Từ nhiều năm nay, các quốc gia trên thế giới đều ủng hộ xu thế xe điện để giảm thiểu tác hại đến môi trường, Việt Nam cũng không thể nằm ngoài quy luật đó.
Tuy nhiên, khi Bộ Tài chính không đồng ý với đề xuất này, thì quan điểm của Bộ Tài chính cũng được rất nhiều người đồng ý. Góp ý Dự thảo, Bộ Tài chính thừa nhận một số quốc gia khác có hỗ trợ tiền cho người tiêu thụ xe điện; nhưng vấn đề nằm ở chỗ chính sách trên không phù hợp với bối cảnh của Việt Nam. Ngân sách hiện còn gặp nhiều khó khăn, Nhà nước phải cân đối nguồn lực cho nhiều chương trình, dự án an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo và phát triển cơ sở hạ tầng. Do đó, theo Bộ Tài chính, việc hỗ trợ tiền cho người mua ô tô điện sẽ tạo áp lực lên chi tiêu ngân sách.
Bộ Tài chính cho rằng, hiện nay các chính sách hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước ưu tiên cho người nghèo, đối tượng thuộc vùng sâu, vùng xa và có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Trong khi đó, người mua ô tô nói chung là người có thu nhập cao, tập trung chủ yếu ở khu vực đô thị.
Ngoài nội dung này, Bộ Tài chính cũng không đồng tình với một số đề xuất khác của Bộ GTVT liên quan chính sách thuế cho xe điện.
Cụ thể, Dự thảo đề xuất tiếp tục ưu đãi mức thuế tiêu thụ đặc biệt cho ô tô điện sản xuất lắp ráp trong nước loại chở người từ 9 chỗ trở xuống là 3%, kể cả sau ngày 28/2/2027.
Theo quy định hiện nay, từ 1/3/2022 - 28/2/2027, xe điện chạy pin tùy theo chỗ ngồi được ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt 1 - 3%. Từ đầu tháng 3/2027 trở đi, thuế suất với xe điện sẽ điều chỉnh 4 - 11%, trong khi mức thuế này với xe chạy xăng và nhiên liệu hóa thạch là 15 - 150%.
Quy định này, theo Bộ Tài chính được áp dụng thống nhất với cả xe nhập khẩu và xe sản xuất lắp ráp trong nước, bảo đảm tuân thủ các quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Việc kiến nghị tiếp tục giữ thuế 3% với xe trong nước là không phù hợp theo quy định Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và vi phạm quy tắc đối xử quốc gia của WTO, đồng thời vi phạm Hiệp định trợ cấp và các biện pháp đối kháng WTO.
Bên cạnh đó, theo Bộ Tài chính, một số đề xuất khác như miễn thuế giá trị gia tăng (VAT) với xe điện trong 5 năm đầu, giảm 50% năm tiếp theo; miễn lệ phí trước bạ trong 5 năm đầu và giảm 50% trong hai năm tiếp theo... là không phù hợp. Bộ Tài chính đề nghị Bộ GTVT bỏ những kiến nghị này khỏi Dự thảo Báo cáo.
Một số đề xuất của Bộ GTVT là phù hợp với xu hướng thế giới. Nhưng những lập luận phản bác của Bộ Tài chính như đã nêu trên cũng là rất thuyết phục, hợp lý, hợp tình; như cha ông ta có câu “liệu cơm, gắp mắm”.
