'Lỗ hổng' bản quyền (Bài 1): Lối suy nghĩ 'hồn nhiên' trong làng nhạc Việt

(PLVN) - Sự vay mượn chỉ giúp nghệ sĩ làm đa dạng, hấp dẫn hơn sản phẩm của mình trong phút chốc, nhưng hậu quả của nó rất dai dẳng: Đối mặt với kiện tụng, mất danh dự, mất thời gian… 

Hiện tượng vi phạm bản quyền tại Việt Nam là không hiếm, có mặt trong mọi lĩnh vực. Nhưng có lẽ, trong âm nhạc, nó thể hiện rõ và đa dạng về cách thức vi phạm nhất. 

Càng quốc tế hóa, càng dễ bị kiện

Có không ít nghệ sĩ Việt trong thời gian qua “nếm quả đắng” vì vướng phải những vụ vi phạm bản quyền mang tính quốc tế. Vụ đình đám mới đây vào thời điểm cuối năm 2018 là việc nam ca sĩ Noo Phước Thịnh bị nhạc sĩ người Mỹ Zack Hemsey gửi đơn kiện đến TAND TP HCM vì vi phạm bản quyền. 

Theo đó, tại MV “Chạm khẽ tim anh một chút thôi” ra mắt vào năm 2017, mà cụ thể là trong phân cảnh từ khoảng phút 6:05 đến 7:30 đã cắt xén, sử dụng tác phẩm “The Way” để làm nhạc nền cho phân cảnh tai nạn xe hơi của các diễn viên. Theo nhạc sĩ người Mỹ, tác phẩm trên đang được bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan của nhạc sĩ. 

Nhạc sĩ Zack Hemsey đã yêu cầu Noo Phước Thịnh các nội dung như: chấm dứt ngay và xóa vĩnh viễn MV “Chạm khẽ tim anh một chút thôi” có sử dụng tác phẩm/ bản ghi âm “The Way” khỏi tất cả các phương tiện lưu trữ, các trang mạng và bất kỳ phương tiện nào mà công chúng có thể tiếp cận. Bồi thường thiệt hại về vật chất 500 triệu đồng. Bồi thường thiệt hại tinh thần 50 triệu đồng. Thanh toán chi phí thuê luật sư 300 triệu đồng. Công khai xin lỗi nhạc sĩ Zack Hemsey. 

MV này của Noo Phước Thịnh ngay khi ra mắt đã trở thành một MV kỉ lục bảng xếp hạng, nhanh chóng đạt trên 30 triệu lượt xem (view). Tuy nhiên, sau đó, fan hâm mộ nam ca sĩ này ngỡ ngàng khi bỗng nhiên MV bị gỡ khỏi trang youtube, sau đó được biết là do vi phạm bản quyền như trên.

Cảnh trong MV của Noo Phước Thịnh có lồng đoạn nhạc của nhạc sĩ Zack Hemsey.
Cảnh trong MV của Noo Phước Thịnh có lồng đoạn nhạc của nhạc sĩ Zack Hemsey.

Cùng thời điểm, nữ ca sĩ Bảo Anh là một “đối thủ” của Noo Phước Thịnh trong cuộc đua lượt view MV trên Youtube, cũng đứng trước nguy cơ bị gỡ MV vì vi phạm bản quyền. 

Cũng tương tự ê kíp Noo Phước Thịnh, ê-kíp Bảo Anh đã thêm đoạn nhạc từ hai bản hoà âm “Icarus và Glimmer Of Hope” của nhà soạn nhạc phim Ivan Torrent vào MV mà không mua tác quyền. Tuy nhiên, Bảo Anh may mắn hơn ở chỗ, cô nhận được thư điện tử yêu cầu mua tác quyền từ phía Ivan. Bảo Anh đã nhanh chóng xử lý khủng hoảng bằng cách trả tiền tác quyền để MV không bị xóa cũng như bản thân không bị khởi kiện. 

Về chuyện phải gỡ MV khỏi youtube vì vi phạm bản quyền còn có MV của ca sĩ Mỹ Tâm, quán quân Sao Mai 2017 Thu Thu hay 3 MV hot của Min… vì bị dọa kiện từ các đơn vị liên quan.

Sơn Tùng, chàng ca sĩ thần tượng hàng đầu showbiz cũng không ít lần vướng thị phi khi liên tục bị chỉ ra những điểm “giống bất thường” trong phần nhạc hay hình ảnh các MV anh sản xuất với các sản phẩm từ thần tượng xứ Hàn. 

Một lần “vay mượn”, hậu quả dai dẳng

Cho dù nhiều “bài học nhãn tiền” từ nhiều vụ việc khá nghiêm trọng trong làng nhạc, nhưng một bộ phận nghệ sĩ có lẽ vẫn chưa thực sự ý thức tầm quan trọng của việc tuân thủ tác quyền. 

Ca sĩ Châu Đăng Khoa là một trường hợp như thế khi “vô tư” mượn phần lời của những bài thơ trên mạng xã hội. Để rồi, đến khi tác giả liên hệ trao đổi về việc vi phạm bản quyền, nam nhạc sĩ này lại né tránh. Sự việc lằng nhằng trong nhiều năm liền, khi dư luận bùng lên phản đối, nhạc sĩ trẻ vẫn không nhận lỗi, mà chỉ cho rằng mình có lỗi “chậm trả tác quyền” mà thôi.

Thậm chí nhiều fan của Châu Đăng Khoa còn cho rằng nhờ nhạc của Châu Đăng Khoa người ta mới biết đến thơ của hai nữ tác giả nói trên. 

Tương tự, “hiện tượng mạng” Hoa Vinh, khi sử dụng bản beat của Châu Khải Phong để hát, trở nên nổi tiếng, đi hát khắp nơi, thu âm… Nhưng đến khi Châu Khải Phong lên tiếng về tác quyền, anh này còn có vẻ thản nhiên cho rằng, nhờ mình hát mà bài hát của Châu Khải Phong mới được khán giả chú ý.

Hành xử và thái độ của những người trẻ nói trên phản ánh một lối suy nghĩ không thiếu trong làng nhạc Việt: Vô tư vay mượn, cho mình có quyền vay mượn, thậm chí còn cho rằng mình đã nổi tiếng, thì người ít nổi tiếng hơn còn phải “cảm ơn” vì đã nổi tiếng nhờ sự vay mượn của mình.

Có thể thấy, internet là mảnh đất màu mỡ, là bàn đạp của các nghệ sĩ trẻ có thể đưa sản phẩm âm nhạc của mình đến với khán giả trong nước và xa hơn là quốc tế hóa. Tuy nhiên, chính internet cũng sẽ khiến cho các vụ vi phạm bản quyền có thể phát hiện dễ dàng hơn bao giờ hết trong “thế giới phẳng”.

Sự vay mượn chỉ giúp nghệ sĩ làm đa dạng, hấp dẫn hơn sản phẩm của mình trong phút chốc, nhưng hậu quả của nó rất dai dẳng: Đối mặt với kiện tụng, mất danh dự, mất thời gian… 

Những bài học từ vụ việc của Noo Phước Thịnh, Bảo Anh, Châu Đăng Khoa… rất cần thiết, để giới showbiz có cái nhìn nghiêm túc, cẩn trọng hơn về vấn đề bản quyền. Nó cũng giúp nghệ sĩ hiểu rằng, muốn phát triển sự nghiệp âm nhạc, không chỉ cần tài năng, hay ngoại hình, mà kiến thức pháp luật trong nghệ thuật cũng là điều hết sức cần thiết.

(Còn tiếp)

Phiền phức nên… cho qua

Game show âm nhạc cũng là một nơi mà việc vi phạm bản quyền diễn ra nhan nhản. Tận dụng việc “đi thi”, các thí sinh chương trình âm nhạc thi nhau lấy bài hát của các nhạc sĩ đi hát, tạo dựng tên tuổi của mình. Chỉ một số nhạc sĩ lên tiếng, còn lại vì phiền phức nên đành “cho qua”.

Tin cùng chuyên mục

Điện ảnh Việt và nỗi lo tăng thuế

Điện ảnh Việt và nỗi lo tăng thuế

(PLVN) - Những năm qua, điện ảnh Việt Nam đã có những bước tiến, tăng trưởng hàng năm và có những tác phẩm “ăn khách”.Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đáng ghi nhận, ngành điện ảnh vẫn đang đối mặt với những khó khăn, rào cản về chi phí, đặc biệt vấn đề dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng - GTGT (sửa đổi) sắp tới.

Đọc thêm

'Ông vua chân dung' của nhiếp ảnh Việt Nam

Bức ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp ngồi bên nhạc sĩ Văn Cao vào ngày mùng 6 Tết Nhâm Thân 1992. (Ảnh: Nguyễn Đình Toán)
(PLVN) - Sở hữu tư liệu đồ sộ với hàng vạn bức ảnh quý giá chụp chân dung các văn nghệ sĩ, nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Đình Toán được người trong nghề gọi với cái tên thân thương là “ông vua chân dung”. Đây không chỉ là một nghệ danh, mà còn là sự ghi nhận cho những đóng góp không ngừng nghỉ của ông trong việc lưu giữ và tôn vinh vẻ đẹp nghệ thuật qua từng khuôn mặt, từng nhân vật mà ông đã có cơ hội ghi lại trong suốt mấy chục năm qua.

'Multiverse - Đa vũ trụ' - Khám phá một vũ trụ bên trong mỗi con người

"Multiverse - Đa vũ trụ” ẩn chứa những câu hỏi về bản chất con người (Ảnh: BTC)
(PLVN) - Album “Multiverse - Đa vũ trụ” của Tùng Dương có các ca khúc ẩn chứa những câu hỏi về bản chất con người, về sinh tồn và ý nghĩa cuộc sống, về khả năng vượt thoát khỏi không gian sống chật hẹp để vươn tới những vũ trụ xa xăm hoặc để trở về khám phá một vũ trụ bên trong mỗi con người…

Khát khao làm phim điện ảnh “bom tấn”

Bộ phim "Khóc hay cười" thu hút nhiều khán giả.
(PLVN) - “Chúng tôi cố gắng một năm sẽ làm 3 - 4 phim chiếu rạp. Chúng tôi mong muốn làm phim điện ảnh bom tấn, kiểu Hollywood ”. Đó là lời chia sẻ của Đạo diễn Phạm Đức Dũng tại họp báo ra mắt Hãng phim Bạch Mã ngày 13/11/2024 tại Hà Nội.

Huỳnh Thị Thanh Thủy- Tự hào nhan sắc Việt

Huỳnh Thị Thanh Thủy- Tự hào nhan sắc Việt
(PLVN) -  Xuất sắc vượt qua nhiều đại diện đến từ các quốc gia trên thế giới, Huỳnh Thị Thanh Thủy đã đăng quang ngôi vị cao nhất, mang về chiếc vương miện danh giá Hoa hậu Quốc tế đầu tiên cho Việt Nam, đây là sự kiện quan trọng, đánh dấu tên tuổi Việt Nam trên bản đồ nhan sắc thế giới.

'Giọng hát hay Hà Nội năm 2024' - khơi dậy tình yêu Hà Nội

Cuộc thi “Giọng hát hay Hà Nội năm 2024” chính thức trở lại, tiếp tục hành trình tìm kiếm và vinh danh những giọng ca trẻ đầy tài năng của Thủ đô. (ảnh Thùy Dương)
(PLVN) - Cuộc thi “Giọng hát hay Hà Nội năm 2024” không chỉ là sân chơi nghệ thuật, mà còn là dịp để các thí sinh cũng như người dân Hà Nội ôn lại những trang sử hào hùng và khơi dậy tình yêu, niềm tự hào về quê hương trong trái tim mỗi người.

Văn hóa kinh doanh là giải pháp quan trọng để phát triển đất nước

Các đại biểu thảo luận tọa đàm: "Doanh nghiệp thời 4.0: Chuyển đổi văn hóa số tạo nên sự khác biệt."(Ảnh: BTC).
(PLVN) -  “Trong giai đoạn hiện nay, trước các cơ hội và thách thức đặt ra, chúng ta đã xác định văn hóa là nguồn lực nội sinh quan trọng. Bảo vệ bản sắc văn hóa, phát huy tiềm năng sức mạnh văn hóa dân tộc trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp, văn hóa kinh doanh là giải pháp quan trọng để phát triển đất nước”.

200 tác phẩm "Hiện Linh" khám phá thế giới của đất mẹ

200 tác phẩm "Hiện Linh" khám phá thế giới của đất mẹ (ảnh P.V)
(PLVN) - Triển lãm gốm "Hiện Linh" mang tới công chúng, những người yêu nghệ thuật gần 200 tác phẩm lần đầu được ra mắt của Giáo sư, họa sĩ Ngô Xuân Bính. Trong không gian đương đại tại Bảo tàng Hà Nội, các tác phẩm gốm ‘Hiện Linh’ sẽ dẫn dắt người xem bước vào thế giới vừa quen thuộc, vừa mới lạ của đất Mẹ.