triển vận tải công cộng bằng xe buýt, tổ chức làn đường dành riêng cho xe máy...
Bên cạnh đó, Chiến lược cũng chỉ rõ cần đẩy mạnh các nhóm giải pháp khác về quản lý, hoàn thiện thể chế, chính sách; thanh tra, kiểm tra, tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm; tuyên truyền, giáo dục về ATGT,…
Theo ý kiến chuyên gia, để hạn chế TNGT liên quan tới xe máy cần tổng hợp nhiều nhóm giải pháp, trong đó cần tập trung vào 3 “trụ cột”: hạ tầng giao thông, phương tiện giao thông và người tham gia giao thông. Tuy nhiên, cả 3 “trụ cột” này đều đang tồn tại nhiều bất cập.
Đơn cử, đến nay việc thực hiện giải pháp hạ tầng và tổ chức giao thông của Chiến lược còn rất chậm, tại các đô thị lớn, điển hình như TP Hà Nội, mới chỉ có vài tuyến đường triển khai phương án phân tách làn xe máy riêng. Về người điều khiển xe máy, vẫn còn tình trạng học sinh điều khiển xe máy khi chưa đủ tuổi; một bộ phận không nhỏ người điều khiển xe máy ý thức kém thường xuyên vi phạm pháp luật đường bộ như phong nhanh vượt ẩu, đi ngược chiều,…
Ngoài ra, cũng có nhiều đề xuất cần nâng cao công tác sát hạch lái xe hiện tại và hoàn thiện giáo trình đào tạo theo hướng chặt chẽ, thực chất hơn, đảm bảo người lái xe máy nhận thức đầy đủ và có kỹ năng đảm bảo ATGT khi điều khiển phương tiện lưu thông trên đường.
