Trong lá đơn cầu cứu cho chồng mà bà Hứa Thị Hoàn (SN 1975, trú tại thôn Điềm He 2, xã Văn An, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn) gửi cho báo PLVN có kèm theo lời gửi gắm: “Gia đình chị, cuộc sống của các cháu đều trông chờ cả vào các em”. Sau khi tiếp nhận đơn, nhóm PV đã vào cuộc tìm hiểu và phát hiện thấy vụ án mà chồng bà Hoàn - ông Hoàng Trung Tuyến (SN 1975, cùng trú tại địa chỉ trên) là bị cáo có rất nhiều điểm không bình thường.
Thủ kho bị quy kết chiếm đoạt tài sản
Ngày 14/7/2017, HĐXX TAND Tỉnh Lạng Sơn đã xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Tuyến về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 140 Bộ luật Hình sự năm 1999. Thẩm phán – chủ tọa phiên tòa là ông Chu Long Kiếm. Kết thúc phiên tòa, bị cáo đã bị tuyên phạt 14 năm tù giam về tội danh trên.
Theo bản án số 71/2017/HSST nói trên thì Tuyến ký hợp đồng làm thủ kho của Công ty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Lạng Sơn (gọi tắt là Cty Vật tư Nông nghiệp) chi nhánh huyện Văn Quan. Bị cáo có trách nhiệm nhận và xuất (bán) hàng, nhận tiền gửi về công ty.
Trong khoảng thời gian từ tháng 1/2016 đến 12/5/2016, bị cáo đã xuất 275,3 tấn phân bón các loại (có giá trị hơn 1,46 tỷ đồng) khỏi kho nhưng không báo cáo, không gửi tiền về công ty.
Sự việc được phát hiện vào cuối tháng 4/2016. Qua quan sát hàng hóa trong kho có dấu hiệu thiếu hụt bất thường, ông Hoàng Phong Kầm – trưởng chi nhánh vật tư nông nghiệp huyện Văn Quan đã gọi điện báo cho ông Nguyễn Thanh Vân – tổng giám đốc công ty.
Từ ngày 3/5/2016 đến 12/5/2016, ông Kầm đã cho điều chuyển bớt phân ở kho do Tuyến quản lý để tiến hành kiểm kê. Kết quả kiểm kê hàng hóa ngày 12/5/2016 cho thấy số lượng phân bón thực tế có trong kho tại thời điểm kiểm đếm thiếu hụt so với số lượng ghi chép trên sổ sách, báo cáo 275,3 tấn.
Sau khi có đơn của ông Nguyễn Thanh Vân, Tuyến đã bị Cơ quan CSĐT Công an Tỉnh Lạng Sơn bắt tạm giam từ ngày 22/9/2016. Viện KSND Tỉnh Lạng Sơn đã có cáo trạng số 36/VKS-P3 ngày 4/5/2017 tuy tố Tuyến về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạn tài sản quy định tại điểm a khoản 4 điều 140 Bộ luật Hình sự.
Chưa làm rõ “đường đi” của tang vật
Như vậy, qua bản án sơ thẩm có thể thấy, có sự chênh lệch, thiếu hụt giữa số lượng phân bón thực tế có trong kho và số lượng ghi chép trên sổ sách, báo cáo. Đây chính là căn cứ quan trọng nhất để kết tội bị cáo.
Tuy nhiên “nửa cái bánh mỳ vẫn là bánh mỳ, còn nửa sự thật thì không phải là sự thật”.
Phân bón là thứ mà người ta không thể ăn được, số lượng hàng trăm tấn phân cũng không phải là nhỏ. Vậy hơn 275 tấn phân – được xem là tang vật của vụ án đó đã đi đâu? Nếu đã xuất bán thì bán cho ai? Có khả năng thu hồi lại không? Người mua đã thanh toán hết tiền chưa?
Quy định về vật chứng, thu thập, bảo quản, xử lý vật chứng đã được nêu rất cụ thể trong các điều 74,75,76 Bộ luật Tố tụng Hình sự nhưng không hiểu vì sao một tình tiết quan trọng như vậy lại không được làm rõ.
Xét từ thực tế của hoạt động thương mại, việc mua bán hàng trăm tấn hàng không lẽ lại không có bất cứ chứng từ, sổ sách gì? Giả thiết, có việc Tuyến không ghi lại đi chăng nữa thì về phía người mua chắc cũng phải có ghi chép hoặc ít ra cũng phải có lời khai?
Ngoài ra, việc xuất bán hàng trăm tấn hàng còn cần phải có phương tiện vận tải, người bốc vác chứ 1 mình Tuyến chắc không thể làm được. Rất khó hiểu khi những câu hỏi này lại không được HĐXX xem xét.
 |
| Đơn cầu cứu của bà Hoàn gửi báo PLVN |
10 ngày xuất bán gần 300 tấn hàng?
Một điểm hết sức vô lý nữa là, theo hợp đồng số 02/VTNN/HĐKT/2016 ký kết giữa trưởng chi nhánh (đại diện là ông Hoàng Phong Kầm) và ông Hoàng Trung Tuyến - thủ kho bán hàng VTNN tại kho trung tâm huyện Văn Quan thì số lượng phân bón giao cho ông Tuyến bán trong cả năm 2016 là 600 tấn.
Thế nhưng theo báo cáo kiểm kê thì chỉ từ tháng 1/2016-5/2016, kho của ông Tuyến đã bán được 452,748 tấn phân các loại (BL373).
Ngay chính văn bản số 131/VTNN/ĐN ngày 10/10/2016 của Cty Vật tư Nông nghiệp (BL319) cũng nêu rõ: “Tại Lạng Sơn từ tháng 9 trong năm đến tháng 2 năm sau hết mùa vụ sản xuất gieo trồng, lượng phân bón nhập về đến tháng 3 năm sau mới bắt đầu tiêu thụ”.
Như vậy, con số bán hơn 452 tấn phân chỉ tập trung trong khoảng 3 tháng 3,4,5. Số lượng này đã gần bằng chỉ tiêu giao khoán của cả năm?! (hơn 75%). Đây là 1 con số không bình thường. Đặc biệt khi so với số liệu cùng kỳ các năm trước đó.
Vô lý hơn khi con số thiếu hụt quá lớn mà Tuyến vi phạm lại chỉ rơi vào khoảng hơn 10 ngày đầu tháng 5/2016 (kết quả kiểm kê ngày 12/5/2016). Theo báo cáo nhập xuất hàng hóa – hàng gửi kho (BL364,763) thì đến ngày 29/4/2016, 123 tấn lân hàng gửi kho vẫn còn “tồn trong kho” và trong kho lúc này vẫn còn 302,600 tấn phân bón bán lẻ (BL755,756).
Vậy, làm cách nào mà chỉ trong vòng mấy ngày đầu tháng 5, Tuyến lại có thể xuất “trót lọt” gần 300 tấn phân (trong đó có toàn bộ 123 tấn lân hàng gửi kho)? Điều này là hết sức vô lý. Nhất là khi ngay từ cuối tháng 4/2016, ông Hoàng Phong Kầm đã phát hiện “kho có dấu hiệu bất thường”. Và ngay từ ngày 3/5/2016 đã tiến hành điều chuyển bớt phân để tiến hành kiểm kê.
Vì sao không thực nghiệm?
Ngày 29/9/2016, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lạng Sơn đã có công văn số 1258/CSĐT-PC44 (BL316) gửi Cty Vật tư Nông nghiệp về việc phối hợp thực hiện thực nghiệm điều tra.
Trong đó nêu rõ: “Hoàng Trung Tuyến khai… Kho chỉ chứa tối đa được 300 tấn hàng hóa, không chứa được số lượng hàng hóa như biên bản”.
Chính vì vậy: “Để có cơ sở đánh giá chứng cứ của vụ án theo đúng quy định của pháp luật, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lạng Sơn tổ chức thực nghiệm điều tra, đề nghị Cty Vật tư Nông Nghiệp phối hợp chuẩn bị số lượng hàng hóa theo đúng biên bản kiểm kê hàng hóa tồn kho tại Kho vật tư nông nghiệp ngày 1/1/2016. Sau đó, cùng tiến hành xếp số hàng hóa trên vào kho…”.
Bất ngờ là sau đó, cơ quan CSĐT lại không tiến hành thực nghiệm điều tra. Lý không của việc này không được nêu trong hồ sơ vụ án, mà chỉ có văn bản của Cty Vật tư Nông nghiệp đề nghị miễn thực hiện, thực nghiệm xếp lại hàng với lý do: “Cty đang gặp khó khăn, người lao động thiếu việc làm, lương chưa đủ trả…”.
Điều đáng nói, như đã phân tích ở trên, số liệu mà các báo cáo kiểm kê đưa ra lại rất không bình thường. Cụ thể, số tồn kho đến hết năm 2015 lên tới 503,400 tấn (cao hơn nhiều so với các năm trước đó). Tính riêng đến hết tháng 4/2016, số phân bón tồn kho lên đến 423,600 tấn.
Trong khi đó theo biên bản xác định hiện trường (BL 485-494), kho rộng 6,4m, sâu 16,25m, cao 3,8m. Theo công thức tính toán về thể tích chia cho mỗi bao phân nặng 50kg thì kho chỉ có thể chứa được tối đa chưa đến 300 tấn?!
Như vậy, có thể thấy việc thực nghiệm có ý nghĩa vô cùng quan trọng, góp phần làm sáng tỏ tình tiết của vụ án mà ngay chính văn bản của cơ quan CSĐT cũng đã nêu rõ: “để có cơ sở đánh giá chứng cứ của vụ án theo đúng quy định của pháp luật”.
Cần nói thêm rằng, một trong những nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự là xác định sự thật của vụ án. Điều này đã được quy định rất rõ tại điều 10 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2003. Theo đó: “Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Toà án phải áp dụng mọi biện pháp hợp pháp để xác định sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ, làm rõ những chứng cứ xác định có tội và chứng cứ xác định vô tội, những tình tiết tăng nặng và những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo”.
Việc các cơ quan tố tụng bỏ qua những vấn đề mấu chốt, không tiến hành thực nghiệm phải chăng đã “xem nhẹ” những quy định của pháp luật? Còn những gì khuất tất trong vụ án này? Vai trò của bà Hoàng Thị Hoà – trưởng chi nhánh ra sao sẽ được báo PLVN tiếp tục đăng tải, làm rõ.
