Linh thiêng Lễ cầu siêu các liệt sĩ Xô viết Nghệ Tĩnh và Nhà lao Vinh
(PLVN) Đây là lần đầu tiên lễ cầu siêu các liệt sĩ tại Nhà lao Vinh và trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh được tổ chức quy mô, trọng thể ngay trên mảnh đất một thời là "địa ngục trần gian" - Nhà lao Vinh.
Tối 3/9, tại Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh, Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Nghệ An phối hợp với Bảo tàng đã tổ chức Lễ tưởng niệm, cầu siêu các liệt sĩ hy sinh tại Nhà lao Vinh và trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930-1931).
Theo bà Lê Thu Hiền, Giám đốc Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh, đây là lần đầu tiên lễ cầu siêu các liệt sĩ đã hy sinh tại Nhà lao Vinh và trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh được tổ chức quy mô, trọng thể, nhằm tưởng nhớ và tri ân sâu sắc các anh hùng liệt sĩ nhân kỷ niệm 95 năm Ngày Xô viết Nghệ Tĩnh (12/9/1930 – 12/9/2025).
Trước đó, lễ cầu siêu cho các liệt sĩ Xô viết Nghệ Tĩnh từng tổ chức một lần năm 2018 tại Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh (cũ).
Tham dự lễ có đại diện lãnh đạo 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh: ông Lê Hồng Vinh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An; bà Võ Thị Minh Sinh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An; ông Dương Tất Thắng - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cùng lãnh đạo các sở, ban, ngành địa phương.
Buổi lễ có sự tham dự của Hòa thượng Thích Thọ Lạc - Ủy viên Thường trực Hội đồng trị sự, Trưởng Ban Văn hóa Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Nghệ An cùng đông đảo tăng ni, phật tử và nhân dân.
Tại Nhà tưởng niệm các liệt sĩ Xô viết Nghệ Tĩnh, các đại biểu đã dâng hoa, dâng hương, tưởng nhớ công lao to lớn của các Anh hùng, liệt sĩ.
Nghi lễ thắp nến tri ân, tưởng niệm, cầu siêu được tổ chức tại Đài tưởng niệm ngay trong khuôn viên Bảo tàng.
Trong lịch sử, Nhà lao Vinh là một trong những nhà tù trọng yếu mà thực dân Pháp lập nên tại Đông Dương, chỉ sau Hỏa Lò (Hà Nội), Khám Lớn (Sài Gòn) và Thừa Phủ (Huế), tồn tại suốt 140 năm (1804 - 1945).
Cách đây 95 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh đã bùng lên mạnh mẽ, lần đầu tiên lập nên chính quyền của công-nông. Hoảng sợ trước sức mạnh đấu tranh ấy, thực dân Pháp đã tiến hành một cuộc khủng bố trắng vô cùng tàn bạo. Hàng nghìn chiến sĩ và quần chúng cách mạng bị bắt bớ, tù đày. Giữa tâm điểm của cuộc đàn áp đẫm máu, Nhà lao Vinh là một "địa ngục trần gian", nơi chứng kiến tội ác của kẻ thù xâm lược.
Tại đây, kẻ thù đã dùng mọi cực hình man rợ để đọa đày, hủy diệt về tinh thần và thể xác của hàng ngàn người yêu nước. Chỉ tính từ phong trào Văn thân - Cần vương cho đến cách mạng tháng Tám năm 1945, đã có 6.681 tù chính trị bị bắt giam tại Nhà lao Vinh và hơn 1.500 người đã bị sát hại.
Đặc biệt, trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh, khi phong trào đấu tranh của nhân dân ngày càng dâng cao, Nhà lao Vinh đã trở thành nơi tập trung tù chính trị lớn nhất Bắc Trung Kỳ. Nhiều người con ưu tú của quê hương đã chiến đấu quả cảm và anh dũng hy sinh, hàng trăm người bị thực dân Pháp kết án tử hình hoặc bí mật thủ tiêu.
Nhưng chính trong chốn lao tù tăm tối, ngọn lửa cách mạng không bao giờ tắt. Nhà lao Vinh đã trở thành một "trường học cách mạng", một "lò luyện thép" vĩ đại. Chính tại nơi đây, khí phách kiên trung của những người cộng sản đã được tỏa sáng.
Qua thời gian và biến động lịch sử, trên nền Nhà lao Vinh xưa, trong khuôn viên Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh, một khu tưởng niệm đã được xây dựng và lưu giữ nhiều tài liệu, hiện vật, câu chuyện cảm động về tù chính trị, trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cho các thế hệ hôm nay và mai sau. Di tích Nhà lao Vinh hiện nay chỉ còn lại một chiếc bốt gác, nhưng ký ức về lòng kiên trung bất khuất của các anh hùng, liệt sĩ vẫn sống mãi.
