Theo phản ánh của người dân xã Đồng Tân, từ tháng 9/2019-3/2020, việc khai thác trái phép tài nguyên đất đồi diễn ra nhộn nhịp, thường xuyên trên địa bàn xã này. Lúc nào cũng có bốn máy xúc công suất lớn làm việc 24/24h cùng đoàn xe ben loại lớn từ tỉnh Bắc Giang lên chở đất về để san lấp mặt bằng.
Người dân cho biết, diện tích khu vực khai thác đã bị đào, xúc đi khoảng 10ha đất đồi. Vị trí khai thác đất trái phép này một chiều giáp QL1A cũ và một chiều giáp con đường ngã ba kết nối với thôn Đồng Lai. Vị trí khai thác thuộc quản lý của xã Đồng Tân.
Việc khai thác và vận chuyển đất đồi trái phép làm hỏng cảnh quan môi trường của địa phương, tại vị trí đào bới bị lấp làm tắc nghẽn toàn bộ hệ thống thoát nước, gây ngập úng, ảnh hưởng sản xuất nông nghiệp.
Bên cạnh đó, những xe tải lớn ngày ngày chở đầy đất nguy cơ mất an toàn giao thông, lượng lớn đất thường xuyên rơi vãi xuống đường gây bụi bẩn khi trời nắng, khi mưa trơn trượt nguy hiểm.
Người dân nơi đây khẳng định, công trình này không được cấp phép. Thế nhưng, giữa “thanh thiên bạch nhật” việc đào xúc đất đồi diễn ra liên tục trong mấy tháng trời mà không có bất cứ cấp có thẩm quyền nào xử lý, ước tính hàng triệu m3 đất bị khai thác bừa bãi, trái phép và được chuyển ra khỏi địa bàn huyện Hữu Lũng bán kiếm lời.
“Sự việc trên đã được nhân dân địa phương kiến nghị lên các ban ngành quản lý tại xã Đồng Tân và UBND huyện Hữu Lũng nhưng không được xử lý. Trong khi đó, chỉ cần một hộ dân san lấp mặt bằng mấy chục m3 đất để làm nhà thì ngay lập tức bị lập biên bản xử lý phạt hành chính hàng chục triệu. Phải chăng các cấp quản lý của huyện Hữu Lũng làm ngơ, tiếp tay nên việc khai thác tài nguyên đất trái phép được diễn ra một cách công khai kéo dài như vậy”, người dân địa phương bức xúc cho biết.
Trước thực trạng trên, ngày 19/3/2020, Văn phòng UBND tỉnh Lạng Sơn đã có Văn bản 1022/VP-KTN về việc kiểm tra phản ánh của nhân dân xã Đồng Tâm về việc khai thác đất trái phép. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu giao Sở TN&MT tỉnh chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan kiểm tra thực tế, báo cáo, đề xuất UBND tỉnh Lạng Sơn xử lý.
Sau quá trình kiểm tra, Sở TN&MT tỉnh khẳng định: Việc phản ánh của nhân dân xã Đồng Tân về việc khai thác đất san lấp trái phép là có cơ sở. Đáng chú ý, trong quá trình đó người dân địa phương đã có phản ánh với trưởng thôn, trưởng thôn đã báo cáo UBND xã Đồng Tân, UBND huyện Hữu Lũng. Tuy nhiên, đến nay UBND huyện vẫn chưa có biện pháp kiên quyết xử lý triệt để, dẫn đến việc khai thác kéo dài trong suốt thời gian từ tháng 1-3/2020 với diện tích, khối lượng đất san lấp lớn, gây thất thoát tài nguyên, thất thu ngân sách nhà nước. Trách nhiệm thuộc về UBND xã Đồng Tân và huyện Hữu Lũng.
Theo Sở TN&MT tỉnh, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng trên là do UBND cấp huyện, xã chưa làm tốt công tác quản lý đất đai, khoáng sản. “Bên cạnh đó, công tác quản lý, kiểm tra, ngăn chặn, xử lý vi phạm về đất đai, khoáng sản chưa kịp thời, phát hiện vi phạm nhưng không kiên quyết xử lý, còn nể nang, tránh né và có dấu hiệu của việc bao che không xử lý, không có biện pháp ngăn chặn hiệu quả”, Sở TN&MT nhấn mạnh.
Sở TN&MT kiến nghị UBND tỉnh giao UBND huyện Hữu Lũng kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân để xảy ra tình trạng chuyển nhượng đất trái phép, sử dụng đất sai mục đích, khai thác đất, san lấp mặt bằng trái phép kéo dài trên địa bàn mà không kiểm tra, xử lý hoặc có kiểm tra nhưng không kiên quyết xử lý. Huyện Hữu Lũng kiểm điểm trước Chủ tịch UBND tỉnh khi để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn mà không xử lý hoặc đã xử lý nhưng chưa nghiêm, chưa dứt điểm để diễn ra kéo dài.
Sở TN&MT cũng kiến nghị UBND tỉnh giao Công an tỉnh chỉ đạo phòng chức năng và Công an huyện Hữu Lũng phối hợp các cơ quan chức năng tăng cường công tác kiểm soát các hoạt động khai thác tài nguyên trái phép trên địa bàn, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản trái phép, tự ý san lấp đất.
