Nguy cơ mắc các bệnh tâm lý
Dịch bệnh phức tạp tại một số khu vực đã buộc nhiều người phải thích nghi với điều kiện tình hình, chuyển sang làm việc tại nhà. Tuy nhiên, không đơn giản như nhiều người vẫn nghĩ, làm việc ở nhà mùa dịch đã làm nảy sinh những vấn đề liên quan đến sức khỏe và tâm lý người dân.
Theo GS. Cao Tiến Đức - nguyên Chủ nhiệm Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103: “Trầm cảm, lo âu, rối loạn tress sau sang chấn là những bệnh lý tâm thần dễ mắc trong đại dịch Covid-19. Những bệnh này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra hậu quả nặng nề”.
Dịch bệnh Covid-19 khiến hầu như các ngành nghề sản xuất kinh doanh bị ngưng trệ. Các cửa hàng buôn bán nhỏ đóng cửa, doanh nghiệp ngừng sản xuất do công nhân nhà máy nhiễm bệnh. Người buôn bán nhỏ mất việc do giãn cách xã hội. Người nông dân sản xuất ra hàng hóa không thu hoạch được tổn thất về mặt kinh tế. Vận tải, du lịch, nhà hàng, khách sạn đóng cửa…
Tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, nỗi lo về cơm áo, gạo tiền đè nặng khiến tâm lý của những người trưởng thành bị ảnh hưởng nặng nề. Việc cách ly tại nhà không được giao tiếp với nhiều người xung quanh, khiến mọi người khó chịu, bức xúc vì không được thư giãn, sự căng thẳng, u uất kéo dài cũng là nguyên nhân khiến stress, lo âu, trầm cảm, mất ngủ gia tăng.
Bên cạnh đó, giãn cách xã hội cũng có thể khiến mọi người dễ tự cô lập mình hơn và điều này có thể tạo ra nhiều vấn đề. Khi con người rơi vào tình huống này, cảm giác lo lắng về Covid-19 của họ có thể đột nhiên tăng lên.
Trong quãng thời gian làm việc tại nhà, nghỉ học ở nhà, hoặc tự cách ly trong phòng, cảm giác buồn bã, thất vọng hoặc tức giận sẽ xuất hiện với tần suất nhiều hơn vì hoạt động thể chất bị giảm. Thế nên, chúng ta được khuyên là cần duy trì thói quen tập luyện thể dục để tiếp thêm năng lượng tích cực.
 |
Duy trì thói quen như những ngày đi làm và thực hiện kỷ luật bản thân là cách để bạn không bị rơi vào trạng thái chán nản. |
Luôn cân bằng và giữ trạng thái tích cực
Diễn biến dịch Covid-19 có thể còn kéo dài, do đó Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Hà Nội Nguyễn Quang Bính khuyến cáo, người dân cần phải chấp nhận, thay đổi lối sống để thích nghi. Đó là tăng cường rèn luyện sức khỏe thể chất, nâng cao sức khỏe tinh thần trong mùa dịch bằng các liệu pháp đơn giản, như: Thư giãn, luyện tập yoga, thiền, nghỉ ngơi, đọc sách... Khi có các dấu hiệu liên quan đến sức khỏe tâm thần phải đến cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn, thăm khám, điều trị, nếu không có thể bỏ qua “cơ hội vàng” để hồi phục.
Đối với những người chưa thích nghi với môi trường làm việc tại nhà có thể thực hiện một số biện pháp sau:
Đầu tiên, luôn giữ được mục tiêu của bản thân. Kể cả khi chuyển sang môi trường làm việc tại nhà, mỗi người vẫn phải hiểu và biết được mình muốn gì, phải có mục tiêu cụ thể và luôn nghiêm túc tiến đến mục tiêu đó mà không bị chệch hướng. Đôi lúc, không gian bí bách có khiển khiến bạn chán nản, muốn thư giãn, nghỉ ngơi nhưng mục tiêu cụ thể trong công việc giúp kéo bạn lại.
Thứ hai, mỗi người nên học cách tự duy trì được sự cân bằng giữa “chơi với làm”. Kể cả khi làm việc tại nhà, bạn hãy duy trì thói quen sống lành mạnh bằng cách tập thể dục, thư giãn một cách kỷ luật, có kế hoạch. Hãy tự tạo kỷ luật cho bản thân và ép mình thực hiện theo kỷ luật đó.
Có một quy luật rằng khi bản thân có kỷ luật thì mới có thể tự do được. Nếu để sa đà, chạy theo thói quen ngủ vùi, xem tivi hay lướt mạng hay xem phim thì tự nhiên sẽ bị mất rất nhiều thời gian và cũng làm phân tán kế hoạch làm việc. Công việc vì thế mà bị ảnh hưởng ít nhiều, từ đó khiến cho tâm lý trở nên nặng nề.
Hãy cố gắng thức dậy đúng giờ, làm những việc bạn thường làm để sẵn sàng cho công việc. Hãy chắc chắn rằng thời gian biểu của bạn không có gì thay đổi bằng cách lập danh sách việc cần làm mỗi ngày. Bạn cũng nên có thời gian tập thể dục, thời gian ăn và nghỉ giải lao như bất cứ ngày đi làm nào khác như đi bộ hoặc chạy bộ ở những nơi vắng người, tập luyện thể thao tại nhà ngoài giờ làm việc.
Thứ ba, thiết kế góc làm việc ở nhà như một văn phòng nhỏ, có bàn làm việc, vị trí ngồi thoải mái, thậm chí có thể ăn mặc trang phục như những ngày đi làm. Hãy chọn một vị trí trong nhà của bạn, một nơi độc lập, yên tĩnh, tránh xao nhãng và có đầy đủ bàn ghế làm việc.
“Nếu mình nằm ra giường hay làm việc trong không gian quá luộm thuộm thì rất dễ chơi, không làm đâu. Nhất là thời buổi dịch Covid-19 đã thế này thì chẳng biết mình phải làm việc online đến bao giờ. Cho nên lời khuyên là bạn thiết kế một góc làm việc rất nghiêm túc”, Tiến sĩ xã hội học - chuyên gia tham vấn tâm lý Phạm Thị Thúy đánh giá đây là kỹ thuật ngắt không gian chơi và làm, ngắt tâm trạng chơi và làm ra.
 |
Chế độ ăn uống khoa học, hợp lý cũng là cách để duy trì trạng thái tinh thần tốt khi làm việc tại nhà. |
Thứ tư, luôn chú ý đến việc ăn uống. “Nếu bạn có kế hoạch làm việc, đang có công việc phải làm thì bạn không nên ăn. Bạn chỉ nên ăn khi bạn xong việc thôi. Hầu hết những người làm việc về đầu óc họ cũng thấy câu “căng da bụng thì chùng da mắt” rất đúng. Cùng lắm ăn nhẹ thôi rồi làm việc đi, làm xong việc rồi bạn quay ra thỏa mãn cho bạn bằng đồ ăn gì đấy”, Tiến sĩ Thúy đưa ra lời khuyên.
Thứ năm, luôn duy trì mối quan hệ với đồng nghiệp, chủ động liên lạc và tránh cảm giác bị cô lập. Mọi người nên chủ động giữ liên lạc với người khác thay vì bị động. Hãy dành chút thời gian trò chuyện thư giãn với các đồng nghiệp trong nhóm của bạn. Mọi người nên nói ra tâm sự của mình để được chia sẻ, càng nói được với nhiều người thì càng giải tỏa được lo lắng.
Để quá trình làm việc, chỉ đạo trực tuyến giữa sếp với nhân viên hay giữa các phòng ban được liên tục, suôn sẻ và kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh thì việc thống nhất kênh giao tiếp là quan trọng. Một số phần mềm trò chuyện trực tuyến Slack, phần mềm họp video trực tuyến Zoom,... là lựa chọn để trao đổi của nhiều người khi làm việc tại nhà.
Ngoài ra, các công ty cũng có thể tổ chức một số hoạt động tập thể thông qua hình thức trực tuyến như: Họp trực tuyến định kỳ, tổ chức tiệc sinh nhật cho đồng nghiệp, lễ tuyên dương cho cá nhân có thành tích tốt hay các dự án đạt hiệu suất công việc cao,... Có thể những hoạt động online như thế này khá mới mẻ nhưng lại có tác dụng hiệu quả trong việc gắn kết các thành viên trong phòng ban, công ty lại với nhau và xoa nhẹ những tâm lý căng thẳng, nhàm chán khi làm việc tại nhà.
Nhiều bạn trẻ khi chuyển sang chế độ làm việc tại nhà đã duy trì được thói quen lành mạnh, nhịp sống khoa học giữa “chơi và làm”, vì vậy có thể tự giúp bản thân tránh được các bệnh về tâm lý. Bạn Nguyễn Ngọc Mai (28 tuổi, ngụ quận Q 1, TP HCM) có cách sống rất khoa học khi làm việc tại nhà: “Trước hết là mình tuân thủ giờ giấc làm việc như đi làm ở cơ quan. Bố trí một góc làm việc đủ thoáng, có ánh sáng tự nhiên và nếu được thì chăm chút cho nó có sức sống một chút (như đặt một chậu cây xanh chẳng hạn). Làm việc ở nhà dễ gây bí bách và muốn nằm lên giường nhưng nếu chăm chút góc làm việc tạo được sự thoải mái và hứng khởi thì sẽ đỡ chán hơn nhiều”.
Bí quyết để luôn giữ tinh thần tích cực của Nguyễn Ngọc Mai là tự tạo niềm vui cho mình ở những thời gian nghỉ bằng việc tự nấu ăn. “Để giữ gìn sức khỏe thì việc ăn uống lành mạnh và điều độ rất quan trọng. Hãy xem đây là cơ hội để mình tái lập chế độ ăn, thay vì ăn nhanh hay bỏ bữa như khi đi làm ở công sở. Mình cũng tranh thủ tập thể dục tại nhà, có thể chỉ bằng vài động tác giãn cơ sau khoảng 1 tiếng ngồi ở bàn làm việc cũng được. Lâu lâu nên thư giãn bằng những bản nhạc mình thích”.
Làm việc tại nhà có thể xem là trải nghiệm mới cho mỗi người, qua đó tự rèn luyện thêm kỹ năng chủ động ứng phó với tình huống trong công việc.
Bài/Loạt bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ
