Liệu Mỹ có truy tố được ông chủ WikiLeaks?

Nhà Trắng gọi việc WikiLeaks tiết lộ nhiều thông tin mật, nhạy cảm trên mạng Internet gây xôn xao thế giới trong những ngày vừa qua là “tội ác nghiêm trọng”. Chính quyền liên bang Mỹ đang điều tra nhà sáng lập WikiLeaks Julian Assange có vi phạm luật hình sự hay không. Liệu sau nhiều cố gắng, Mỹ có truy tố được Assange theo Luật Gián điệp của nước này?

Những tiết lộ "động trời"

Các tài liệu ngoại giao mà WikiLeaks thu thập được và gửi tới nhiều tờ báo hàng đầu thế giới mấy ngày nay đã “lôi ra ánh sáng” một cách trắng trợn những bí mật của nền ngoại giao Mỹ cũng như bí mật của nhiều nhà lãnh đạo thế giới.

Người ta có thể thấy trong mớ thông tin hỗn độn mà WikiLeaks phát tán, có thông tin nói rằng Quốc vương Ả rập Xê út Abdullah từng tuyên bố với Washington về một vụ tấn công chống Iran nhằm chấm dứt chương trình chế tạo vũ khí hạt nhân đáng ngờ của nước này. Bên cạnh đó, năm 2007, Đức được cảnh báo không thực thi lệnh bắt các nhân viên Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).

Ngoài ra, trong một số bức điện tín do Ngoại trưởng Mỹ ký, các nhà ngoại giao nước này được giao nhiệm vụ thu thập thông tin về những quan chức cao cấp nhất ở Liên Hợp Quốc, gồm tiểu sử, dữ liệu sinh trắc học (tròng mắt, mẫu ADN và dấu vân tay), thẻ tín dụng, địa chỉ email cùng mật khẩu,  mã sử dụng cho các mạng máy tính và hệ thống thông tin liên lạc chính thức. Các quan chức Liên Hợp Quốc nằm trong “vòng ngắm” này gồm cả Tổng thư ký, các Phó Tổng thư ký, chủ tịch các cơ quan đặc biệt và cố vấn của họ, trợ lý cho Tổng thư ký, chỉ huy các chiến dịch hòa bình và chỉ huy lực lượng Liên Hợp Quốc.

Cho đến nay, WikiLeaks đã tiết lộ ít nhất 9 tài liệu ngoại giao mật của Mỹ, trong đó các nhà ngoại giao Mỹ tại nhiều quốc gia trên thế giới được giao nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo. Những nước mà giới ngoại giao Mỹ được yêu cầu kiêm luôn nhiệm vụ điệp viên được nhắc đến có Bulgari, Israel, Jordan, Syria và Ả rập Xê út.

Liên quan đến khu vực đang khủng hoảng, những tài liệu của WikiLeaks nói rằng Trung Quốc ngày càng thất vọng trước động thái của CHDCND Triều Tiên và Đại sứ Trung Quốc từng cảnh báo chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng là “một mối đe dọa tới toàn bộ nền an ninh thế giới”. Thậm chí, các tài liệu này còn viết rằng, nhiều quan chức Trung Quốc bắt đầu nghĩ tới việc bán đảo Triều Tiên nên được thống nhất dưới sự điều hành của Seoul.

Không chỉ tiết lộ các công hàm, tài liệu liên quan tới chính sách đối ngoại của Mỹ với các nước, WikiLeaks còn tiết lộ một số bức điện khác, trong đó, đưa ra những lời nhận xét về nhiều lãnh đạo thế giới. Trong một bức điện, các nhà ngoại giao Mỹ coi Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy là một người đàn ông “dễ tự ái và độc đoán” hay nước Nga có thể sẽ là một “Quốc gia mafia tiềm tàng”.

Thủ tướng Italia Silvio Berlusconi còn bị một nhà ngoại giao Mỹ tại Roma mô tả là “vô tích sự và phù phiếm” với tư cách là một nhà lãnh đạo châu Âu hiện đại”. Nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel thì bị coi là một người “không thích mạo hiểm và thiếu sáng tạo”. Một vài lời lẽ “chợ búa” như “gã già điên khùng” cũng được lôi ra để chỉ Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe. Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad còn bị cho là một “Adolf Hitler” trong một số tài liệu ngoại giao của Mỹ.

“Vụ khủng bố 11/9” bằng tin học?

Phát ngôn viên Văn phòng Tổng thống Mỹ Robert Gibbs tuyên bố hôm 29/11 rằng, WikiLeaks và những người phát tán những thông tin mật của Mỹ “là những tội phạm”, đồng thời đánh giá việc rò rỉ này “là sự vi phạm nghiêm trọng luật pháp và là mối đe dọa nghiêm trọng  đối với những người thực hiện và hỗ trợ chính sách đối ngoại của chúng tôi”. Về phần mình, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton nói tới một vụ “tấn công chống cộng đồng quốc tế”.

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton. Ảnh: AFP

Hôm 29/11, nhiều đối tác của Washington cũng đã lên tiếng chỉ trích phương pháp công bố thông tin của WikiLeaks. Pháp cho rằng cách tiết lộ thông tin của trang web này là “quá đáng” và “vô trách nhiệm”. Ngoại trưởng Italia Franco Frattini thì lo ngại về “một vụ khủng bố 11-9 đối với nền ngoại giao thế giới”. Trong khi đó, Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad cho rằng những tài liệu mật mà WikiLeaks công bố “không có giá trị” và đây “là một phần của chiến dịch chiến tranh thông tin” chống Tehran do Mỹ điều khiển. 

Tuy nhiên, một số nhà lãnh đạo bị chế giễu hoặc bị cáo giác trong những tài liệu nói trên khẳng định, “những chuyện ngồi lê đôi mách” này, như lời Bộ trưởng Ngoại giao Đức Guido Westerwelle, không gây tổn hại tới quan hệ của Đức với Washington. Phát ngôn viên của Thủ tướng Anh David Cameron cũng nhấn mạnh, nước này sẽ tiếp tục “làm việc chặt chẽ với Mỹ”.

Tại Washington, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu thì cho hay, ông sẽ đề cập tới những công hàm được cho là “cực kỳ nguy hiểm này” với Ngoại trưởng Mỹ Clinton. Afghanistan cũng không cho rằng, quan hệ của Afghanistan với Mỹ sẽ chịu ảnh hưởng, bất chấp những tài liệu này mô tả Tổng thống Hamid Karzai như “kẻ hèn yếu” và người anh em Ahmed Wali của ông như một “nam tước ma túy biến chất”.

Về phần mình, Mỹ đang tính toán “trả đũa” WikiLeaks xoay quanh hai trụ cột: truy tố và phòng ngừa những vụ rò rỉ mới. Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Eric Holder nhắc lại “một cuộc điều tra hình sự đang được tiến hành” và “ngay bây giờ chúng tôi chưa công bố kết quả, song điều tra vẫn đang diễn ra”. Ngoài ra, Nhà Trắng thông báo đã ra lệnh kiểm duyệt lại thủ tục an ninh để tránh những vụ tiết lộ động trời mới.

(Còn tiếp)

Quang Minh (tổng hợp)