Liên quan đến bà Yingluck Shinawatra: Cách nào hóa giải nguy cơ bất ổn chính trị ở Thái Lan?

Ngày 25/8, Tòa án Tối cao Thái Lan dự kiến ra phán quyết về buộc tội lơ là trách nhiệm liên quan đến cựu Thủ tướng Yingluck Shinawatra, một quyết định có nguy cơ đe dọa khơi dậy các căng thẳng chính trị tại nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á này. 

Tuy nhiên, bà Yingluck đã không có mặt với lý do sức khỏe, dẫn tới việc Tòa án Tối cao ban hành lệnh bắt giữ vì lo sợ bà có hành vi bỏ trốn. Phiên xét xử được ấn định lại vào ngày 27/9 tới. 

Bà Yingluck, nhà lãnh đạo bị lật đổ sau một cuộc đảo chính năm 2014, có thể sẽ đối mặt với bản án 10 năm tù giam nếu bị kết án thiếu trách nhiệm gây thiệt hại trong chính sách trợ giá gạo theo chương trình trị giá 26 tỷ USD của chính phủ. Bà Yingluck đã phủ nhận cáo buộc và cho rằng phiên tòa kéo dài hai năm thực chất có động cơ chính trị. 

Nguy cơ mâu thuẫn

Theo Bloomberg, phán quyết của tòa có thể sẽ khơi lại những mâu thuẫn nghiêm trọng từng kích động các vụ đụng độ bạo lực trong suốt thập kỷ qua giữa những người ủng hộ chế độ quân chủ tại thành thị với các tầng lớp nhân dân ở nông thôn ủng hộ cựu Thủ tướng lưu vong Thaksin Shinawatra, anh trai của bà Yingluck. Các đồng minh của ông Thaksin đã giành chiến thắng trong 5 cuộc bầu cử gần đây, và đều bị lật đổ bởi tòa án hoặc quân đội. 

Giám đốc phụ trách nghiên cứu Paul Chambers của Viện các Vấn đề Đông Nam Á tại Chiang Mai cho rằng phán quyết đối với bà Yingluck, dù “có tội” hay “vô tội” cũng đều sẽ kích động bên này hay bên khác trong chính trường Thái Lan”. Ông nói: “Xã hội Thái Lan bị chia rẽ nghiêm trọng bởi gia đình Shinawatras, 16 năm suốt từ khi Thaskin lần đầu tiên đắc cử”. 

Trước ngày tòa ấn định phiên xét xử, bà Yingluck đã kêu gọi những người ủng hộ không tập trung về khu vực tòa án, trong khi chính quyền quân sự của Thủ tướng Prayuth Chan-Ocha tăng cường công tác an ninh đề phòng bất ổn. Ban đầu tòa dự kiến ngày 25/8 sẽ xét xử cả bà Yingluck và ông Boonsong Teriyapirom, từng là Bộ trưởng Thương mại trong chính phủ của bà.

Tòa án Tối cao Thái Lan

Theo tạp chí The Economist, nhiều người dân Thái Lan phản đối việc xét xử bà Yingluck. Khi tài khoản ngân hàng của bà bị đóng băng trong vài tháng trở lại đây, một làn sóng bất bình đã bùng phát.

Tuy nhiên, nhiều đồng minh của bà có thể sẽ chần chừ trong việc kích động bạo loạn nếu phán quyết của tòa bất lợi cho cựu lãnh đạo này. Sau khi hàng trăm người ủng hộ bà tập trung tại khu vực xét xử trong phiên tòa hồi tháng 7, nhiều người, kể cả cựu Bộ trưởng Thương mại Wattana Muangsuk, đã bị đe dọa tống giam. 

Cách nào hóa giải?

Ông Win Udomrachtavanich, Chủ tịch Tập đoàn An ninh KTB (Thái Lan), có trụ sở tại Bangkok, được Bloomberg dẫn lời bình luận: “Kết luận trắng án (đối với bà Yingluck) sẽ hóa giải mọi lo ngại về nguy cơ nảy sinh bạo lực… Trong khi đó, nếu bà Yingluck bị tuyên là có tội, chắc chắn nguy cơ bất ổn chính trị sẽ gia tăng. Rất khó để dự đoán xem điều gì sẽ xảy ra”. 

Theo nhận định của ông Florian Reinold, nhà điều phối khu vực Thái Lan của chương trình học bổng Giảng dạy châu Á thuộc Quỹ Robert Bosch, nếu bà Yingluck bị tuyên có tội, cơ hội dành cho đảng Pheu Thai trong cuộc bầu cử tới sẽ bị thu hẹp đáng kể. Bloomberg dẫn lời ông nói: “Nếu bà Yingluck trắng án, Pheu Thai sẽ có được một lực đẩy mới trong các cuộc bầu cử vào năm tới, điều mà chắc chắn chính phủ quân sự đương nhiệm không hề mong muốn”. 

Truyền thông Thái Lan hiện bị kiểm duyệt chặt chẽ. Sau vụ đảo chính gần đây nhất, 14 đài truyền hình vệ tinh và khoảng 3.000 đài phát thanh địa phương đã phải đóng cửa tạm thời. Các thông tin chỉ được đăng tải khi những vấn đề chính trị liên quan đã qua kiểm duyệt chặt chẽ…