Lan tỏa sự lạc quan của năm 2021

Vượt qua sự tiêu cực của năm 2020…

Năm 2020, thế giới đã dành trọn 365 ngày để ứng phó với đại dịch Covid-19. Thông tin về chủng virus Corona len lỏi khắp nơi, trong các bản tin nóng hổi, trong các từ khóa tìm kiếm trên internet, trong câu chuyện thường ngày, trong không khí và trong cơ thể của hàng triệu người... Theo Worldometers, tính đến 0 giờ ngày 31/12/2020, Covid-19 đã xuất hiện tại 218 quốc gia và vùng lãnh thổ. Danh sách các quốc gia ghi nhận hơn một triệu ca bệnh ngày càng dài.

Trong hơn 82,4 triệu người mắc Covid-19, 1,8 triệu người đã tử vong và 58 triệu người đã hoàn toàn bình phục. WHO lưu ý, nhân viên y tế chiếm khoảng 3% dân số thế giới nhưng chiếm 14% trong tổng số ca bệnh Covid-19. Đại dịch đẩy nền kinh tế toàn cầu rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ Đại suy thoái vào những năm 30 của thế kỷ trước, kéo theo sự đi xuống của mọi khía cạnh khác của xã hội. Khẩu trang, khử trùng, cách ly, ở nhà,… những từ khoá dần trở thành nỗi ám ảnh với nhiều người. 

Tuy rằng Việt Nam đã làm công tác chống dịch tốt nhưng mỗi khi chữ “Covid” xuất hiện trên báo đài, truyền hình và các câu chuyện thường ngày, người dân vẫn nhận thức được đại dịch còn hiện hữu và còn ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta, đặc biệt đối với những người làm ăn kinh doanh. Chúng ta không bao giờ biết cuộc sống sẽ trở lại “bình thường”; cũng không biết cuộc sống sau đại dịch có bao giờ trở lại “bình thường” nữa hay không? Liệu sẽ có bao nhiêu tình trạng “bình thường mới” được thiết lập trong năm 2021?

Cộng thêm những áp lực tâm lý thường gặp vào khoảng thời gian cuối năm là việc phải đối diện với mục tiêu chưa hoàn thành, những kỳ vọng chưa được thỏa mãn từ gia đình và từ chính bản thân,… Áp lực này kéo sang năm mới trở thành mục tiêu, động lực để bắt đầu một năm gỡ gạc lại những thiếu sót, mất mát, sai lầm trong năm trước đó. Cùng với đó là những nỗi lo lắng mông lung thường thấy vào mỗi đầu năm, đặc biệt sau một năm 2020 đầy biến động và ảm đạm. 

Làm những điều khiến bạn vui vẻ.

Khi tiếp cận với quá nhiều điều tiêu cực, tâm lý con người có xu hướng tiêu cực theo. Theo Tiến sĩ Tchiki Davis thuộc Viện Nghiên cứu Phúc lợi Berkeley (California, Mỹ), để vượt qua sự tiêu cực, chúng ta có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau. Đơn cử, chúng ta có thể xoá bỏ sự tiêu cực thông qua việc tiếp cận với nhiều khái niệm tích cực hơn bởi vì bộ não con người luôn ưu tiên những thứ quen thuộc.

Nói cách khác, nếu mỗi ngày chúng ta đều tiếp cận một điều gì đó tích cực, não bộ sẽ dần quen thuộc với sự tích cực hơn là sự tiêu cực. Một giải pháp nhiều người Mỹ đã sử dụng là tạo ra một cuốn sổ nhỏ cầm tay chứa những từ ngữ tích cực và xem nó mỗi ngày. Mặc dù chưa có nghiên cứu tâm lý học nào chỉ ra những vùng tích cực cụ thể trong não, nhưng lại nhiều nghiên cứu đã cho thấy việc kết nối giữa các khái niệm tích cực với cuộc sống của mỗi người góp phần tạo ra những suy nghĩ, lời nói, cảm xúc tích cực trong hiện tại và tương lai. 

Khi đấu tranh với sự tiêu cực, chúng ta có thể tưởng tượng ra nhiều điều tiêu cực. Chúng ta cũng thường có xu hướng nghĩ đi nghĩ lại về những điều tồi tệ. Những suy nghĩ quẩn quanh không có lối thoát vừa mất thời gian vừa không tốt cho sức khoẻ tâm thần. Vì vậy, khi chúng ta nhận ra tâm trí đang bị cuốn vào một vòng tròn suy nghĩ luẩn quẩn, hãy nói với bản thân “Dừng lại” và đừng để những suy nghĩ tồi tệ đi quá xa. Đây cũng là lý do tại sao chúng ta buộc bản thân phải tưởng tượng những điều tích cực để đảo chiều trạng thái này. Ví dụ thay vì tưởng tượng chúng ta đang ăn món ăn yêu thích thay vì suy nghĩ đến những món ăn bản thân ghét. 

Việc nhận diện căn nguyên của sự tiêu cực cũng góp phần giúp ta chuyển sự tiêu cực thành sự tích cực. Bắt đầu từ những câu hỏi để làm rõ vấn đề như: “Mình có thường mong muốn mọi thứ trở nên tồi tệ?”; “Có phải mình chỉ thấy mặt xấu mà không thấy mặt tốt?”; “Có phải mình đang phớt lờ hoặc coi nhẹ mặt tích cực của vấn đề?”. Từ đó ta có thể chuyển sang những câu hỏi để giải quyết vấn đề theo hướng tích cực hơn như: “Làm sao để tình huống trở nên tốt hơn mong đợi?”; “Mặt tích cực của vấn đề là gì?”; “Tại sao những mặt tích cực của vấn đề này lại thực sự quan trọng hoặc có giá trị với mình?”.

Một trong những cách dễ nhất để cảm thấy bớt tiêu cực nhất là “động tay, động chân” vào những việc làm tích cực, như dành thời gian cho bạn bè, tập thể thao, làm đồ thủ công, khiêu vũ, nấu ăn, giúp đỡ người khác, gửi thư cảm ơn đến một ai đó đã từng giúp đỡ mình, hoặc đơn giản chỉ là thư giãn trong một không gian êm dịu. Nói nôm na, đó là những việc bạn yêu thích và giúp bạn cảm thấy bớt bế tắc. 

Các chuyên gia tâm lý học khẳng định, mỗi con người đều có khả năng kiểm soát trạng thái hạnh phúc và sự hài lòng trong cuộc sống của mình từ việc thay đổi tư duy và thói quen hằng ngày.

Làm quen với sự lạc quan của năm 2021.

Để tìm đến sự lạc quan của năm 2021

Mặc khác, theo chuyên gia tâm lý học lâm sàng Liz Matheis (New Jersey, Mỹ), sự hoành hành của Covid-19 trong suốt một năm qua đã gây ra “Hội chứng mệt mỏi vì dịch bệnh” với nhiều công dân Mỹ. Cụ thể, người mắc hội chứng này cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, lo âu, sợ hãi mỗi khi nghe đến đại dịch Covid-19. Họ còn cảm thấy bị mất kiểm soát với cuộc sống của mình và thậm chí, mất niềm tin vào cuộc sống. Vì vậy, nhiều người đã đặt ra mục tiêu cho năm 2021 là đưa cuộc sống về đúng quỹ đạo khi Covid đã ảnh hưởng quá nhiều đến cuộc sống. 

Để vượt qua hội chứng này, nhà tâm lý học cho biết, mặc dù có rất nhiều điều nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta nhưng vẫn có nhiều phần trong cuộc sống mà chúng ta có thể kiểm soát hoàn toàn rất tốt. Ví như, bạn có thể thể quyết định: “Mấy giờ đi ngủ”, “Mấy giờ thức dậy”, “Mặc gì cho hôm nay”,“Muốn nấu ăn hay gọi món bên ngoài”, “Muốn xem phim hay truyền hình thực tế”, “Khi nào có thể đến siêu thị để mua thực phẩm và các vật dụng cần thiết”, “Thời gian nào có thể gọi điện, hoặc gặp gỡ bạn bè, gia đình”,… 

Dành thời gian cho những người thân, bạn bè.

Mặt khác, chúng ta cũng có thể lựa chọn chăm sóc bản thân mình tốt hơn, thay vì sa đà vào sự thiếu kỉ luật như ăn uống quá đà, tăng cân thiếu kiểm soát, lười tập thể dục, uống rượu nhiều hơn. Ngược lại, hãy nghĩ xem bối cảnh đại dịch khiến nhiều việc chững hoặc chậm lại cũng chính là một cơ hội thật tốt để chúng ta có một “kì nghỉ” với chính bản thân mình. Ta có nhiều thời gian hơn để tập thể dục, ngắt kết nối khỏi máy tính và điện thoại, thiền hoặc cầu nguyện, kết nối với bạn bè và gia đình một cách thường xuyên, lựa chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe, uống nhiều nước; hạn chế caffeine; bổ sung các loại vitamin; đọc một cuốn sách hoặc nghe audiobook; dành thời gian với con cái nhiều hơn, dạy chúng cách nấu ăn, gấp quần áo, dọn dẹp phòng ốc, chăm sóc thú cưng…

Có thể thấy, những lựa chọn cơ bản nhất trong cuộc sống đều thuộc về chúng ta. Phần lớn tất cả mọi người trên thế giới đều phải trải qua những việc cơ bản nhất của cuộc sống dù trong bối cảnh đại dịch rối ren. Và khi nhìn lại, cả thế giới đã chạm mốc một năm sống cùng đại dịch rồi. Về mặt tích cực, Covid dạy cho con người nhiều bài học về sống chậm lại, yêu môi trường hơn và quan trọng hơn hết, thế giới không thể trải qua đại dịch nếu không sát cánh cùng với nhau. Sự đoàn kết của năm 2020 chính là khởi điểm tích cực của năm 2021.