Thông tin này được đưa ra sau khi kết quả cuộc bỏ phiếu thăm dò lần thứ 5 của Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ diễn ra ngày 26/9 cho thấy, ông António Guterres tiếp tục dẫn đầu trong danh sách các ứng cử viên cho vị trí này.
Có thâm niên
Ông António Guterres, người có thâm niên hàng chục năm ở cương vị người đứng đầu Cao ủy LHQ về người tị nạn (UNHCR), đã nhận được số phiếu cao hơn bà Irina Bokova, người Bulgaria, hiện là Tổng Giám đốc Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục LHQ (UNESCO). Hồi đầu tháng này, Thủ tướng Bulgaria Boyko Borisov tuyên bố rằng nếu bà Irina Bokova không giành được số phiếu tín nhiệm cao thứ nhất hoặc thứ hai tại lần bỏ phiếu thứ năm, thì ông sẽ rút lại sự ủng hộ dành cho bà Irina Bokova và thay vào đó là đề cử bà Kristalina Georgieva, thành viên cấp cao của Ủy ban châu Âu.
Tuy nhiên, sau khi có kết quả bỏ phiếu lần thứ năm, vẫn chưa rõ Thủ tướng Bulgaria có thực sự làm như những gì ông đã cảnh báo hay không. Và hiện giờ cũng chưa rõ liệu bà Kristalina Georgieva có đồng ý bước vào cuộc tranh đua với ứng cử viên nặng ký António Guterres, người luôn dẫn đầu trong các cuộc bỏ phiếu thăm dò từ trước đến nay hay không. Trong khi đó, một nguồn tin ngoại giao tại UN nhận định “đây không phải là thời điểm thích hợp để bà Kristalina Georgieva tham gia”.
Tại cuộc bỏ phiếu thăm dò lần thứ năm của các thành viên HĐBA LHQ, ông Guterres đã nhận được 12 phiếu ủng hộ, 1 phiếu trắng và 2 phiếu không ủng hộ trong tổng số 15 phiếu. Số phiếu lần này cũng bằng số phiếu ủng hộ ông trong lần bỏ phiếu thăm dò lần thứ tư, nhưng ứng cử viên về thứ hai trong vòng bỏ phiếu đó là Ngoại trưởng Slovakia Miroslav Lajčák. Lần này ông Miroslav Lajčák bị rớt xuống vị trí thứ ba với 8 phiếu ủng hộ và 7 phiếu chống và người đứng vị trí thứ hai lần bỏ phiếu này là cựu Ngoại trưởng Serbia Vuk Jeremić với 8 phiếu ủng hộ, 6 phiếu chống và 1 phiếu trắng.
“Cuộc đua” còn dài...
Theo giới quan sát, việc dẫn đầu hiện nay của ông Guterres chưa phải là yếu tố quyết định. Người chiến thắng trong cuộc đua cho vị trí Tổng Thư ký LHQ phải là người có được ít nhất 9 phiếu bầu trong HĐBA LHQ và không bị phủ quyết bởi 1 trong 5 thành viên thường trực của hội đồng này. Vẫn có khả năng có 1 hoặc hơn 1 phiếu phủ quyết dành cho ông Guterres trong vòng bỏ phiếu tại HĐBA LHQ. Nga từng nói họ muốn một người Đông Âu đảm nhận vị trí này và mọi sự chú ý đang dồn vào cuộc bỏ phiếu của HĐBA vào ngày 5/10 tới.
Nếu Nga bỏ phiếu phủ quyết ông Guterres thì nhiều khả năng các nước phương Tây cũng sẽ bỏ phiếu phủ quyết lại 8 ứng cử viên mà Nga ủng hộ. Theo lời một nhà ngoại giao cấp cao tại HĐBA thì “nếu như ông Guterres bị chặn lại thì các thành viên khác trong danh sách cũng sẽ bị cản trở (bị bỏ phiếu phủ quyết), và khi đó chúng tôi sẽ phải tìm những ứng cử viên mới từ bên ngoài danh sách các ứng cử viên hiện nay”.
Bà Georgieva cũng sẽ đối mặt với rào cản như ông Guterres. Bà hiện nay là thành viên cấp cao của Ủy ban châu Âu nơi hiện đang áp dụng lệnh trừng phạt Nga sau những hành động của Nga tại Crimea và miền Đông Ukraine. Cả hai ứng cử viên Guterres và bà Georgieva đều được cho sẽ là những người sẽ dùng sức mạnh tại vị trí quyền lực của mình để gây sức ép lên HĐBA đối với những vấn đề liên quan đến nhân quyền. Nhiều người cho rằng vì những lý do này, có thể Nga và thậm chí là cả Trung Quốc sẽ không hoan nghênh ông Guterres và bà Georgieva.
15 nước ủy viên HĐBA LHQ bắt đầu bỏ phiếu thăm dò vòng 1 từ 21/7 để quyết định ai sẽ là tân Tổng Thư ký LHQ kế nhiệm ông Ban Ki-moon kể từ tháng 1/2017. Có tổng cộng 12 ứng cử viên tham gia cuộc chạy đua vào vị trí này, đa số là các quan chức tới từ các nước Đông Âu - khu vực chưa từng có người giữ chức vụ đứng đầu tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh này. Theo quy định, tiến trình bầu chọn Tổng Thư ký LHQ diễn ra tại các cuộc bỏ phiếu kín của HĐBA và cơ quan nắm quyền lực cao nhất trong thể chế đa phương này sẽ đề cử ứng viên duy nhất để Đại hội đồng LHQ thông qua. Tuy nhiên, điểm mới của tiến trình bầu chọn người đứng đầu LHQ năm nay là 12 ứng cử viên đều phải công khai thể hiện năng lực của bản thân để giành phiếu của các phái đoàn từ 193 quốc gia.
Theo kế hoạch, ứng cử viên cuối cùng được lựa chọn vào tháng 10 tới và sẽ chính thức nhậm chức vào ngày 1/1/2017...
