Giá các mặt hàng xuất khẩu đều giảm
Theo báo cáo tình hình sản xuất công nghiệp và thương mại tháng 2/2023 của Bộ Công Thương, sau 2 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu (XK) hàng hoá ước đạt 49,49 tỷ USD, giảm 10,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, kim ngạch XK của khối DN trong nước đạt 11,52 tỷ USD (giảm gần 21,1%); khối DN FDI (bao gồm dầu thô) đạt 37,92 tỷ USD (giảm 6,6%). Trong 2 tháng đầu năm 2023 có 8 mặt hàng đạt kim ngạch XK trên 1 tỷ USD (trong đó có 3 mặt hàng XK trên 5 tỷ USD, chiếm 45,9%).
Tuy nhiên, giá hàng hóa XK trong 2 tháng đầu năm ghi nhận sự sụt giảm ở hầu hết mặt hàng đã góp phần giảm tăng trưởng XK chung. Giá XK bình quân các mặt hàng nông sản như nhân điều, cà phê, sắn và sản phẩm từ sắn giảm lần lượt là 3,7%, 1,7% và 8,5% so với cùng kỳ năm ngoái (giá hạt tiêu giảm tới 31,4%, cao su giảm 20,6%). Giá các mặt hàng công nghiệp chế biến cũng giảm khá mạnh như phân bón giảm 25,5%, chất dẻo nguyên liệu giảm 24,8%...
Đáng chú ý, trong 2 tháng qua, nhiều mặt hàng của nhóm “tỷ USD” giảm khá mạnh so với cùng kỳ như: Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện ước đạt 6,87 tỷ USD, giảm 13,9%; Dệt may ước đạt 4,55 tỷ USD, giảm 19,6%; Giày dép các loại ước đạt 2,76 tỷ USD, giảm 15,8%; Gỗ và sản phẩm gỗ giảm 34,8%... Ngoại trừ một số mặt hàng của nhóm tỷ USD vẫn giữ vững kim ngạch như điện thoại các loại và linh kiện tăng 7,6% so với cùng kỳ năm 2022 nhờ Samsung cho ra mắt dòng sản phẩm mới sớm hơn năm 2022.
Bộ Công Thương cho biết, bối cảnh quốc tế đã tác động tiêu cực đến XK của một số nhóm hàng chủ lực của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm 2023 khiến XK của Việt Nam tới hầu hết các thị trường chủ lực đều giảm mạnh so với cùng kỳ. XK dệt may sang 2 thị trường chủ lực là Mỹ và EU sụt giảm mạnh; các quốc gia nhập khẩu có những đòi hỏi khắt khe hơn từ các nhãn hàng so với trước; việc Trung Quốc mở cửa sẽ tạo ra nhiều áp lực đối với các quốc gia XK dệt may như Việt Nam.
Bên cạnh đó, các thị trường XK chính mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ như Hoa Kỳ, EU sẽ tiếp tục giảm nhu cầu nhập khẩu do những ảnh hưởng từ lạm phát, suy thoái kinh tế, niềm tin tiêu dùng thấp. Với các thị trường khu vực châu Âu, dù được hưởng lợi từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới nhưng tiêu chuẩn kỹ thuật, hợp chuẩn, yêu cầu chứng minh nguồn gốc gỗ… mà phía EU đặt ra là những vấn đề không dễ vượt qua.
Nguồn cung dồi dào, lượng hàng tồn kho cao tại các thị trường đặc biệt là Nhật Bản và Hàn Quốc dẫn đến xu hướng các đơn hàng chậm lại và mức giá XK gỗ nguyên liệu giảm. Thị trường Trung Quốc dù đã mở cửa trở lại nhưng chuỗi cung ứng nội địa chưa hoàn toàn hồi phục, ẩn chứa nhiều rủi ro…
Tận dụng hiệu quả lợi thế “người đi trước”
Trước những khó khăn khách quan trong XK 2 tháng đầu năm, Bộ Công Thương đang có nhiều biện pháp thúc đẩy mạnh mẽ đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa ngành hàng để giảm bớt sự phụ thuộc vào các thị trường/ngành hàng truyền thống.
Theo đó, Bộ đã có nhiều cuộc họp với Thương vụ tại các nước Bắc Âu, Đông Âu, Mỹ Latin để mở rộng, phát triển các thị trường khu vực này. Bộ Công Thương cho rằng, dù các thị trường này nhỏ nhưng đang có tốc độ tăng trưởng cao và còn nhiều dư địa khai thác; Cần tranh thủ sự hồi phục nhanh của các thị trường khu vực ASEAN và một số nước châu Á để đẩy mạnh XK.
Bên cạnh đó, cần đánh giá toàn diện các biện pháp điều chỉnh chính sách mở cửa trở lại của Trung Quốc đến sản xuất và XK của Việt Nam để có giải pháp hỗ trợ DN. Tranh thủ, tận dụng cơ hội giao lưu hợp tác giữa hai bên nhằm tạo thuận lợi cho trao đổi thương mại qua các cửa khẩu biên giới và tranh thủ việc XK hàng hóa không phải kiểm nghiệm COVID-19; Nâng cao hiệu quả và điều tiết tốt tốc độ thông quan hàng hóa XNK tại khu vực cửa khẩu thuộc biên giới giữa Việt Nam - Trung Quốc, đặc biệt là đối với các mặt hàng nông sản, thủy sản có tính chất thời vụ; đồng thời thúc đẩy XK chính ngạch gắn với xây dựng thương hiệu.
Ngoài ra, Bộ cũng sẽ tăng cường hướng dẫn DN tận dụng các FTA đã ký kết, vận dụng và phát huy có hiệu quả ưu đãi của Hiệp định. “Trong bối cảnh các nước đối thủ cạnh tranh không ngồi yên mà đang chủ động, tích cực đàm phán các FTA với các đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam, ta cần tập trung khai thác lợi thế của người đi trước một cách hiệu quả nhất” - đại diện Bộ Công Thương nói; Đồng thời cho biết sẽ thúc đẩy đàm phán các FTA mới như FTA với các nước khối Mercosur (Brazil, Argentina, Uruguay, Paraguay) để đưa FTA này thành động lực khai thác thị trường Mỹ Latin...
