Tại buổi trao đổi giữa Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cùng các chuyên gia của Bộ với các DN thành viên của Phòng Thương mại châu Âu (EuroCham) mới đây, EuroCham hoan nghênh Chính phủ đã ban hành Nghị định 51/2010/NĐ-CP về hóa đơn (HĐ) tự in và Thông tư 153/2010/TT-BTC (28/9/2010) hướng dẫn thực hiện Nghị định 51.
Đây là bước cải tiến quan trọng về thủ tục hành chính thuế, qua đó khuyến khích các giao dịch để tạo ra môi trường kinh doanh hiệu quả hơn sau 5 năm Luật giao dịch điện tử được quốc hội thông qua... Tuy nhiên, EuroCham cũng lưu ý rằng hiện nay vẫn thiếu những hướng dẫn thực hiện cho phép cộng đồng DN thực thi tốt các luật và các quy định mới về HĐ...
Quá nhiều thông tư hướng dẫn?
Thông tư số 153 vẫn yêu cầu: (i) HĐ phải được phát hành và cung cấp cho khách hàng ngay sau khi hoàn thành các giao dịch bán hàng; và (ii) HĐ giấy hoặc HĐ điện tử phải được dùng làm tài liệu bằng chứng chính thức để kê khai và quyết toán thuế GTGT, công nhận doanh thu và chi phí, cũng như kế toán và thanh toán. Hơn nữa, HĐ giấy được sử dụng trong thực tế là bằng chứng duy nhất chứng minh hàng hoá được sản xuất và kinh doanh hợp pháp. Như vậy, phải luôn luôn có HĐ đi kèm theo hàng hóa (HH) thực tế trong lưu thông và vận chuyển. Về khía cạnh này, các lợi ích của HĐ điện tử hiện nay vẫn còn là câu hỏi.
Do những yêu cầu nặng nề như vậy, mỗi lô hàng vận chuyển vẫn cần phải kèm theo một HĐ riêng. Điều này thường dẫn đến số lượng HĐ ngày càng tăng, kéo theo khối lượng công việc tăng tại các bộ phận hậu cần của tất cả các DN và từ đó cản trở việc cải thiện hiệu quả và năng suất của các DN có liên quan. Hơn nữa, hiện không có Trung tâm Trao đổi Dữ liệu Điện tử (EDI) quốc gia, nơi sẽ cho phép tất cả các DN, bất kể quy mô và bí quyết công nghệ, trao đổi thông tin giao dịch theo định dạng điện tử, nên một lần nữa, những lợi ích của HĐ điện tử trong khía cạnh này vẫn còn là câu hỏi.
”EuroCham rất tiếc là Thông tư 153 vẫn chưa cung cấp được các hướng dẫn chi tiết về cách áp dụng các HĐ tự in và HĐ điện tử. Thay vào đó, Bộ Tài chính đã chỉ ra rằng sẽ ban hành các Thông tư riêng để hướng dẫn các vấn đề còn tồn đọng. Chúng tôi lo ngại rằng có quá nhiều các Thông tư hướng dẫn về quản lý HĐ có thể tạo ra việc áp dụng chồng chéo và sự hiểu lầm không mong muốn...”- EuroCham lên tiếng.
Hóa đơn nhập khẩu: Phiền toái còn nhiều?
Đối với các HH nhập khẩu (NK), Thông tư 12/2007/TTLT-BTC-BTM-BCA ngày 28/2/2007 do liên bộ ban hành (Bộ Tài chính, Bộ Công thương và Bộ Công an) yêu cầu tất cả các HH NK phải luôn luôn kèm theo các HĐ và tài liệu chứng minh ràng HH đó được NK hợp pháp trong quá trình “lưu thông” HH. HH trong “lưu thông” có nghĩa là HH đang trên đường vận chuyển, đang bày bán, để tại kho, bến, bãi, tại cơ sở SXKD hoặc tại địa điểm khác. Hơn nữa Thông tư 12 cũng nêu rằng HH NK đang được vận chuyển bằng các phương tiện giao thông, để tại kho, bến, bãi hoặc tại địa điểm khác chưa đăng ký tham gia hoạt động SXKD của cơ sở với cơ quan thuế và HH NK thuộc Danh mục hàng NK có điều kiện; các HĐ và chứng từ (CT) chứng minh phải được xuất trình ngay tại thời điểm kiểm tra hoặc trong vòng 24h kể từ thời điểm kiểm tra đối với các HH khác. Không xuất trình đầy đủ HĐ, CT ngay hoặc trong vòng 24h, trong trường hợp đó có thể sẽ bị xử lý vi phạm.
HH đó sẽ bị coi là NK bất hợp pháp và sẽ bị tịch thu. Những yêu cầu trên là cồng kềnh hoặc nặng nề cho các DN và thời gian để trình các CT là không hợp lý vì có rất nhiều tình huống khác nhau mà DN không thể nộp các HĐ và CT đúng hạn. Ngoài ra, các yêu cầu về thời gian như vậy là không tuân thủ đúng theo Pháp lệnh về xử lý vi phạm hành chính. Theo các DN EuroCham, việc xử lý vi phạm và tịch thu không nên áp dụng nếu như HH đó được NK hợp pháp...
Cần thiết thành lập EDI
Các DN EuroCham kiến nghị, Chính phủ cần thực thi luật cho phép: (i) sử dụng CT không phải là HĐ (ví dụ Phiếu Giao hàng, đối với HH trong vận chuyển); Phát hành HĐ thường xuyên (trên giấy) định kỳ hàng tháng; Sử dụng dữ liệu điện tử trong nhiều giao dịch thương mại chuẩn, quan trọng nhất là đơn đặt hàng và HĐ; và dữ liệu điện tử được dùng làm CT pháp lý cho thuế GTGT, công nhận doanh thu và chi phí, kế toán và tự kê khai và quyết toán thuế.
Các DN EuroCham cũng cho rằng các yêu cầu phiền toái về HH phải kèm HĐ và CT trong tất cả thời gian khi HH “lưu thông” và đặc biệt là giới hạn thời gian cho việc nộp các CT nên được loại bỏ. Các nhà mua và bán cũng không yêu cầu những HĐ và CT đó. Nếu vì mục đích quản lý từ phía cơ quan nhà nước thì có thể dựa trên việc khai báo của DN và tự đánh giá (hoặc ghi chú vận chuyển của DN) và quản lý của chính phủ có thể thực hiện thông qua Trung tâm Trao đổi Dữ liệu Điện tử (EDI) quốc gia Chính phủ nên định hướng thành lập một hạ tầng cho EDI quốc gia. bao gồm cả việc lắp đặt kỹ thuật, thiết lập tiêu chuẩn và quản trị…
Đại diện Bộ Tài chính đã giải đáp vướng mắc của DN và tiếp thu ý kiến về việc thiết lập hệ thống cơ sở hạ tầng EDI, bao gồm cả kỹ thuật công nghệ, tiêu chuẩn thiết lập và quản trị…
Thanh Lan
