Không có giới hạn với tinh thần khởi nghiệp
Nếu 2016 là “Năm khởi nghiệp quốc gia” thì năm 2017 đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của phong trào khởi nghiệp cả nước. Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không chỉ của riêng một bộ, ngành mà mở rộng ra nhiều bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị - xã hội và hiệp hội. Nhiều tỉnh, thành phố có hoạt động khởi nghiệp phát triển mạnh như Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng, Đồng Tháp...
Với vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước, TP HCM là một trong những địa phương đi đầu về hưởng ứng triển khai Quyết định 844/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”. Để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế, thành phố đã triển khai Chương trình hỗ trợ Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp.
Sau 1 năm, Chương trình đã giúp kiến tạo và định hướng Hệ sinh thái Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố. Chương trình cũng đã giúp hình thành mạng lưới hơn 60 cố vấn được đào tạo và định hướng bài bản, hỗ trợ các vườn ươm và trung tâm tăng tốc khởi nghiệp; kết nối các dự án và doanh nghiệp khởi nghiệp với các nhà đầu tư thiên thần và quỹ đầu tư tài chính.
Ông Nguyễn Việt Dũng – Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM cho biết cơ quan này đã thành lập 5 không gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và kết nối với 24 cơ sở ươm tạo doanh nghiệp với tổng mặt bằng trên 22.000m2 trong đó 50% vốn từ xã hội hóa.
Trong năm 2017, Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM thành lập 4 Ban điều hành Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho 4 lĩnh vực trọng điểm của thành phố gồm cơ khí, chế biến lương thực – thực phẩm, nhựa – cao su – hóa và công nghệ thông tin. Với 938 dự án khởi nghiệp đã được tư vấn kết nối để giúp phát triển ý tưởng kinh doanh, 3.200 cá nhân và nhóm khởi nghiệp được kết nối với nhà đầu tư, chuyên gia và tổ chức tư vấn. Trên 300 sản phẩm khởi nghiệp được quảng bá cho cộng đồng.
Theo đánh giá của Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng, phong trào khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo đã có bước phát triển mới, hoạt động của các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cũng diễn ra sôi động, tinh thần khởi nghiệp và hỗ trợ khởi nghiệp đang lan tỏa mạnh mẽ trong cả nước. Chỉ tính riêng 5 thương vụ kêu gọi vốn thành công nhất đã có tổng giá trị lên đến hơn 50 triệu USD (Momo-28 triệu USD, F88 – 10 triệu USD, Got It! – hơn 9 triệu USD, Vntrip.vn – 3 triệu USD, Toong - 1 triệu USD). Mới nhất là doanh nghiệp Foody – mạng xã hội về ẩm thực – đã được Sea LTD – công ty internet tại Singapore mua lại hơn 82% cổ phần với giá hơn 64 triệu USD, được coi là khoản đầu tư lớn nhất trong năm 2017. Những dòng tiền lớn đã và đang chảy vào startup Việt.
Bên cạnh đó, trong năm 2017 đã có hàng loạt sự kiện khởi nghiệp, kết nối cộng đồng khởi nghiệp; mạng lưới khởi nghiệp; hệ thống các đơn vị hỗ trợ, cố vấn cũng đã được hình thành... Hơn 900 dự án khởi nghiệp được ươm tạo với 300 sản phẩm khởi nghiệp đã được kết nối đến với cộng đồng và các quỹ đầu tư. Hơn 40 quỹ đầu tư mạo hiểm đã có hoạt động tại Việt Nam, điển hình là IDG Ventures, CyberAgent Ventures, Captii Ventures, Gobi Partners, 500 Startups… tăng khoảng 30% so với năm ngoái. Hiện tại, đã có 24 cơ sở ươm tạo (BI), 10 tổ chức thúc đẩy kinh doanh (BA), nhiều mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp đã được hình thành như “Mạng lưới hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa”, chương trình “Sáng kiến cố vấn khởi nghiệp Việt Nam”.
Những con số ấn tượng này đã khẳng định sự phát triển mạnh mẽ của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, sau một năm triển khai Đề án “Hỗ trợ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”.
Ngoài ra, trong năm 2017, ngoài lĩnh vực mới đầy tiềm năng là công nghệ thông tin, khởi nghiệp còn thổi làn gió mới vào một lĩnh vực vốn rất truyền thống là nông nghiệp. Việt Nam là đất nước nông nghiệp, song thực tế chưa đến 1% doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, trong năm 2017 đã có không ít thanh niên dám nghĩ, dám làm, dám dấn thân vào đầu tư phát triển nông nghiệp với những cách làm mới, sáng tạo.
Điểm thú vị trong bức tranh khởi nghiệp nông nghiệp là sự đa dạng từ các nguồn lực tham gia. Ở đó, bên cạnh những thanh niên nông thôn vốn quen với nông nghiệp, đã xuất hiện thêm những nhân tố đến từ lĩnh vực công nghệ như Nguyễn Khánh Trình – người sáng lập Clever Ads với Trang trại Trung Thực hay Nguyễn Khắc Minh Trí với MimosaTEK.
Theo Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nông nghiệp vốn là một lĩnh vực đầy khó khăn, đầy rủi ro thách thức và vì rủi ro cao nên lâu nay ngay cả thu hút đầu tư của tư nhân hay nước ngoài vào nông nghiệp cũng vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ ở nông thôn đã bắt tay khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp và thành công. Thành công của họ không chỉ là đưa ra được những mô hình phát triển nông nghiệp mới mà làm nông nghiệp với chất lượng, an toàn cao, truy xuất được nguồn gốc.
Không dừng lại ở thị trường trong nước, bước đột phá lớn của cộng đồng khởi nghiệp đó là đã có nhiều dự án khởi nghiệp với quy mô toàn cầu, hướng tới phục vụ thị trường quốc tế. Điều này không chỉ khẳng định sự trưởng thành của cộng đồng khởi nghiệp mà còn là một tín hiệu vui cho công cuộc hội nhập của nền kinh tế. Những thành công này sẽ là tiền đề để hướng tới mục tiêu năm 2020 cả nước sẽ có 1 triệu doanh nghiệp hoạt động.
Nhà nước hỗ trợ, tạo động lực cho phong trào khởi nghiệp
Một trong những yếu tố góp phần vào sự thành công mạnh mẽ của phong trào khởi nghiệp năm 2017, chính là những nỗ lực, cam kết và hành động mạnh mẽ của Chính phủ nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp sáng tạo, thúc đẩy khởi nghiệp trong suốt một năm qua. Từ những lời nói của người đứng đầu chính phủ cho đến những chính sách, nghị định được ban hành đều đã tạo ra một môi trường thuận lợi xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam.
Trong buổi gặp gỡ với cộng đồng khởi nghiệp TP HCM nhân một năm triển khai Chương trình hỗ trợ cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân cam kết Startup ở TP HCM sẽ thuận lợi như tại Singapore. “Thành phố cam kết chuẩn bị một khu công nghiệp dành riêng cho các doanh nghiệp mới thành lập, các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Thứ hai chúng tôi cam kết thủ tục thành lập doanh nghiệp mới tại TP HCM sẽ thuận lợi không thua kém gì Singapore. Thứ ba, bên cạnh các đầu tư của tư nhân, thành phố cũng sẽ tùy từng trường hợp mà tiến hành thí điểm hợp tác công – tư trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo” - Bí thư Thành ủy TP HCM nói.
Là địa phương có nhiều hoạt động hỗ trợ cho doanh nghiệp khởi nghiệp, TP Hà Nội đã xây dựng Cổng thông tin Hệ sinh thái khởi nghiệp ở địa chỉ startupcity.vn. Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết, với Cổng thông tin Startupcity.vn, Hà Nội sẽ tạo một nơi để mọi người chia sẻ thông tin, tìm kiếm cho mình những điều kiện cần thiết kết nối startup với nhau, sự hỗ trợ của cơ quan quản lý cũng như các nhà đầu tư. Đây là sân chơi cho tất cả mọi người cùng tham gia và tự nhập dữ liệu của mình. Thành phố sẽ bỏ kinh phí ra để phát triển và duy trì hệ thống này. Cổng thông tin sẽ giúp tìm nguồn nhân lực, chuyên gia tư vấn, tra cứu chính sách hỗ trợ thành phố, tìm kiếm quỹ đầu tư…
Bên cạnh đó, một cầu nối kết nối khác dành cho các bạn trẻ tìm kiếm cơ hội tham gia vào các hoạt động khởi nghiệp cũng đã ra đời tại địa chỉ Startup.gov.vn.
Hội nhập với hình ảnh quốc gia khởi nghiệp
Theo ông Võ Tân Thành - Phó Chủ tịch VCCI, Giám đốc VCCI TP HCM, trong khối APEC, tới 90% là DN vừa và nhỏ, siêu nhỏ, ước khoảng 110 triệu DN, đóng góp 60% GDP, 54% việc làm và 70% giá trị xuất khẩu của khu vực APEC. Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, việc thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp sáng tạo đang là quyết tâm chung của các quốc gia. Xu thế khởi nghiệp đang phát triển ở tất cả mọi nơi trên thế giới, các quốc gia.
Tại Việt Nam, phong trào khởi nghiệp đang phát triển mạnh mẽ trên cả nước, cộng đồng khởi nghiệp được đánh giá có chuyển biến khá nhanh. Đầu tháng Tám, vượt qua nhiều đối thủ mạnh, công nghệ thực tế ảo Holocare - một start-up công nghệ Việt Nam vừa gây bất ngờ khi được vinh danh là “Dự án có giá trị đầu tư nhất” tại hội thảo thường niên về công nghệ dành riêng cho các start-up khu vực châu Á - Thái Bình Dương (IDEAS Show APEC 2017). Và đây chỉ là một trong nhiều startup Việt đã dành được chỗ đứng nhất định không chỉ trong thị trường nội địa.
Wefit – công ty khởi nghiệp trong ngành Fitness tại Việt Nam đã huy động thành công 150.000 USD đến từ các công ty thuộc quỹ ESP Capital. Đây là quỹ khởi nghiệp có trụ sở chính đặt ở Singapore và văn phòng chi nhánh tại TP HCM có vốn lên đến 20 triệu USD. Hai startup khác gọi vốn thành công là mô hình WisePass - Ứng dụng của Startup Việt đã thu hút khoản đầu tư 400.000 USD của Quỹ đầu tư mạo hiểm Expara Ventures Singapore; và Saigoneer – một nền tảng nội dung trực tuyến bằng tiếng Anh cũng nhân được một khoản tài trợ từ 500 Startups và VIISA (chương trình tăng tốc khởi nghiệp tại Việt Nam được điều hành bởi Tập đoàn FPT, Dragon Capital Group và Tập đoàn Hanwha) trong giai đoạn đầu. Hay như startup chuyển phát hoa Hoa Yêu Thương mới đây cũng đã nhận được phần rót vốn và khoản vay tới 1 triệu USD từ doanh nghiệp của Hà Lan...
