Làm cho mọi người thông suốt, giác ngộ

Thời đánh Mỹ, ai cũng biết câu “Tư tưởng không thông mang cái bi đông không cũng nặng”. Câu này khẳng định vai trò cực kỳ quan trọng của công tác tư tưởng, công tác làm cho con người thông suốt, giác ngộ, có hành động tích cực, sức mạnh được nhân lên.

Công tác tư tưởng chỉ có hiệu quả khi nội dung mà nó hướng tới, truyền đạt là chính nghĩa, tiến bộ hợp với lòng người, thuận với lẽ đời. Công tác tư tưởng chỉ có hiệu quả thực sự khi nó khơi dậy sự tự giác của con người, khi nó bảo đảm con người thực sự tự do tư tưởng, mọi sự áp đặt đều không phải là công tác tư tưởng.

Thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước chính là thắng lợi của công tác tư tưởng, chính là thắng lợi của việc phát huy ý chí không có gì quý hơn độc lập, tự do bắt nguồn từ lòng yêu nước nồng nàn, sức mạnh tiềm tàng của dân tộc thành những hành động xả thân cứu nước của hàng triệu người của bao thế hệ. Ngày nay, chúng ta đang xây dựng đất nước với mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.

Mục tiêu này hết sức cao đẹp, là khát vọng bao đời của nhiều thế hệ người Việt Nam đã chiến đấu hy sinh, là phù hợp với trào lưu lịch sử. Nhưng để đạt tới mục tiêu đó chúng ta phải tiến hành một cuộc trường chinh trên nhiều lĩnh vực, chúng ta phải làm bao việc lớn lao phức tạp, chưa có tiền lệ. Làm cho mọi người thông suốt, giác ngộ vì mục tiêu đó, định hướng đó để cùng nhau đồng thuận, hành động tích cực, sáng tạo, công tác tư tưởng lúc này là công việc đầy khó khăn thách thức. Chỉ xin nêu một ví dụ.

Chúng ta có dự án xây dựng một khu đô thị (du lịch) sinh thái trên một vùng rộng mấy ngàn héc-ta đang có hàng ngàn hộ dân làm ăn sinh sống. Ai cũng biết đây là một việc cần thiết không thể không làm trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhưng ở đây, nhà đầu tư, các hộ dân trong diện thu hồi đất, các tổ chức kinh doanh dịch vụ sẽ tham gia triển khai dự án có những cái nhìn khác nhau về dự án từ những lợi ích khác nhau, tất cả hình thành những mối quan hệ đan xen phức tạp.

Nhà nước (với các cơ quan công quyền và đội ngũ công chức, viên chức của mình) phải là người nhạc trưởng chỉ huy (điều hành, quản lý) mọi lực lượng bảo đảm dự án được triển khai đúng pháp luật (quy hoạch, tiến độ), thân thiện với môi trường, sử dụng hợp lý tài nguyên để thành phố phát triển nhanh và bền vững, bảo đảm lợi ích của nhà đầu tư, bảo đảm lợi ích lâu dài của những hộ dân đã giao đất, bảo đảm các tổ chức kinh doanh dịch vụ và những người lao động của các tổ chức này có việc làm, có thu nhập.

Công tác tư tưởng phải giúp cho người nhạc trưởng có tài nghệ và bản lĩnh thực hiện tốt chức trách chỉ huy của mình, đồng thời phải làm cho mọi thành phần trong dàn nhạc tự giác thông suốt công việc của mình, không thể ngăn cản họ hướng tới các lợi ích của họ nhưng họ phải biết luật chơi và nghiêm túc thực thi luật chơi đó. Có một khu đô thị sinh thái đẹp như tranh, chắc chắn sẽ mất đi nhiều thứ và với rất nhiều người đó là sự mất mát nặng nề - cây đa, bến nước, con đò, câu hát ru ầu ơ trưa hè nơi bờ tre.

Chẳng có lẽ vì níu giữ những cái đó mà từ chối công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhà nước phải tính cho đúng cái gì cần giữ có thể giữ được, và có giải pháp đủ mạnh để giữ. Và công tác tư tưởng phải làm cho mọi người luôn luôn có ý thức giữ gìn bản sắc, truyền thống nhưng cũng thức thời, biết chấp nhận những gì phải chấp nhận.

Người ta thường nói đến sức mạnh của bàn tay vô hình - nền kinh tế thị trường, công tác tư tưởng không thách thức sức mạnh ấy mà nó có sứ mệnh phát huy nhân tố con người - một nguồn lực hầu như vô tận, để con người thông suốt, giác ngộ, chủ động tích cực ứng phó xử lý mọi tình huống, có nghĩa tình, đạo lý vượt qua mọi cạm bẫy nghiệt ngã của kinh tế thị trường.

Một con người tự do, tự chủ luôn hướng tới chân thiện mỹ được thông suốt, giác ngộ sẽ có những hành động đáp ứng được những đòi hỏi của cuộc sống, phù hợp với quy luật phát triển của xã hội. Bồi dưỡng hình thành những con người ấy, nhiệm vụ công tác tư tưởng thật nặng nề, vẻ vang.

Nguyễn Đình An