Lập hợp đồng bảo hiểm ảo có thể bị khép tội hình sự

(PLO) - Đây là khẳng định của luật sư Nguyễn Khắc Thành Đạt - Đoàn Luật sư TP.HCM khi trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán về tình trạng hợp đồng bảo hiểm ảo trong bảo hiểm nhân thọ đang có dấu hiệu gia tăng.

Ông nhìn nhận ra sao về tình trạng “chơi game” hợp đồng bảo hiểm?

Nhiều năm trước, tình trạng “chơi game” này chỉ diễn ra ở quy mô nhỏ.

Cụ thể, một đại lý có thể bỏ tiền ra mua bảo hiểm cho bản thân, hoặc người nhà, bạn bè của mình với mục đích là chạy theo các chương trình thi đua của doanh nghiệp bảo hiểm, hoặc để trụ hạng.

Nhưng hiện tại, diễn biến này đã biến tướng thành chiêu trò bài bản, thậm chí có tổ chức, với hệ thống đại lý ma và hợp đồng bảo hiểm ảo.

Đại lý ma là những đại lý có tên mà không có người, hoặc có người, nhưng người đó không làm bảo hiểm nhân thọ. Còn hợp đồng ảo là những hợp đồng không có thực; khách hàng không bỏ tiền ra đóng phí bảo hiểm, thậm chí không biết đến sự tồn tại của hợp đồng này.

Chẳng hạn, một quản lý đại lý có thể dựng nên hệ thống đại lý ma dưới trướng, gồm nhiều tầng nấc. Sau đó, anh ta tạo ra những hợp đồng ảo mang danh đại lý ma tư vấn. Người này bỏ tiền ra đóng phí bảo hiểm năm nhất, nhận thù lao từ doanh nghiệp bảo hiểm và hưởng phần chênh lệch.

Tại sao lại có phần chênh lệch? Bởi doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chi trả hoa hồng bảo hiểm, thù lao cho các cấp quản lý, các khoản thưởng như thưởng tuyển dụng, đại lý mới hoạt động, thưởng doanh số theo tháng/quý... Tất cả các khoản này cộng lại, ở một số công ty, có thể lên đến 120%, 140% so với phí năm đầu, thậm chí còn cao hơn.

Được biết, có cá nhân đã hưởng lợi nhiều tỷ đồng trong thời gian ngắn nhờ thực hiện chiêu trò này. Tất nhiên, họ sẽ không đóng phí bảo hiểm năm 2 và những năm về sau. Những hợp đồng bảo hiểm này (vốn là hợp đồng ảo) xem như mất hiệu lực và doanh nghiệp bảo hiểm bị lỗ. 

Nếu trường hợp này xảy ra, ai là người bị hại, thưa ông?

Khi xây dựng hệ thống đại lý ma bán hợp đồng ảo, thường quản lý đại lý sẽ thực hiện các thủ đoạn chính sau: Làm giấy tờ giả cho quản lý cấp dưới; giả mạo hồ sơ, chữ ký người đăng ký làm đại lý; hoặc giả mạo hồ sơ, chữ ký của khách hàng tham gia bảo hiểm.

Ban đầu, đối tượng bị hại là doanh nghiệp bảo hiểm, nhưng nếu xem xét kỹ, người bị thiệt hại lại là các khách hàng mua bảo hiểm của doanh nghiệp đó. 

Có ý kiến cho rằng, hành vi lập hợp đồng ảo để lấy tiền chênh lệch (giữa phí bảo hiểm năm nhất với khoản thù lao do doanh nghiệp bảo hiểm chi trả) chỉ vi phạm quy định của ngành bảo hiểm, không vi phạm pháp luật hình sự. Ông nghĩ sao về điều này?

Thực ra, hành vi này có thể xem là hành vi phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Về nguyên tắc, lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi của một người bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác. Thủ đoạn gian dối được thể hiện bằng những hành vi cụ thể nhằm đánh lừa chủ sở hữu hoặc người quản lý tài sản.

Có thể phân tích cấu thành tội phạm như sau:

Thứ nhất, về chủ thể thực hiện tội phạm: Người trên 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ, có thể chắc chắn những người can dự vào diễn biến này đều trên 18 tuổi.

Thứ hai, khách thể của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản: Cũng tương tự các tội có tính chất chiếm đoạt khác, tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản không xâm phạm đến quan hệ nhân thân, mà chỉ xâm phạm đến quan hệ sở hữu. Rõ ràng, việc lập hợp đồng ảo là hành vi chiếm đoạt tài sản do doanh nghiệp bảo hiểm sở hữu.

Thứ ba, về mặt khách quan của tội phạm: Do đặc điểm riêng của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản nên người phạm tội chỉ có một hành vi khách quan duy nhất là “chiếm đoạt”, nhưng chiếm đoạt bằng thủ đoạn gian dối.

Thủ đoạn gian dối cũng được thể hiện bằng những hành vi cụ thể nhằm đánh lừa chủ sở hữu hoặc người quản lý tài sản thông qua nhiều hoạt động giả mạo giấy tờ, chứng từ, chữ ký cho quản lý đại lý cấp dưới, đại lý bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm.

Thứ tư, về hậu quả và mối quan hệ nhân quả: Hậu quả của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là thiệt hại về tài sản, mà cụ thể là giá trị tài sản bị chiếm đoạt. Theo quy định, giá trị tài sản bị chiếm đoạt từ trên 2 triệu đồng mới cấu thành tội phạm. Trở lại hành vi lập hợp đồng ảo bảo hiểm nhân thọ, giá trị tài sản bị chiếm đoạt lên đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỷ đồng.

Thứ năm, về mặt chủ quan của tội phạm: Người phạm tội cố ý thực hiện hành vi phạm tội (không thể diễn ra dưới hình thức lỗi vô ý).

Tóm lại, có đầy đủ căn cứ để xem xét hành vi lập hợp đồng ảo trong bảo hiểm nhân thọ là hành vi phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174, Bộ luật Hình sự hiện hành. 

Vậy chế tài xử phạt với hành vi này như thế nào?

Hành vi này có thể bị xử phạt khá nghiêm khắc, tùy thuộc vào số tiền bị chiếm đoạt. Nếu chiếm đoạt từ trên 500 triệu đồng trở lên, có thể bị phạt tù trong khung hình phạt từ 12 năm đến 20 năm, thậm chí tù chung thân (theo Điều 174, Bộ luật Hình sự).

Tin cùng chuyên mục

Căn nhà ông Cảnh liền kề công trình đang được phá dỡ. (Ảnh: Nguyễn Tuấn)

Sở Xây dựng Hà Nội: Kiểm tra xác minh phản ánh “tháo dỡ công trình gây hư hại nhà hàng xóm”

(PLVN) - Liên quan đơn thư của ông Nguyễn Trọng Cảnh (ngụ ngách 23, ngõ 82, phố Chùa Láng, quận Đống Đa, TP Hà Nội) phản ánh nhà liền kề phá dỡ gây mất an toàn, ảnh hưởng tài sản, kết cấu nhà mình; đại diện Sở Xây dựng cho biết đã thực hiện kiểm tra, xác minh cũng như hỗ trợ UBND quận Đống Đa giải quyết theo thẩm quyền.

Đọc thêm

Tiếp vụ dấu hiệu gian dối trong một hồ sơ khai tử tại Quận 8 (TP HCM): Cần giám định chữ ký trong bộ hợp đồng chuyển nhượng tài sản

Tiếp vụ dấu hiệu gian dối trong một hồ sơ khai tử tại Quận 8 (TP HCM): Cần giám định chữ ký trong bộ hợp đồng chuyển nhượng tài sản
(PLVN) - Sau khi PLVN có bài viết “Dấu hiệu gian dối trong hồ sơ khai tử “đại gia” nổi tiếng quận 8, TP HCM”, nhiều độc giả quan tâm, thắc mắc, đặt câu hỏi “chết thực tế ngày 20 nhưng gian dối khai tử lùi ngày thành 27/12 để làm gì?”. Đây cũng chính là vấn đề mà một số người liên quan sự việc đã có đơn đề nghị cơ quan chức năng làm rõ.

Hà Nội: Thành lập Ban Chỉ đạo về thực hiện các biện pháp phòng, chống lãng phí

Hội nghị công bố Quyết định của UBND Thành phố thành lập Ban Chỉ đạo về thực hiện các biện pháp phòng, chống lãng phí .
(PLVN) - Ngày 20/11/2024 , UBND Thành phố quyết định ban hành Quyết định số 6037/QĐ-UBND thành lập “Ban Chỉ đạo về thực hiện các biện pháp phòng, chống lãng phí của UBND thành phố Hà Nội” do đồng chí Trần Sỹ Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Thành phố làm Trưởng Ban Chỉ đạo.

Sự việc thu hồi đất thực hiện dự án nuôi trồng thủy sản Cảnh Long (Thanh Hóa): Trả lời của UBND TX Nghi Sơn

Sự việc thu hồi đất thực hiện dự án nuôi trồng thủy sản Cảnh Long (Thanh Hóa): Trả lời của UBND TX Nghi Sơn
(PLVN) - Báo PLVN vừa nhận được Văn bản 4148/UBND-GPMB của UBND TX Nghi Sơn gửi Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa báo cáo, trả lời Báo PLVN về giải quyết đơn thư của ông Lê Ngọc Thách (ngụ tổ dân phố Nam Châu, phường Hải Châu) theo ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại Văn bản 11186/UBND-TD ngày 2/8/2024.

Tiêu chuẩn khám sức khoẻ lái xe từ năm 2025

Ảnh minh hoạ
(PLVN) - Bộ Y tế mới ban hành Thông tư số 36 ngày 16/11/2024 quy định về tiêu chuẩn sức khỏe, việc khám sức khỏe định kỳ đối với người hành nghề lái xe ô tô; cơ sở dữ liệu của người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng.

Công trình trụ sở TAND huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh): TAND tối cao cho biết 'việc lập dự toán dự án bảo đảm đúng pháp luật'

Công trình trụ sở TAND huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh): TAND tối cao cho biết 'việc lập dự toán dự án bảo đảm đúng pháp luật'
(PLVN) - Liên quan đến phản ánh của bạn đọc cho rằng có dấu hiệu nâng khống hóa đơn trong việc thi công dự án xây dựng mới trụ sở làm việc TAND huyện Kỳ Anh (tỉnh Hà Tĩnh): mới đây, TAND tối cao đã có Văn bản 312/TANDTC-KHTC phản hồi Báo PLVN, cho biết, việc lập dự toán của dự án đã bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Chủ đầu tư căn cứ trên kết quả thẩm tra, thẩm định của các bên liên quan để phê duyệt dự toán, tổ chức đấu thầu. Không có dấu hiệu nâng khống giá trong việc lập dự toán xây dựng công trình.

Cần chế tài mạnh hơn với hành vi liên quan ma túy

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Hậu quả của ma túy, “ngáo đá”, là vấn đề nhức nhối trong xã hội bấy lâu nay. Một minh chứng rõ ràng tang thương mới nhất là vụ án xảy ra ở một tỉnh phía Nam cuối tháng 10/2024, khi một cháu bé 14 tuổi đi bán vé số, vô cớ bị một đối tượng tấn công tử vong ngay trên đường.

Một số vấn đề liên quan dự án khu phố chợ Chiên Đàn (Quảng Nam): UBND huyện Phú Ninh trả lời

Dự án khu phố chợ Chiên Đàn. (Ảnh: Anh Huy)
(PLVN) - Dự án khu phố chợ Chiên Đàn (xã Tam Đàn, huyện Phú Ninh) được UBND tỉnh Quảng Nam chấp thuận chủ trương đầu tư tại Công văn 6754/UBND-KTN ngày 4/12/2017. Dự án do Cty CP địa ốc Newland Quảng Nam làm chủ đầu tư với diện tích khoảng 9,8 ha, tổng số 328 căn (đất ở chia lô), quy mô dân số khoảng 1.600 người.

Đưa người đi lao động nước ngoài trái phép sẽ bị xử lý như thế nào?

Ảnh minh họa
(PLVN) - "Lợi dụng tâm lý những người có hoàn cảnh khó khăn, muốn đi lao động ở nước ngoài, một số đối tượng đăng thông tin trong các hội, nhóm trên mạng xã hội để tuyển lao động đi làm việc ở nước ngoài “việc nhẹ lương cao”. Những đối tượng có hành vi vi phạm trên sẽ bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật?" - bạn Minh Anh (Sơn La) hỏi. 

Bà Trương Mỹ Lan đề nghị thi hành án chủ động để khắc phục hậu quả: Cục THADS TP HCM chuyển đơn đến TAND Cấp cao

Bị cáo Trương Mỹ Lan tại phiên tòa đang diễn ra. (Ảnh: Thanh Tùng)
(PLVN) - TAND Cấp cao tại TP HCM đang mở phiên phúc thẩm xét xử bị cáo Trương Mỹ Lan và các đồng phạm trong giai đoạn 1 vụ án xảy ra tại Cty Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các đơn vị có liên quan. Trước đó, ngày 23/10/2024, bà Lan đã có đơn gửi Cục Thi hành án Dân sự (THADS) TP HCM đề nghị THA chủ động để khắc phục hậu quả vụ án.

Sau thời gian tạm hoãn hợp đồng lao động có phải nhận lại người lao động không?

Luật sư Nguyễn Quang Tâm.
(PLVN) - Bạn Duy Khang (Hải Phòng) hỏi: Do tình hình sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn nên công ty tôi muốn tạm hoãn hợp đồng với một số người lao động (NLĐ). Xin hỏi, thời gian tạm hoãn hợp đồng lao động (HĐLĐ) được quy định thế nào? Sau thời gian tạm hoãn HĐLĐ công ty có phải nhận lại NLĐ không?

Chi nhánh VPĐKĐĐ Thủ Đức (TP HCM): Một số vấn đề cần làm rõ trong một hồ sơ đăng ký biến động đất đai

Liên 1, biên nhận 375 và biên nhận 376 có chữ ký, dấu vân tay tên bà Mai nhưng bị tẩy xóa.
(PLVN) - Bà Ngô Thị Mai (SN 1967) cho rằng, là người nộp hồ sơ đăng ký cập nhật biến động căn nhà vừa mua nhưng Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) Thủ Đức (TP HCM) lại trả kết quả cho chủ cũ, dẫn đến bà không nhận được sổ đỏ và tài sản. Trong khi đó, Chi nhánh VPĐKĐĐ cho rằng trả kết quả đúng quy định.

UBND xã Chàng Sơn (Hà Nội) bị phản ánh vi phạm khi tháo dỡ công trình: UBND huyện Thạch Thất ra kết luận

Công trình vi phạm của ông Trường bị UBND xã Chàng Sơn cưỡng chế phá dỡ khi chưa thiết lập đầy đủ hồ sơ xử lý vi phạm hành chính. (Ảnh: Bạn đọc cung cấp)
(PLVN) - UBND huyện Thạch Thất (Hà Nội) vừa có Văn bản 13/KL-UBND kết luận nội dung tố cáo Chủ tịch UBND xã Chàng Sơn cho tháo dỡ công trình vi phạm trên đất ruộng phần trăm (đất nông nghiệp dùng cho mục đích công ích - NV) khi chưa thiết lập đầy đủ hồ sơ để xử lý vi phạm hành chính; là tố cáo đúng.

Mô hình “Hội - Đoàn - Trường” phối hợp tuyên truyền, giáo dục: Học sinh hào hứng học kỹ năng sống được nhận quà

Sáng 11/11, tại các trường học trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, nhiều hoạt động tuyên truyền, giáo dục Luật Giao thông đường bộ, kỹ năng sống đã được tổ chức.
(PLVN) - Sáng 11/11, gần 2.000 học sinh Trường tiểu học Nguyễn Văn Tây, P Bình Chiểu, TP Thủ Đức (TP.HCM), sôi nổi tham gia tiết học An toàn giao thông và phòng chống đuối nước, đồng thời được nhận những phần quà hấp dẫn. Đây là hoạt động thiết thực từ sự phối hợp thú vị theo mô hình “Hội - Đoàn - Trường” giữa Hội Liên hiệp Phụ nữ cùng với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường Bình Chiểu và Ban giám hiệu Trường Tiểu học Nguyễn Văn Tây.