Lần đầu tiên Việt Nam thay xương chậu nhân tạo in 3D với robot định vị

Tháng 05/2020, bệnh nhân Thân Đức Toàn (57 tuổi, quê Bắc Giang) xuất hiện khối u ở vùng hông bên trái gây sưng to và đau đớn. Thăm khám và sinh thiết tại Bệnh viện K, Hà Nội, anh Toàn được chẩn đoán ung thư (sarcom) xương cánh chậu trái.

Trải qua 4 đợt hóa trị liệu, nhưng tình trạng đau đớn và khó khăn trong vận động ở khớp háng bên trái vẫn kéo dài, cộng thêm các khối u ác tính có dấu hiệu chèn ép thần kinh đùi phía chân trái khiến anh Toàn dần mất hẳn khả năng di chuyển.

Kết quả phim chụp CT cho thấy, khối u đã xâm lấn và “ăn” hết một nửa cánh chậu trái, phá hủy toàn bộ khớp háng trái. Nhận thấy đây là trường hợp nguy hiểm cần can thiệp cấp tốc, ca phẫu thuật loại bỏ khối u được tiến hành nhanh chóng.

Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Trung Dũng, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật khớp - Y học thể thao cho biết, đây là một ca vô cùng phức tạp khi khối u xương của bệnh nhân nằm ở vị trí vùng cánh chậu, xâm lấn một phần vào vùng ổ cối của khớp háng - nơi có rất nhiều cấu trúc mạch máu, thần kinh và gân cơ đi qua. Thêm vào đó, vùng khung chậu còn đóng vai trò rất quan trọng đối với việc nâng đỡ nội tạng trong ổ bụng, là điểm tựa cho hai chân đi lại…

Do đó, bài toán được đưa ra cho ca phẫu thuật khó lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam này chính là cắt bỏ cánh chậu có khối u, đồng thời tạo hình lại nhưng vẫn đảm bảo bảo tồn chức năng nâng đỡ các cơ quan trong thành bụng cũng như chức năng của khớp háng ở cả mặt giải phẫu và truyền lực cho bệnh nhân.

Ngay sau đó, nhiều cuộc hội chẩn được tiến hành liên tục nhằm đảm bảo ca phẫu thuật diễn ra thuận lợi, bảo tồn chức năng vận động cho bệnh nhân. Các bác sĩ đã ứng dụng công nghệ dựng mô phỏng 3 chiều kỹ thuật số tái tạo chính xác xương chậu của bệnh nhân, thiết kế mô hình 3D và thực hiện ca mổ thực nghiệm ngay trên xương mô hình.

Ưu điểm của phương pháp này là tạo ra phần thay thế xương chậu giống với xương chậu của bệnh nhân về mặt hình thể, đồng thời sử dụng chất liệu hợp kim titan có khả năng chịu lực, đàn hồi tốt, phục hồi nguyên vẹn điểm bám các khối cơ xung quanh xương chậu. Nhờ đó, việc phẫu thuật xương nhân tạo đưa vào lắp ráp bên trong cơ thể sẽ trở nên đơn giản hơn, thuận lợi, chính xác và rút ngắn được thời gian phẫu thuật.

GS.TS.BS Nguyễn Quốc Kính (giữa) và TS.BS Vũ Hữu Khiêm (rìa phải) đã có mặt trực tiếp tại phòng mổ để cho những phương án gây mê và điều trị hóa chất an toàn, hiệu quả nhất.

Chia sẻ về những khó khăn trong quá trình chuẩn bị và tiến hành ca phẫu thuật, Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Trung Dũng, vị bác sĩ trực tiếp thực hiện ca phẫu thuật chia sẻ: “Đây là một ca bệnh chưa từng được thực hiện tại Việt Nam. Ở châu Á chỉ mới có Nhật Bản, Trung Quốc và Ấn Độ là những quốc gia có nền y học tiên tiến mới thực hiện được”.

Ca phẫu thuật được thực hiện trong phòng mổ hybrid với hệ thống robot Artis Pheno và hệ thống hình ảnh dẫn đường hỗ trợ định vị, dựng hình 3D trực tiếp trong phẫu thuật để tính toán các mốc đặt xương, tính toán các góc nghiêng thuận lợi cho việc loại bỏ u và đặt xương chậu nhân tạo chính xác.

Chính nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa 7 chuyên khoa, hơn 15 chuyên gia hàng đầu và hệ thống trang thiết bị tối tân là yếu tố then chốt, đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ triệt để khối u, thoát khỏi nguy cơ phải cắt bỏ một nửa khung xương chậu và tháo bỏ toàn bộ chân trái, bảo tồn chức năng vận động cho bệnh nhân lớn tuổi.

Hệ thống robot Artis Pheno trực tiếp tham gia vào định hình và tạo hình 3D trong phẫu thuật.

“Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tự tin thực hiện ca phẫu thuật này bởi chúng tôi có đầy đủ các điều kiện về máy móc, nhân lực làm chủ các kỹ thuật cao nhất cùng hệ thống phòng mổ hybrid OR1 hiện đại hàng đầu thế giới. Ca phẫu thuật thành công không chỉ là công sức của các bác sĩ trực tiếp phẫu thuật, mà còn là sự góp sức của rất nhiều ekip khác như điều trị hóa chất, phục hồi chức năng…

Đặc biệt, ekip gây mê hồi sức do Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Quốc Kính - Trung tâm Hồi sức tích cực chỉ đạo đã lựa chọn phương án gây mê hiện đại và an toàn nhất, cùng các phương án gây tê phong bế vùng phẫu thuật giúp giảm đau cho bệnh nhân khi ca phẫu thuật kết thúc. Ekip Nội ung bướu do Tiến sĩ, Bác sĩ Vũ Hữu Khiêm chủ trì đã lên phương án điều trị hóa chất phù hợp cho bệnh nhân sau phẫu thuật”, Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Trung Dũng chia sẻ thêm.

Gần 12 giờ đồng hồ sau ca đại phẫu, bệnh nhân đã hoàn toàn tỉnh táo, các chỉ số sinh tồn ổn định, bệnh nhân hồi phục nhanh, có thể ngồi dậy và tập nhẹ nhàng tại giường. Dự kiến bệnh nhân sẽ xuất viện sau 7 ngày với sự chăm sóc đặc biệt của các bác sĩ Trung tâm hồi sức tích cực, Trung tâm điều trị Đau và Chăm sóc giảm nhẹ, sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường cùng sự hỗ trợ của các bác sĩ Trung tâm Y học thể thao - Phục hồi chức năng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Nếu như trước đây, phương pháp duy nhất để bảo toàn tính mạng của bệnh nhân ung thư (sarcom) xương cánh chậu trái là tháo bỏ toàn bộ phần xương chậu trái, bệnh nhân phải chấp nhận cắt cụt chân trái đến sát bụng, đồng nghĩa với việc tàn tật vĩnh viễn, mất đi cuộc sống và sinh hoạt bình thường… thì sự xuất hiện của các kỹ thuật cao cấp, hiện đại như dựng mô hình kỹ thuật số, in 3D vật liệu y sinh học, phòng mổ hybrid với hệ thống máy chụp mạch robot Artis Pheno… đang được ứng dụng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chính là “phép màu” cho những bệnh nhân ung thư xương tránh khỏi nguy cơ tàn phế. Hiện nay, các kỹ thuật và trang thiết bị hiện đại này đã được áp dụng, mở ra cơ hội điều trị thành công cho cả những bệnh lý phức tạp ngay tại Việt Nam với mức chi phí hợp lý và hiệu quả cao.

Bệnh nhân hồi phục vận động nhờ thay khớp toàn phần, ghép xương nhân tạo tại BVĐK Tâm Anh

Ca phẫu thuật cắt bỏ khối u xương và thay toàn bộ xương chậu nhân tạo in 3D bằng robot là ca phẫu thuật được thực hiện lần đầu tiên tại Việt Nam, mở ra hy vọng bảo tồn chi thể cho các bệnh nhân ung thư xương nói chung, ung thư xương chậu nói riêng.

Trước đây, Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Trung Dũng cùng đội ngũ các bác sĩ Trung tâm Phẫu thuật khớp - Y học thể thao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cũng đã thực hiện thành công nhiều ca thay khớp và ghép xương phức tạp. Đây là những minh chứng hùng hồn cho sự tiến bộ của nền y học nước nhà đã bước đầu sánh kịp cùng nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới.