'Liều thuốc' mới có điều trị hữu hiệu 'bệnh' trục lợi bảo hiểm?

'Liều thuốc' mới có điều trị hữu hiệu 'bệnh' trục lợi bảo hiểm?
(PLO) - Trục lợi bảo hiểm (BH) đang là vấn đề báo động. Tuy nhiên, từ cơ chế hành chính, dân sự cho đến hình sự hiện vẫn còn nhiều hạn chế trong việc xử lý, từ đó ảnh hưởng lớn đến quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp BH cũng như của những khách hàng đang có hợp đồng BH. 

Dự thảo Bộ luật Hình sự 2015 đã bổ sung hành vi trục lợi BH như một tội danh hình sự có thể phạt tiền, thậm chí phạt tù. Liệu đây có phải là “liều thuốc” hữu hiệu để “đặc trị căn bệnh” đang phổ biến này? Luật sư Lê Ngọc Hà, Trưởng Văn phòng Luật sư Đa Phúc - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, các trường hợp cố ý trục lợi từ BH diễn ra rất đa dạng ở hầu hết các loại hình BH, như BH về tài sản (công trình xây dựng, ô tô, xe máy…); BH về sức khỏe, tính mạng con người; BH về trách nhiệm nghề nghiệp… 

Kỳ vọng vào “phương thuốc” mới

Thưa Luật sư, trục lợi BH gây thất thoát hàng trăm tỷ đồng mỗi năm mà chưa có chế tài đủ mạnh để răn đe. Vừa qua, dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi đã bổ sung hành vi trục lợi BH như một tội danh hình sự có thể phạt tiền, thậm chí phạt tù. Liệu đây có phải là “liều thuốc” hữu hiệu để “đặc trị căn bệnh” đang phổ biến này?

- Theo quy định tại Điều 213 của Bộ luật Hình sự năm 2015, dự kiến có hiệu lực thực hiện trong năm tới đây thì hành vi gian lận trong kinh doanh BH có chế tài xử phạt bằng tiền cao nhất là 300 triệu đồng và hình phạt tù với mức cao nhất là 7 năm tù giam. Tôi cho rằng việc đưa các hành vi liên quan đến trục lợi về BH quy định trong Bộ luật Hình sự là việc làm rất cần thiết và có ý nghĩa trong bối cảnh nhiều năm vừa qua hiện tượng trục lợi BH đã diễn ra phổ biến với nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt gây ảnh hưởng xấu đến môi trường hoạt động lành mạnh của ngành BH, gây thất thoát, thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng cho doanh nghiệp BH. 

Quy định hiện hành chỉ cho phép xử lý hành chính đối với đại đa số hành vi trục lợi BH bị phát hiện sớm chưa chi trả quyền lợi BH nên chưa có tác dụng răn đe, phòng ngừa vi phạm. Vì vậy, chế tài xử lý về hình sự đối với các hành vi trục lợi về BH sẽ ngăn chặn và xử lý có hiệu quả đối với các vi phạm phổ biến như: Thông đồng với người thụ hưởng quyền lợi BH để giải quyết bồi thường BH, trả tiền BH trái pháp luật; Giả mạo tài liệu, cố ý làm sai lệch thông tin để từ chối bồi thường, trả tiền BH khi sự kiện BH đã xảy ra; Giả mạo tài liệu, cố ý làm sai lệch thông tin trong hồ sơ yêu cầu bồi thường, trả tiền BH; Tự gây thiệt hại về tài sản, sức khỏe của mình để hưởng quyền lợi BH …

Luật sư Hà trả lời phỏng vấn.
Luật sư Hà trả lời phỏng vấn.

Với mức phạt tù cao nhất là 7 năm tù giam cho hành vi trục lợi BH, một số ý kiến cho rằng, chế tài trên vẫn còn nhẹ, cần tăng hình phạt cao hơn nữa. Quan điểm của Luật sư thế nào?

- Hiện Bộ Luật Hình sự năm 2015 chưa có hiệu lực thực hiện, các điều luật quy định về tội phạm liên quan đến lĩnh vực BH như Điều 213 về “Tội gian lận trong kinh doanh BH”, Điều 214 về “Tội gian lận BH xã hội, BH thất nghiệp”, Điều 215 về “Tội gian lận BH y tế”… chưa có thực tế để kiểm nghiệm, đánh giá xem mức phạt tiền là nặng hay nhẹ, hình phạt tù là cao hay thấp. Việc nhà làm luật quy định mức hình phạt áp dụng đối với mỗi tội phạm là cao hay thấp, nhiều hay ít phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố về tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội và hậu quả gây ra cho xã hội nói chung và người bị hại nói riêng. 

Vì chưa có hiệu lực thực hiện nên việc đánh giá việc áp dụng mức hình phạt cao hay thấp vào thời điểm hiện nay là quá sớm, chưa có cơ sở để đưa ra ý kiến về vấn đề này.

Gian lận BH là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội, bởi vậy việc điều chỉnh bằng luật hình sự là cần thiết và phù hợp với thực tiễn. Nhưng để hạn chế hành vi này, các cơ quan chức năng cần có biện pháp gì để ngăn chặn, thưa Luật sư?

- Việc phòng, chống, hạn chế các hành vi gian lận trong lĩnh vực BH là trách nhiệm chung của toàn xã hội, trong đó có trách nhiệm chính từ các doanh nghiệp kinh doanh BH, các cơ quan chức năng quản lý về BH từ cấp quận, huyện đến cấp tỉnh và Trung ương. Trong đó cơ quan thẩm định chi trả, thanh toán chế độ BH có vai trò đặc biệt quan trọng bởi lẽ đây là đơn vị có đầy đủ hồ sơ, tài liệu liên quan, có điều kiện tìm hiểu rõ xác định được tính chính xác hay không chính xác, tính hợp lệ hay không hợp lệ của từng hồ sơ yêu cầu BH trong phạm vi quản lý của mình.

Để việc phòng, chống, hạn chế tình trạng trục lợi BH có hiệu quả, theo tôi phải có những giải pháp mang tính tổng thể, phải có sự đồng tâm góp sức của nhiều cơ quan, đơn vị, tổ chức và mỗi công dân. Cụ thể, đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật, cần tiếp tục lấy ý kiến phản biện của các chuyên gia, luật sư để sửa đổi, bổ sung các quy định về chế tài xử lý, mức xử phạt vi phạm đối với hành vi trục lợi BH theo hướng sát với tình hình thực tiễn, tăng mức xử phạt tiền để đạt được mục tiêu răn đe, phòng ngừa và giáo dục chung trong xã hội.

Đối với cơ quan thẩm định chi trả, thanh toán chế độ BH phải kiên quyết lập hồ sơ xử lý, xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi trục lợi về BH. Trường hợp có dấu hiệu tội phạm hình sự thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra có thẩm quyền, đề xuất xử lý hình sự đối với các trường hợp có hành vi trục lợi BH.

Khách hàng bị phụ thuộc vào hợp đồng soạn sẵn?

Có ý kiến cho rằng, một trong những nguyên nhân khiến số vụ gian lận nhằm trục lợi BH hiện nay đang gia tăng là do qui trình thanh toán BH còn lỏng lẻo. Theo Luật sư, đây có phải là kẽ hở cho các đối tượng xấu lợi dụng?

- Theo quan điểm của riêng tôi, quy trình thanh toán chế độ BH lỏng lẻo không phải là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng gian lận BH gia tăng trong thời gian vừa qua. Chúng ta thường hay đỗ lỗi cho quy trình thiếu, quy trình yếu, quy trình lỏng lẻo nhưng lại quên đi nguyên nhân chủ quan xuất phát từ yếu tố con người. Quy trình có chính xác, có đầy đủ bao nhiêu đi chăng nữa nhưng người thực hiện, người vận hành lại cố tình làm sai lệch, hiểu méo mó… thì vẫn luôn làm không đúng hoặc không đầy đủ để lại hậu quả xấu cho xã hội.

Năm 2013 tôi đã được tham gia nhóm các luật sư của Liên đoàn Luật sư Việt Nam rà soát, sửa đổi, bổ sung, loại bỏ các thủ tục hành chính trong lĩnh vực BHYT, BHXH. Tôi đánh giá quy trình thanh toán BHYT, BHXH hiện nay là rất chặt chẽ. Quy trình giải quyết yêu cầu BH của các doanh nghiệp kinh doanh BH trong nước và doanh nghiệp BH nhân thọ của nước ngoài tại Việt Nam cũng rất chặt chẽ, khó có kẽ hở lớn cho các đối tượng trục lợi BH. Tuy nhiên thủ đoạn của các đối tượng trục lợi BH ngày càng chuyên nghiệp hơn, tinh vi hơn nên các doanh nghiệp BH khó tránh khỏi bị thiệt hại về kinh tế do hành vi gian dối có chủ đích gây ra.

Câu hỏi này liên quan đến quyền lợi thụ hưởng của người mua BH: đứng trên phương diện pháp luật thì vì sao khách hàng khi mua BH lại không được tham gia vào quá trình soạn thảo, điều chỉnh Quy tắc và Điều khoản sản phẩm BH trong hợp đồng BH của mình mà vấn đề này lại phụ thuộc vào doanh nghiệp kinh doanh BH, thưa Luật sư?

- Hợp đồng BH là sự thỏa thuận giữa bên mua BH và doanh nghiệp BH, theo đó bên mua BH phải đóng phí BH, doanh nghiệp BH phải trả tiền BH cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được BH khi xảy ra rủi ro thuộc phạm vi BH.

Theo khía cạnh pháp lý, bản chất Hợp đồng BH là một loại hợp đồng dân sự tuân thủ nguyên tắc tự do thỏa thuận giữa các bên tham gia giao kết hợp đồng với nhau. Khách hàng hoàn toàn có quyền tham gia góp ý sửa đổi, bổ sung ý kiến của mình vào hợp đồng do doanh nghiệp kinh doanh BH đưa ra trên nguyên tắc hợp tác, thiện chí, bình đẳng và tuân thủ pháp luật, không trái đạo đức xã hội.

Quy tắc BH và điều khoản sản phẩm là các quy định, văn bản mang tính đặc thù riêng của từng doanh nghiệp kinh doanh BH; thể hiện triết lý kinh doanh và bí quyết kinh doanh riêng của doanh nghiệp BH đó, của từng sản phẩm riêng biệt và mang tính khuôn mẫu được áp dụng chung đối với mọi khách hàng. Vì vậy, việc mỗi khách hàng đơn lẻ lại có yêu cầu tham gia vào quá trình soạn thảo, điều chỉnh các văn bản đặc thù riêng đó của doanh nghiệp BH là điều không thể thực hiện được.

Xin cảm ơn Luật sư!

Tin cùng chuyên mục

Đại tá Nguyễn Văn Sơn (ở giữa) - Trung đoàn trưởng, bay buồng trước (Trung đoàn không quân 940) được lực lượng chức năng hỗ trợ đưa ra ngoài. Ảnh: Trung đoàn 940.

Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho hai phi công

(PLVN) - Theo thông tin từ Cục Tuyên huấn (Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam), Chủ tịch nước có Quyết định số 1267/QĐ-CTN ngày 21/11/2024 về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho Đại tá Nguyễn Văn Sơn, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 940 và Thượng tá Nguyễn Hồng Quân, Chủ nhiệm bay Trung đoàn 940 (Trường Sĩ quan Không quân, Quân chủng Phòng không - Không quân, Bộ Quốc phòng).

Đọc thêm

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 2: Phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ - 'khó nhiều bề'

Ban Chấp hành Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội nhiệm kỳ 2020 - 2025 có 9 thành viên. (Ảnh: Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội)
(PLVN) - Phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ rất quan trọng vì đây là lực lượng góp phần đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với xã hội qua các tác phẩm nghệ thuật. Thế nhưng, thực tiễn công tác phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ Thủ đô hiện nay và bản thân nhận thức, nỗ lực của lực lượng văn nghệ sĩ Thủ đô để đứng vào hàng ngũ của Đảng đôi khi vẫn là “hai đường thẳng song song”.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia
Ngày 21/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam rời Hà Nội, lên đường thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì Bao dung và Hòa bình (IPTP) từ ngày 21-24/11/2024.

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân tại Malaysia

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân tại Malaysia
Trưa 21/11 (theo giờ địa phương), tại Phủ Thủ tướng, Trung tâm hành chính Putrajaya, Malaysia, Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân sang thăm chính thức Malaysia, theo lời mời của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân từ ngày 21-23/11, được tổ chức trọng thể theo nghi thức cao nhất dành cho Nguyên thủ quốc gia thăm chính thức.

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 1: Tự hào là người chiến sĩ trên 'mặt trận văn hóa'

Hà Nội có 97 tác phẩm xuất sắc được trao giải trong Cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ 4 năm 2024. (Ảnh: CTV)
(PLVN) -  Ngày 24/11/1946, tại Nhà hát Lớn TP Hà Nội, Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất đã diễn ra. Trong diễn văn khai mạc, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi. Văn hóa lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường và tự chủ”. Lá thư Người gửi giới họa sĩ và văn nghệ sĩ năm 1951 đến nay vẫn vẹn nguyên tính thời sự: “Văn hóa, nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”.

Kiến tạo trong kỷ nguyên mới phải đột phá đi thẳng vào hiện đại

Quang cảnh Hội thảo. (Ảnh trong bài: V.Anh)
(PLVN) - Yêu cầu bao trùm trong kiến tạo kỷ nguyên mới là phải tiến hành đồng thời, thắng lợi quá trình “đột phá kép”. Một mặt, phải đột phá đi thẳng vào hiện đại, vào những lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là công nghệ số mà Việt Nam có lợi thế. Mặt khác, phải đột phá trong việc giải quyết triệt để những “điểm nghẽn”, những khó khăn đang kìm hãm, cản trở sự phát triển của đất nước.

Khẳng định vị thế quốc tế của Việt Nam trong giải quyết thách thức toàn cầu

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên thảo luận phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) - Ngày 19/11 (theo giờ địa phương), tại Rio de Janeiro, Brazil, Hội nghị Thượng đỉnh G20 năm 2024 tiếp tục diễn ra với Phiên thảo luận về phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng dưới sự chủ trì của Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva, Chủ tịch G20 năm nay. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tham dự và có bài phát biểu tại Phiên thảo luận.

Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: Bàn làm chứ không bàn lùi

Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) -  Chiều 20/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành thảo luận chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Đa số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tán thành với chủ trương đầu tư dự án với tinh thần bàn làm chứ không bàn lùi.

Nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giám sát

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng Nhân dân. (Ảnh: Phạm Thắng)
(PLVN) - Chiều 20/11, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội làm việc phiên toàn thể tại hội trường nghe các báo cáo về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành phiên họp.

Chủ tịch Hồ Chí Minh với Quốc hội Việt Nam: Quốc hội là cơ quan quyền lực tối cao của Nhà nước và Nhân dân

Bác Hồ phát biểu tại kỳ họp thứ năm Quốc hội Khóa I ngày 20/9/1955. (Ảnh tư liệu)
(PLVN) - Quốc hội nước ta được thành lập trong những năm chiến tranh chống xâm lược, do toàn dân tự do bầu cử, là đại biểu chân chính của nhân dân cả nước từ Bắc đến Nam. Đến nay, trước tình hình mới, nhiệm vụ mới, Quốc hội đã, đang cùng Nhân dân và Chính phủ thực hiện các nhiệm vụ trọng yếu của quốc gia, đưa đất nước ta từng bước đủ “cơ đồ, vị thế, tiềm lực và uy tín” để “sánh vai với các cường quốc năm châu” .

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Cộng hòa Dominica

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Cộng hòa Dominica
Sau khi kết thúc tốt đẹp chuyến công tác tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 và hoạt động song phương tại Brazil, tối 19/11 (theo giờ địa phương, sáng 20/11 giờ Hà Nội), chuyên cơ chở Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân, cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới sân bay Las Americas, Thủ đô Santo Domingo, bắt đầu thăm chính thức Cộng hòa Dominica theo lời mời của Tổng thống Cộng hòa Dominica Luis Abinader và Phu nhân.

Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Kỳ cuối: Quyết tâm và quyết tâm cao hơn nữa

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 9/2024. (Ảnh: VGP).
(PLVN) -  Suy cho cùng, điều quan trọng nhất là chất lượng các đạo luật phải đáp ứng được yêu cầu kiến tạo để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, hùng cường và thịnh vượng, hội nhập quốc tế sâu rộng. Trên tinh thần đó, chúng ta đã cố gắng, càng cố gắng hơn nữa, đã quyết tâm, càng phải quyết tâm cao hơn nữa.

longformKế hoạch của Bộ Tư pháp về Tổng kết thực hiện Nghị Quyết số 18 - NQ/TW

Kế hoạch của Bộ Tư pháp về Tổng kết thực hiện Nghị Quyết số 18 - NQ/TW
(PLVN) - Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về Tổng kết Nghị quyết 18- NQ/TW đã ban hành Kế hoạch tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18 - NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới , sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Báo Pháp luật Việt Nam trân trọng đăng toàn văn Kế hoạch: