Lấy ý kiến rộng rãi sửa đổi Nghị định 193 hướng dẫn thi hành Luật Địa chất và khoáng sản

Nảy sinh bất cập khi triển khai Nghị định số 193/2025/NĐ-CP

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ tình hình thực hiện Nghị định số 193/2025/NĐ-CP ngày 02/7/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Địa chất và khoáng sản đã phát sinh nhiều khó khăn cần được kịp thời sửa đổi, bổ sung.

Việc điều chỉnh này nhằm bảo đảm sự đồng bộ với các Luật liên quan đang được sửa đổi, đồng thời tránh ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư kinh doanh, tiến độ dự án đầu tư công và hiệu quả quản lý tài nguyên.

Một số thành phần hồ sơ thay đổi theo các luật liên quan (như Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch…). Do đó, việc yêu cầu tổ chức, cá nhân trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản phải có thêm “Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư” là không cần thiết, gây kéo dài thời gian và phát sinh chi phí.

Đối với cơ chế đặc thù cho vật liệu xây dựng: Nhu cầu vật liệu xây dựng thông thường (cát, đá, đất san lấp…) cho các dự án đầu tư công và dự án trọng điểm ngày càng lớn. Trong khi đó, Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP ngày 21/9/2025 đã cho phép cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản nhóm III làm vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án đặc thù, theo đó không phải thực hiện thủ tục quyết định/chấp thuận chủ trương đầu tư, thủ tục đất đai (trừ chuyển mục đích sử dụng đất quốc phòng, an ninh) và thủ tục môi trường.

Vì vậy, cần cụ thể hóa việc mở rộng tiêu chí xác định khu vực không đấu giá (Điều 143 Nghị định 193/2025/NĐ-CP) để bao gồm: Khoáng sản nhóm III làm VLXD cho các dự án trọng điểm cấp tỉnh; Dự án quan trọng quốc gia; Dự án đầu tư công khẩn cấp, chương trình mục tiêu quốc gia; Khu vực có khoáng sản phục vụ sản xuất xi măng hoặc chế biến sâu.

Về tiền cấp quyền khai thác khoáng sản: Cần đơn giản hóa và bổ sung quy định về quyết toán tiền cấp quyền đối với các giấy phép được cấp trước ngày 01/7/2025 nhưng còn hiệu lực. Điều này nhằm phù hợp với khoản 9 Điều 111 Luật Địa chất và khoáng sản, đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân khai thác.

Về thu hồi và xử lý khoáng sản dôi dư: Hiện chưa có quy định rõ về thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử lý khoáng sản nhóm II, III, IV dôi dư đã tập kết tại bãi thải, bãi chứa từ các dự án xây dựng (như dự án giao thông). Điều này dẫn đến lãng phí tài nguyên và tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định được xây dựng nhằm cụ thể hóa những nội dung mà Luật Địa chất và khoáng sản đã sửa đổi, đồng thời điều chỉnh toàn diện Nghị định số 193/2025/NĐ-CP để giải quyết các vướng mắc của địa phương và doanh nghiệp trong quá trình thực thi.

Sửa Nghị định số 193 nhằm khắc phục khó khăn, vướng mắc

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 193/2025/NĐ-CP nhằm: Bảo đảm tính đồng bộ với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản; Tương thích với Nghị định số 136/2025/NĐ-CP về phân cấp, phân quyền; Phù hợp với các cơ chế, chính sách đặc thù theo Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP.

Dự thảo cũng hướng đến việc cắt giảm thủ tục không cần thiết (như thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với mỏ đã trúng đấu giá), tháo gỡ rào cản pháp lý, xử lý các vướng mắc thực tiễn và khắc phục những hạn chế phát sinh trong quá trình thi hành.

Mục tiêu là tạo hành lang pháp lý minh bạch, thống nhất; nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên; sử dụng khoáng sản tiết kiệm và hiệu quả.

Điều 89 (Cấp phép khai thác khoáng sản nhóm IV): Tổ chức, cá nhân trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản không phải thực hiện thủ tục lựa chọn nhà đầu tư.